چرایی وقوع سیل شیراز؛ دانشگاهیان پاسخ دادند

به گزارش ایرنا، در این بررسی تخصصی كه شامگاه سه شنبه به مدت پنج ساعت در دو بخش و با حضور مسئولان شهری و استادان دانشگاه صورت گرفت، دلایل علمی بروز سیلاب در كشور و به ویژه شیراز بررسی شد، مسئولان به ارائه گزارش سیل پرداختند.
در این میزگرد تخصصی همچنین دانشگاهیان و متخصصان امور آب راهكار ارائه دادند؛ همچنین كاستی‌ها را گوشزد كردند و از ضرورت عزمی ملی برای مواجهه با سیل سخن گفتند.

**بازگشت سیل هزار ساله
پدر علم هیدروژئولوژی(آب های زیرزمینی) ایران و استاد دانشگاه شیراز در این نشست سیل را پدیده‌ای طبیعی خواند و گفت: سیلاب در طبیعت نیز رخ می‌دهد و باید اتفاق بیفتد؛ براساس اطلاعات موجود، هر هزار سال یك بار در شیراز سیلی مهیب آمده است.
پروفسور عزت‌الله رئیسی عنوان كرد: دوره بازگشت سیل صد ساله است؛‌ اما هرچه این دوره طولانی‌تر شود بر مدت زمان و شدتش افزوده می‌شود.
وی با بیان اینكه طراحی های شهری عمدتاً براساس سیلاب صد ساله است، افزود: در بروز سیلاب، كاهش محل عبور سیل به عنوان مهمترین عامل به شمار می‌رود و احداث سازه‌های شهری از قبیل پل و بند، جاده، راه آهن و ساختمان مقطع عبور را كم می‌كند.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز بیان داشت: با احداث شهر ضریب نفوذ بارندگی در زمین كاهش می یابد؛ افزون بر این از بین بردن جنگل ها و مراتع و نیز ایجاد شیار در جهت شیب احتمال بروز سیل را افزایش می‌دهد و بر شدت سیلاب می‌افزاید.
وی با تاكید بر اینكه آبخیزداری به معنای برگرداندن جنگل و مرتع به حالت اولیه است و نه طراحی جدید، گفت: منابع طبیعی باید به حالت ابتدایی برگردد.
رئیسی اظهار داشت: ساخت جاده و از بین بردن پل‌ها باعث ارتفاع گرفتن سیلاب می‌شود، غیر از این‌ها باعث تغییر مسیر سیلاب نیز می‌شود؛ بنابراین سرعت سیل افزایش می‌یابد؛ درنتیجه بارش مشابه در دو دوره زمانی قبل و بعد از ساخت و ساز سرعت متفاوتی روی زمین خواهد داشت.

** نبود دستگاه‌های اتوماتیك بحران‌ساز است
این استاد دانشگاه شیراز با بیان اینكه در رودخانه‌هایی كه دارای ایستگاه هیدرومتری (آب‌سنجی) هستند، می‌توان دبی سیل را پیدا كرد و آمار داد،‌ گفت: عدم اندازه‌گیری لحظه‌ای و نبود دستگاه‌های اتوماتیك در بسیاری رود‌ها باعث شده دوره آماری ما كم باشد یا اصلا دوره آماری نداشته باشیم.
پدر علم هیدروژئولوژی ایران عنوان كرد: در نقاطی مانند شهرك سعدی و دروازه قرآن كه هیچ دستگاهی وجود ندارد، باید از روش‌های مختلف برای اندازه گیری دبی آب استفاده كرد.
وی ادامه داد: نمودار شدت - مدت - فراوانی بارش تاكنون طراحی نشده است؛ درحالیكه وزارت نیرو داده‌هایی را ارائه می‌كرده است و دانشگاه‌ها، مراكز پژوهشی، مهندسین مشاور و دیگران نیز در زمینه سیل مطالعاتی داشته‌اند.
رئیسی خاطرنشان كرد: یك سازمان مسئول باید این نمودار را تهیه كند و در اختیار قرار دهد و تنها نباید به مهندسین مشاور اكتفا كرد این در حالی است كه اكثر طرح‌های ما وابسته به كارشناس است.
وی تاكید كرد: ما معیار طراحی نداریم و این نمودار را تهیه نكرده‌ایم. تهیه این منحنی چیزی نیست كه دانشگاه بتواند به‌تنهایی آن را به انجام برساند، بلكه بر عهده یك مملكت است و باید در قالب تحقیقات ملی ارائه شود.
استاد دانشگاه شیراز ادامه داد: برای جلوگیری از تكرار وقایع سیل سال جاری ضروری است ایجاد این منحنی را مطالبه كنیم.
رئیسی ابراز داشت: افزون بر این نقشه پهنه بندی سیلاب برای دوره بازگشت نیز توسط هیچ سازمان مسئولی ارائه نشده است و وزارت نیرو صریحا اعلام كرده كه این پهنه بندی صورت نگرفته است؛ درحالیكه هزاران پژوهش در این زمینه انجام شده و ما افراد توانمندی برای تهیه این نقشه داریم.
پدر علم هیدروژئولوژی ایران گفت: این امور باید توسط سازمان متصدی سیل صورت گیرد و نباید از نهاد ریاست جمهوری توقع داشت كه یك تنه آن را بر عهده گیرد.
وی با بیان اینكه پیش بینی ما درباره سیلاب خوب نیست، اظهار داشت: نمی‌توان گفت گناهی بر گردن ماست. ارزیابی، هشدار سیلاب و مدیریت سیلاب را باید بررسی كنیم.
رئیسی ابراز داشت: مدیریت سیلاب به ما می‌گوید هشدار باید پیش از وقوع سیلاب داده شود و بسیج همگانی از قبل باید صورت گیرد. هلال احمر با تعداد محدود پس از وقوع بحران نمی‌تواند كاری از پیش ببرد، بلكه به برنامه‌ریزی‌های دقیق از پیش مشخص‌شده نیاز دارد.

** كل سیستم شهر را در مدیریت بحران باید یكپارچه دید
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز اظهار داشت: در مدیریت بحران تفكیك وظایف نباید به گونه‌ای باشد كه 20 سازمان متولی سیلاب باشند؛ در حالی كه هماهنگی مورد انتظار را ندارند.
وی افزود: مگر می‌شود امور داخل شهر را به شهرداری داد و حوزه خارج از شهر را جدا كرد؟ كل سیستم را باید به صورت یكپارچه دید.
این استاد دانشگاه راهكار جلوگیری از سیل احتمالی آینده را استفاده از اطلس پهنه‌بندی سیل توسط ستاد فناوری سیلاب، شبیه سازی سیل با نرم‌افزار‌های رایانه‌ای، بررسی سرعت و ارتفاع با مدل بارندگی و تهیه طرح پیشگیری از سیلاب با استفاده از مدل بارندگی روان آب دانست.

** سیلاب دشمن انسان نیست
رئیسی همچنین تاكید كرد: سیلاب دشمن انسان نیست، بستن راه صد ساله عبور سیل و خراب كردن خانه آن، دشمن انسان است. خانه سیل را خراب نكنیم، زیرا طبیعت خاموش و آرام انتقام می‌گیرد. سیلاب مربوط به امروز و دیروز نیست، حاصل 50 سال برنامه ریزی غلط ماست.

** حقیقت یابی در سیل شیراز
در ادامه این نشست، رئیس كمیته حقیقت‌یاب شورای اسلامی شهر شیراز ضمن تشریح فعالیت‌های شورای شهر از بدو وقوع سیلاب عنوان كرد: كمیته حقیقت‌یاب طی چندین جلسه با حضور متخصصان و مشاوران گزارشی در مرحله اول تهیه كرد كه در سه بخش سازمان‌ها و دستگاه‌هایی كه مسئولیت دارند، مطالعات كانال و علل و عوامل بروز حادثه تدوین شده است.
سید عبدالرزاق موسوی افزود: گروهی هشت نفره از كانون كارشناسان رسمی دادگستری ظرف سه هفته نیز بررسی را انجام می‌دهند و نتیجه رابه شورا ارائه می‌دهند .
وی با بیان اینكه در كارگروه پیشگیری از سیل ستاد مدیریت بحران سه مرحله آمادگی، مقابله و بازسازی تعریف شده است، گفت: ستاد بحران استان فارس بر مبنای این مراحل در 31 شهریور 97 طی دستورالعملی وظایف دانشگاه‌های مختلف را در حوزه سیل مشخص می‌كند.
عضو شورای اسلامی شهر شیراز ادامه داد: در 16 اسفندماه مجدداً وظایفی بر عهده دستگاهای مختلف گذاشته شد و جلسه مدیریت بحران شهرستان با توجه به تعطیلات نوروز، پایش وضعیت جوی را در تعطیلات بر عهده سازمان هواشناسی گذاشت؛ همچنین به روسای كارگروه‌های تخصصی با مشخص كردن دو رده جانشینی آماده باش كامل داده شد.
موسوی گفت:پیش‌بینی های ضروری و حیاتی از جمله لایروبی مستمر، شناسایی نقاط آسیب‌پذیر پر خطر، شناسایی و پایش نقاط درخطر و حادثه خیز با توجه به تجربیات گذشته نیز در دستور كار قرار گرفت.

** پرسش های بی پاسخ
وی اظهار داشت: ذكر این نكات از این رو مهم است كه اعلام شده هماهنگی بین مسئولان دیده نشده و مسئولان غافلگیر شده‌اند؛ درحالی كه برای رسیدگی به این امر دستگاه‌هایی مشخص شده‌اند؛ اما وظیفه هر دستگاه مشخص نشده است كه این موضوع نكته مهمی است كه شورا پیگیری خواهد كرد.
رئیس كمیته حقیقت یاب سیل شورای اسلامی شهر شیراز گفت: از زمانی كه سیل جاری شد تا به دروازه قرآن رسید فاصله زمانی 26 تا 40 دقیقه مطرح شده است، اینكه چه كسانی مسئول بودند و چه دستگاهی متولی هشدار به مردم و جلوگیری از حضور مردم در نواحی خطرخیز بوده است، مشخص نشده است.
وی با اشاره به اینكه در مسیل سیل، 130هكتار ساخت و ساز صورت گرفته است، اظهار داشت: كمیسیون‌ ماده 100 شهرداری بیش از هشت رای درباره ساخت و سازهای غیر قانونی در محدوده دروازه قرآن شیراز داده است.
موسوی بیان كرد: بر اساس مستندات و مطالعاتی كه درباره كانال عبور آب در دروازه قرآن ارائه شده است، بیش از 30 سال پیش طرحی ارائه شده كه براساس آن كانالی برای عبور آب ایجاد شود؛ اما بر سر قطر كانال اختلاف نظر است و گفته می‌شود آنچه تعیین شده با آنچه انجام شده متفاوت است.
وی افزود: همچنین در نزدیكی پل علی ابن حمزه نیز كانال زانو خورده و مسیر آب مستقیم نیست؛ جز این‌ها یك بند تاخیری با گنجایش 50 هزار متر مكعب آب باید پیش‌بینی می‌شد كه نشده است.
موسوی با بیان اینكه براساس مطالعاتی دیگر باید لوله ای به قطر 60 سانتی‌متر افزوده می‌شد،‌ خاطرنشان كرد: همزمان با افزودن لوله یادشده باید بندی تاخیری نیز ساخته می‌شد.
عضو شورای اسلامی شهر شیراز اظهار داشت: شركت آب منطقه ای پاسخی به این طرح‌ها نداده است؛ اما اعلام كرده است كه در زمان احداث كانال با این امر مخالف بوده‌اند ولی كسی به اظهار نظر آن‌ها توجه نكرده است.

** تصویب وضعیت كنونی دروازه قرآن در شورای عالی شهرسازی
معاون شهرسازی و معماری شهرداری شیراز دیگر مهمان بخش نخست این میزگرد بود. آرش فرج‌زاده با بیان اینكه بنا بر گزارش وزارت نیرو میزان بارندگی سال گذشته 107 میلیمتر بوده است، گفت: این میزان در سال جاری به 293 میلیمتر رسیده كه از متوسط 50 ساله كشور هم بیشتر است.
فرج‌زاده عنوان كرد: محدوده دروازه قرآن در حد فاصله محدوده خدماتی و حریم شهر شیراز قرار دارد، طرح اول جامع ما در سال 51 و طرح جامع دوم در سال 68 و طرح جامع سوم در سال 88 به تایید شورای عالی شهرسازی كشور به منزله عالی‌ترین مقام تهیه و تصویب طرح‌های جامع و تفصیلی شهر‌ها رسید.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری شیراز گفت: در طرح سال 51 ورودی شیراز در زیر دروازه قرآن قرار داشت؛ اما در طرح‌های بعدی ورودی 45 متری كنونی مورد تصویب شورای عالی شهرسازی قرار گرفته است و درحالی امروز برخی دستگاه ها از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌كنند كه همگی این طرح را امضا كرده بودند.
وی با بیان اینكه محدوده حوضه آبریز دروازه قرآن 27 كیلومتر مربع است، اظهار داشت: این مساحت برای یك حوضه آبریز بسیار كوچك تلقی می‌شود.
فرج‌زاده اضافه كرد: محیط این مجموعه 32.7 كیلومتر است و هزار متر اختلاف ارتفاع وجود دارد كه همین اختلاف شدت و میزان بارش را افزایش می‌دهد.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری شیراز خاطرنشان كرد: همه این موارد باعث پدید آمدن آثار تخریبی سیل شد؛ افزون بر این در پنجم فروردین‌ماه از ساعت 32 و 11 دقیقه تا 48و 11 دقیقه 7.3 میلیمتر بارندگی رخ داد؛ یعنی 72 میلیمتر بر ساعت.
وی عنوان كرد: این بارندگی با این شدت در بیش از 250 سال گذشته شیراز بی‌سابقه بوده است.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری شیراز با بیان اینكه شهرداری محدوده خطر را در حریم شهر مشخص كرده است، گفت: هیچكس در این محدوده اجازه دخل و تصرفی و دخالت ندارد.

** شدت‌آب بسیار، قطر لوله كم
فرج‌زاده اظهار داشت: براساس آنالیز اولیه مشاوران شهرداری میزان دبی این سیل با توجه به آبی كه از (روستای) آب‌زنگی به سمت شیراز جاری شد، بیش از 70 متر مكعب بر ثانیه پیش بینی شده؛ درحالیكه لوله به كار گرفته شده در بهترین شرایط دوره بازگشت 50 ساله، پنج برابر كمتر است.
وی افزود: آب در حوضچه‌های مختلف به علت سیلابی شدن پشت فنس‌های موجود در مسیر قرار گرفته و گل ولایِ جمع‌شده به علت فشار باعث یك باره باز شدن حصار‌ها شده و اثر تخریب را افزایش داده است.
فرج زاده گفت: تاكنون 139 هكتار از اراضی بالادست شیراز دستخوش تغییرات شده است.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری شیراز با اشاره به دست‌اندازی جاده خرامه به حریم سیلاب بیان كرد: این جاده به صورت عرضی، مسیر طولی حوضه آبریز را قطع كرده و صرف وجود چند آبراهه این دست اندازی به طبیعت را از بین نمی برد.
وی بیان داشت: اختلاف ارتفاع هزار متری، طول مسیر و تمركز زمانی بارش همگی باعث افزایش قدرت تخریبی سیلاب شد.
فرج زاده گفت: از دهه 60 تا به حال سعی كرده‌اند سیلاب را با ایجاد خندق و كشاندن به رودخانه خشك مهار كنند؛ درحالیكه راه حل اساسی ایجاد بندهای تاخیری در حوضه آبریز است.

** نبود دستگاه سنجش دبی آب در حوضه دروازه قرآن
در ادامه این نشست، عضو هیات علمی بخش مهندسی منابع طبیعی و محیط‌ زیست دانشگاه شیراز درباره علل وقوع سیل فروردین‌ماه در شیراز گفت: اگر شدت بارش بیشتر از شدت نفوذپذیری خاك باشد، سیل ایجاد می‌شود؛ اما اگر شدت بارش كمتر از نفوذ پذیری خاك باشد، باعث پر شدن سفره‌های زیرزمینی خواهد شد.
علیمراد حسنلی با بیان اینكه در شیراز هیچ دستگاه سنجشی مستقر در حوضه دروازه قرآن وجود ندارد، گفت: ناچار برای سنجش میزان بارش به آمار شركت آب منطقه‌ای در خیابان ارم متوسل شدیم.
وی ادامه داد: روز 5 فروردین‌ماه بارندگی از ساعت 7 و 30 دقیقه صبح آغاز شد؛ اما در ساعت 10و 35 دقیقه تشدید می‌شود و ده دقیقه بعد به اوج می‌رسد كه منجر به بروز سیل شد.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز خاطرنشان كرد: تجربه و اطلاعات نشان می‌دهد كه در بالادست بارندگی شدید تر بوده است.
حسنلی با اشاره به اطلاعات به دست آمده براساس ایستگاه هواشناسی دانشگاه بركلی امریكا گفت: این اطلاعات نشان می‌دهد در چهار مقطع از حوضه آبریز دروازه قرآن با طول و عرض جغرافیایی مختلف شدت مختلف بارش از 30 تا 33 میلیمتر ثبت شده است؛ براین اساس بارش این حوضه، 31 درصد بیشتر از بارش ارم بوده است كه به رقم 94 میلیمتر در ساعت می‌رسد.
این استاد دانشگاه اظهار داشت: یكی از دلایل سیل شدت بارش است، دیگری دستكاری‌های شدید در حوضه، ساخت و ساز، جاده‌سازی، ایجاد پادگان و میدان تیر و نیز وجود كارخانه‌ها در مسیل.
وی افزود: در برخی نقاط حوضه بالادست خاكریزهایی ایجاد شده است كه با وجود كوچكی آنها در برخی جاها شسته شده و همراه سیل پایین آمده، در برخی نقاط هم برای كاهش هزینه ساخت پل برای كمربندی، دو مسیر عبوری آب به یك مسیر بدل شده كه به تجمیع سیلاب منجر شده است.
حسنلی ادامه داد: افزون بر این موارد، وجود مواد زائد، نخاله ساختمانی و زباله‌ در سطح حوضه به گونه‌ای بوده است كه حتی اگر حوضچه‌ای هم در بالادست وجود داشت، با این شدت دستكاری در طبیعت، سریع پر میشد.
وی گفت: در گذشته سیل شیراز از دره مجاور دروازه قرآن عبور می‌كرد؛ اما پس از زیباسازی و توسعه جاده حجم كافی عبور سیلاب در نظر گرفته نشده است؛‌ بنابراین وقتی تغییرات وسیع انجام می‌دهیم نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم سیل تخریب نداشته باشد.

** خشكسالی و سیل دو روی یك سكه است
عضو هیات علمی بخش مهندسی منابع طبیعی و محیط ‌زیست دانشگاه شیراز با بیان اینكه خشكسالی و سیل دو روی یك سكه است، ادامه داد: طبیعت اقلیم ما خشك است و بارندگی شدید منجر به سیل می‌شود؛ از همین رو ایجاد زیرساخت‌ها و درنظر گرفتن تمهیدات لازم ضروری است.
حسنلی در ادامه با اشاره به اینكه پدیده تغییرات اقلیمی محاسبات گذشته را در زمینه بارش به هم زده است، گفت: به همین دلیل دیگر نمی‌توان از داده‌های قبلی استفاده كرد ما باید تغییرات اقلیمی را در نظر بگیریم و ارزیابی بلند‌مدت كنیم تا بتوانیم پیش بینی درست داشته باشیم.
وی همچنین بر ضرورت تجهیز دستگاه سنجش و اندازه گیری پارامترهای هواشناسی تاكید كرد و گفت: در كشور ما هنوز دستگاه‌های پیشرفته وجود ندارد و این مایه تاسف است چراكه این دستگاه‌ها برای كنترل و مدیریت بحران الزامی است.

** استراتژی مقابله با سیل تغییر كرده است
بخش دوم این نشست با سخنرانی استاد دانشكده عمران دانشگاه شیراز آغاز شد.
ناصر طالب‌بیدختی با بیان اینكه سیل پدیده‌ای فراگیر در كشور است، گفت: سیل به ویژه حوضه‌‌های كوچك با شیب تند تلفات جانی به همراه داشته است.
وی عنوان كرد: روند افزایشی تعداد وقوع سیلاب و خسارات جانی و مالی ناشی از آن طی سال‌ها افزایش یافته است.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز با اشاره به اینكه در سال‌های اخیر مقابله با سیل در سطح جهانی تغییر كرده است، گفت: تغییر مدیریت استراتژیك از مدیریت بحران به محیط زیست و از مهار سیلاب به مدیریت سیلاب و نیز افزایش تاب‌آوری اراضی كشاورزی در برابر سیل، امروزه در دستور كار كشور‌های جهان قرار گرفته است.
طالب بیدختی تاكید كرد: مقابله با سیل باید در سطح ملی، استانی و محلی انجام شود تا بتوان همزیستی با سیلاب و مدیریت به هم پیوسته و جامع سیلاب را تدوین كرد.
وی با بیان اینكه جلب مشاركت‌های مردمی در مراحل مختلف و در همه زمینه ها از جمله آموزش بسیار اهمیت دارد، خاطرنشان كرد: مردم باید در زمینه‌های مختلف مربوط به آب دانش و آگاهی داشته باشند؛ همانطور كه در ژاپن به صورت مستند درباره زلزله از مهدكودك تا دانشگاه كلاس‌های بازآموزی وجود دارد.
این استاد دانشگاه اظهار داشت: همانطور كه در سال‌های اخیر توجه به سازگاری با كم‌آبی مطرح بوده است، سازگاری با سیل هم باید برجسته شود و هدف باید این باشد كه تحت هیچ شرایطی خسارت جانی نداشته باشیم.
این متخصص مهندسی عمران و محیط‌زیست خاطرنشان كرد: نظامنامه وزارت نیرو درباره سیلاب كه در آن مسئولیت همه سازمان ها مشخص شده باید بازنگری شود.
وی افزود: این بازنگری باید بر اساس این دیدگاه صورت گیرد كه همه آموزش مدیریت سیلاب ببیند و تاب‌آوری شهر را در نظر بگیرند؛ درحالی كه نظامنامه فعلی دستورالعملی كلی است و نیاز است دوباره برای هر استان، محل یا منطقه‌ای تعریف شود.
طالب‌بیدختی نیز علت بروز سیل دروازه قرآن و شهرك سعدی را شدت بارش، شیب تند، اقدامات سازه‌ای و غیرسازه‌ای كارشناسی نشده و فقدان دستور‌العمل جامع و مانع دانست.
در ادامه این نشست دیگر استاد بخش مهندسی عمران و محیط‌زیست دانشگاه شیراز به ارائه سخنرانی پرداخت.

** بروز سیل براساس عملكرد ما طبیعی است
محمد كاظم ناظم السادات عضو هیات علمی دانشگاه شیراز كه دارای دكترای اقیانوس‌شناسی از دانشگاه نیوساوت ولز استرالیاست، نیز در این میزگرد تخصصی گفت: سیلی كه اتفاق افتاد براساس‌ رفتارهای ما درباره محیط‌زیست كاملاً طبیعی است.
وی اظهار داشت: مدیریت بحران دانشی است كه باید بر عهده تئورسین اجتماعی-علمی باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز با بیان اینكه عدم توجه به اصول مانع حصول نتیجه می‌شود، ابراز داشت: احتمال بروز آتش سوزی و حمله ملخ ناشی از عملكرد پیشین ماست.
ناظم‌السادات تاكید كرد: اگر سیستم ماهواره‌ای ما درست بود، بلافاصله با تشخیص ابرها ستاد بحران تشكیل می‌شد و هشدار‌های لازم را می‌دادند.
وی خاطرنشان كرد: امروز برای مدیریت بحران نمی توان تنها از روی زمین اقدام كرد و مطالعات ماهواره ای از اهمیت بسیاری برخوردار است.
این استاد دانشگاه با بیان اینكه زمین لحظه‌به‌لحظه پایش می‌شود، عنوان داشت: حدود 40 تا 50 ماهواره وضعیت ما را در زمان سیل ضبط و ثبت كرده اند و میزان ابر و مشخصات فیزیكی آن را مشخص كرده‌اند؛‌ درحالیكه ما از این اطلاعات بی‌بهره بوده‌ایم.

** سال‌هاست كه تاكید می‌كنیم سیستم ماهواره‌ای باید راه اندازی شود
ناظم‌السادات افزود: سال‌هاست كه تاكید می‌كنیم سیستم ماهواره‌ای باید راه اندازی شود؛‌ اما ثمری ندارد. زمانی دستیابی به این تجهیزات آسان و ارزان بود؛ ولی هر روز كه تحریم بیشتر می شود مشكلات هم افزایش می‌یابد و تهیه تجهیزات بسیار دشوار تر.
این استاد مطالعات اقیانوسی در عین حال عنوان كرد: با وجود دشواری دست‌یابی به اطلاعات ماهواره‌ای امكان دسترسی به آن وجود دارد و هنوز اطلاعات ارزشمند بسیاری به وسیله ماهواره های مختلف می توان به دست آورد.
وی با اشاره به اقدامات صورت‌گرفته برای تهیه ماهواره ابراز كرد: طی سال‌های گذشته نامه های بسیاری به مقامات مختلف نوشته شده؛ اما هیچ تأثیری نداشته است.
ناظم‌السادات گفت: امروز نگران آتش‌سوزی هستیم كه اگر اتفاق بیفتد، بسیار بدتر از سیل خسارت به بار می‌آورد. مسئولان باید بدانند فردا دیر است و نمی‌توان در زمان بحران دست به كار شد.

** بروز سیلاب از پیامد‌های توسعه است
در ادامه این میزگرد، رضا افشین‌شریفان دكترای مهندسی آب و استاد دانشگاه آزاد اسلامی شیراز به سخنرانی پرداخت.
وی با ارائه نمودار‌ها و آمار عنوان كرد: سیل از سال 2007 تا 2017 در كشور رخ داده است و امروز تنها توجه‌ها را به خودجلب كرده و موضوع جدیدی نیست.
این استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: بروز سیلاب از پیامد‌های توسعه است؛ همانگونه كه آمار نشان می‌دهد از سال 1997 تا 2018 با گسترش تكنولوژی، افزایش توسعه عامل خسارت شده است؛‌ چراكه امروز می‌توانیم در نقاطی كه پیش از این در دسترس نبوده‌اند دخل و تصرف كنیم.
وی بر ضرورت توجه به حوضه های آبریز كوچك تاكید كرد و گفت: آیین نامه ها درزمینه حوضه های كوچك مسكوت هستند و به این مقوله به صورت جدی نپرداخته‌اند.
افشین‌شریفان عنوان كرد: در سال‌های اخیر خسارات ناشی از سیلاب 250 درصد افزایش داشته است؛‌ همچنین 70 درصد از اعتبارات سالانه ستاد حوادث غیرمترقبه به سیلاب اختصاص یافته است.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی بیان داشت: از سال 1331 تا 1380 سیر صعودی خسارت سیل به خوبی در آمار ایران نشان داده می شود؛ این در حالی است كه این موضوع تاكنون جدی گرفته نشده است.
وی با بیان اینكه كل حوضه های آبریز شهر شیراز حوضه های كوهستانی است، ادامه داد: تمام حوضه های آبگیر شیراز به لیست بر اساس مساحت مطالعه شده‌اند و نتایج آن‌ها مشخص و در دردسترس است.
افشین‌شریفان عنوان كرد: مساحت حوضه آبریز دروازه قرآن 29 كیلومتر مربع بوده است كه یك و نیم كیلومتر مربع از آن در محدوده شهری و 27.5 كیلومتر مربع آن در بیرون شهر قرار دارد؛ همچنین راه‌های اصلی این حوضه مسیر دروازه قرآن است.
وی افزود: لوله‌ای كه در دروازه قرآن برای عبور آب در نظر گرفته شده است، ظرفیت كافی برای هدایت آب ندارد؛ ‌هرچند اگر لوله‌گذاری هم نمی‌شد دست اندازی در طبیعت منطقه باعث می‌شد كه حتی مسیر طبیعی هم ظرفیت هدایت آن را نداشته باشد؛ یعنی در هر صورت دچار سیل می‌شدیم.
این میزگرد تخصصی به همت انجمن فرهنگ و سیاست دانشگاه شیراز از تشكل های دانشجویی این دانشگاه برگزار شد.
سیل پنجم فروردین ماه دروازه قرآن شیراز جان 21 نفر را گرفت، افزون بر یكصد نفر را مصدوم كرد و موجب انباشته شدن 300 خودرو بر روی یكدیگر و خسارات مالی بسیار شد.
سیل ششم فروردین ماه شیراز نیز باعث خسارت هایی به منازل شهروندان در برخی مناطق این شهر شد كه در این میان، وضعیت محله سعدی وخیم تر از سایر نقاط بود.
7375 / 2027