به گزارش چهارشنبه شب ايرنا از بنياد قم پژوهي، دكتر محمد سليقه در سيصد و شصتمين جلسه اين بنياد افزود: احداث سد تأخيري با ظرفيت حداقل 60 ميليون متر مكعب در محل ورود رودخانه قمرود به شهر قم از ديگر راهكارهايي است كه مي تواند مانع از خسارت هاي سيل شود.
وي با واكاوي سيل اخير از منظر آب شناسي، انساني، مديريتي و محيطي، تأثير گرمايش جهاني و تغيير اقليم گفت: يكي از مشكلاتي كه وجود دارد اين است كه دستگاه هاي اجرايي با مراكز علمي كشور تعامل و همكاري لازم را ندارند چرا كه با دانش روز و براساس سامانه هاي هواشناسي روز دنيا يك هفته پيش از شروع بارش در ايران ميزان بارش 100ميليمتري در كشورمان پيش بيني شده بود درنتيجه اين امكان وجود داشت كه از بحران سيل تا حدود زيادي جلوگيري شود.
سليقه با بيان اين كه دماي زمين رو به گرمايش مي رود و كره زمين در معرض خطر است و طبق آخرين تحقيقات علمي ما فقط 12سال فرصت داريم كه كره زمين را از تبعات گرمايش نجات دهيم، گفت: هم اكنون دو تغيير عمده در جو رخ داده است و نگهداري رطوبت جو افزايش يافته است كه نتيجه تغييرات اقليمي اخير مي باشد و كاهش بارش را در اين حوضه باعث شده است.
وي با اشاره به اينكه تغييرات اقليمي جدي است و نبايد آن را دست كم بگيريم چرا كه تغييرات اقليمي باعث افزايش رخدادهاي جدي خواهد شد،عنوان كرد: تجربه دماي 23- درجه در قم در سال 1386 ، تجربه سيل رودخانه كرج و تخريب ويلاهاي حاشيه رودخانه در 29 تير ماه 1394، يا تجربه سيل رودخانه قمرود در فروردين 1388، سيل گميشان و آق قلا، يا سيل لرستان و خوزستان و يا بارش برف 50 سانتيمتري ورزقان و كليبر در آخرين روزهاي ماه فروردين1398همه اين موارد يك هشدار است كه نبايد ساده از كنار آن گذشت چون برنامه طبيعت غير قابل پيش بيني است پس بنابراين وجود سيل در قمرود نيز قابل پيش بيني بود.
اين كارشناس اظهارداشت: اتفاق نادري كه ازدلايل سيل اخير ايران محسوب مي شود بارش 48ساعته باران در بيشتر نقاط ايران دريازدهم فروردين ماه بود كه باعث اشباع خاك شد به همين علت نفوذ پذيري خاك كاهش يافت و باران تبديل به سيل مخرب شد.
سليقه در ادامه بيان كرد: رودخانه اي كه به نام‌هاي گل افشان، اناربار، لهل رود و لعل بار نيز معروف است، از زردكوه بختياري سرچشمه مي‌گيرد و پس از طي 288 كيلومترطي زمان تمركز حدود46ساعته به قم مي رسد كه هم اكنون سدهاي گلپايگان و كوچري و 15خرداد در مسير آن قرار گرفته است.
وي با اشاره به نقش كم سد 15 خرداد در كنترل سيلاب هاي استان گفت: متوسط عمق جريان در محدوده شهر قم براي سيل با دوره بازگشت 200 ساله در رودخانه قم در شرايط عدم وجود سد 15 خرداد3 متر ارتفاع و در شرايط وجود سد 7/2 متر است. بنابراين سد 15خرداد توانسته است تنها 12 درصد از عمق جريان سيل قم بكاهد.
سليقه با بيان اينكه آورد رودخانه قمرود در منطقه دودهك در سال 1379 برابر 180 ميليون متر مكعب بوده است گفت: بايد براي افزايش زمان تأخير و كاهش خطر سيلاب سدهاي پله اي در مسيررودخانه احداث شود وهمچنين توپوگرافي حوضه آبريز رودخانه قم مورد مطالعه قرار گيرد تا بتوان در هنگام خطر از توپوگرافي جهت كاهش بحران استفاده كرد.
دانشيار گروه آب و هواشناسي دانشگاه خوارزمي با اشاره به نقش مراتع در كاهش خطر سيلاب تاكيد كرد: از جمله راهكارهاي موجود در جلوگيري وقوع سيل قمرود اين است كه اجازه ندهيم جنگل ها و مراتع در درون حوضه قمرود تخريب شود.
سليقه با بيان اين كه نبايد در بستر رودخانه سازهاي شهري و تاسيسات ساخته شود افزود: طبق نظريه علمي ساخت و ساز در كنار رودخانه ها بر اساس منطقه بندي با دوره بازگشت 25ساله؛ ممنوع، دوره بازگشت50ساله؛ مشروط و دوره بازگشت 100 ساله؛ اخطار است و طبق محاسبه اي كه انجام داده ام مقدار دِبي رودخانه قمرود در دوره 100 ساله 200متر مكعب بر ثانيه است كه بايد بر اين اساس براي رودخانه برنامه ريزي شود.
وي افزود: حال آنكه شواهد نشان داده كه بازه برگشت سيل درقمرود كوتاه است بنابراين اين دقت بايد صورت گيرد كه نبايد در بستر قمرود ساخت و سازي صورت گيرد چراكه با وقوع سيل خسارت زيادي وارد خواهد كرد.
گفتني است در 11فرودين 1388 سيلي عظيمي در بستر رودخانه قمرود رخ داد كه برخي از زائران در بستر رودخانه دچار سيل شدند ودر حال حاضر نيز بستر رودخانه قمرود به عنوان بلوار زائر يك مسير ترافيكي قم محسوب مي شود.
7406/ 6133/
تاریخ انتشار: ۴ اردیبهشت ۱۳۹۸ - ۲۲:۴۹
قم- ايرنا- دانشيار گروه آب و هواشناسي دانشگاه خوارزمي با اشاره به يكي از راهكارهاي جلوگيري از زيان هاي سيل دررودخانه قمرود قم گفت: اجراي طرح هاي آبخيزداري حوضه رودخانه قمرود بايد از سر گرفته شود.