واقعيت پروژه اصلاحات سياسي- اجتماعي و اقتصادي محمد بن‌سلمان رفته‌رفته در حال آشكار شدن است. اگر چه رفع ممنوعيت رانندگي زنان، اعطاي مقام سياسي به آنان، ارائه مجوز براي خوانندگي، اجازه حضور زنان در باشگاه‌ها و ورزشگاه‌ها و دستگيري برخي شاهزادگان در راستاي بخشي از اين اصلاحات اجتماعي و اقتصادي تعبير مي‌شد، اما پس از قتل وحشتناك جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار نسبتا منتقد سعودي مشخص شد كه اصلاحات اصلي آن چيزي نيست كه بن‌سلمان و رسانه‌هاي سعودي عنوان مي‌كنند. اصلاحات سطحي اجتماعي در عربستان، براي ترسيم يك چهره متفاوت از وليعهد سعودي صورت گرفت تا او از فرصت پيش آمده براي اقدامات خشن خود بهره ببرد. افشاي قتل خاشقجي از سوي رسانه‌ها و مقامات تركيه و فشار افكار عمومي، برنامه بن‌سلمان را حداقل براي چند ماه به تعويق انداخت.
سه‌شنبه هفته گذشته اما بن‌سلمان روند اصلاحات خود را ازسر گرفت. در اين روز، منابع رسمي عربستان سعودي از اعدام 37 زنداني به‌صورت جمعي در شهرهاي مختلف عربستان خبر دادند. برخي از اين افراد بعد از اعدام به‌صورت وحشيانه به‌صليب كشيده شدند. افراد اعدام‌شده بعد از اينكه مدت‌ها در زندان‌هاي عربستان سعودي بودند و اتهامات متعدد و مبهمي نظير تروريسم و توطئه ضدامنيت ملي و جاسوسي و ترويج تشيع و قتل ضد آنها صادر شده بود، اعدام شدند. خبرگزاري رسمي عربستان افراد اعدام‌شده را مجرماني توصيف كرد كه برخي از آنها اقدامات تروريستي و خطرناك داشتند و گروه‌هاي تروريستي براي ايجاد فساد در عربستان و ناامن كردن كشور و هرج‌ومرج و ايجاد فتنه مذهبي تاسيس مي‌كردند.
گفته مي‌شود 34 نفر از زندانيان اعدام‌شده فعالان شيعه و اعضاي سنديكاهاي حرفه‌اي و روحانيون و تعدادي از جوانان بودند كه در دوران نوجواني خود بازداشت شده بودند. اعدام‌هاي اخير در شهرهاي مكه، مدينه، رياض و همچنين در استان عمدتا سني قصيم و در استان شرقيه محل سكونت اقليت شيعه اين كشور، انجام شده است.
**دادرسي زيرشكنجه
اما افرادي كه در عربستان به اعدام محكوم شدند، چه جرمي مرتكب شده بودند؟ يافتن پاسخ اين سوال با توجه به رويه قضايي غيرشفاف و غيرواقعي در عربستان سعودي بسيار مشكل است، با اين حال برخي رسانه‌هاي غربي، جزئياتي از پرونده اين افراد به دست آورده‌اند. به‌عنوان مثال شبكه آمريكايي سي‌ان‌ان اعلام كرده بر اساس اسناد و مداركي كه به صورت انحصاري در اختيار دارد، روند دادرسي اعدام‌شدگان بسيار ناعادلانه بوده و زير شكنجه صورت گرفته است.
به گزارش «ايرنا»، سي‌ان‌ان جمعه‌شب نوشت كه «اقرارنامه‌هاي اعدام‌شدگان ساختگي بوده و زيرشكنجه‌هاي شديد ثبت شده است.» اين رسانه آمريكايي ادامه داد: «رياض مدعي است كه اعدام‌شدگان به جرم خود اعتراف كرده‌اند اما اسناد دادگاهي اعدامي‌ها در شهر «الشرقيه»، «القصيم»، «رياض»، «عسير»، «مدينه» و «مكه» نشان مي‌دهد كه قربانيان به احكام قضايي خود معترض بوده و بارها به دادگاه اعلام كرده‌اند كه بخشي از اعتراف‌ها تحت فشار و شكنجه بوده است. يكي از آنان به قاضي پرونده‌اش گفته است كه اعترافات او توسط شخص بازجو نوشته شده است و سخنان او نيست. «سي‌ان‌ان» با اشاره به سن كم برخي اعدام‌شدگان در هنگام دستگيري، اعدام‌ها را بسيار ناعادلانه و نامتعارف خوانده است.
به گزارش «ايسنا»، سي‌ان‌ان نوشت كه «25 متهمي كه حكم اعدام آنها اجرا شد، حكم‌شان تنها پس از سه جلسه محاكمه در سال 2016 صادر شده بود و 11 تن از آنها به اتهام واهي «جاسوسي براي ايران» به اعدام محكوم شدند.» اين شبكه خبري اعلام كرد: «14 متهم ديگر به تشكيل يك «گروهك تروريستي» در تظاهرات ضددولتي سال‌هاي 2011 و 2012 در شهر شيعه‌نشين العواميه محكوم شدند.» سي‌ان‌ان افزود: «برخي از اين متهمان گفتند جز اثر انگشت اطلاعي از اين اعتراف‌نامه‌ها نداشته‌اند و اين اعترافات را افرادي كه به دست‌شان شكنجه شدند، نوشته‌اند.» اين شبكه خبري ادامه داد: «هيچ‌گونه پاسخي به درخواست‌هاي متعدد از مسئولان عربستاني براي ارائه توضيحي در اين موارد دريافت نشده است.»
** اعدام به جرم راهپيمايي
بزرگ‌ترين جرم يكي از شيعياني كه هفته گذشته اعدام شد، مشاركت در راهپيمايي حامي بهار عربي بوده است. خبرگزاري رسمي عربستان با اعلام اين خبر گفت مسئولان اين كشور سر يك مرد سعودي را قطع كرده‌اند كه هفت سال قبل زماني كه براي سوار شدن به يك هواپيمايي به سمت ايالات متحده آماده مي‌شد، بازداشت شد. به گزارش القدس العربي، خبرگزاري عربستان تاكيد كرد كه مجتبي السويكت، يكي از 37 فردي بود كه در مناطق رياض، مكه، مدينه، القصيم و عسير اعدام شده‌اند.
در همين حال، روزنامه ديترويت فري‌پرس گزارش داد كه السويكت زماني كه در فرودگاه بين‌المللي ملك فهد در سال 2012 بازداشت شد، 17 سال داشت و در اوايل تحصيل در دانشگاه غرب ميشيگان به سر مي‌برد. اين روزنامه نوشت مسئولان سعودي مدعي بودند كه السويكت در راهپيمايي حمايت از دموكراسي در بهار عربي حضور يافته بود كه اين امر به بازداشت وي منجر و سپس اتهام «نافرماني مسلحانه عليه پادشاه» در حق وي مطرح شد. اين جوان سعودي پس از آنكه مورد ضرب و جرح شديد در هنگام دوره بازداشتش قرار گرفت، به اين اتهام محكوم شد. از بين 37 فردي كه بيشترشان از شيعيان بودند، سه‌تن از آنها نوجوان بودند.
**رشد اعدام‌ها با آمدن بن‌سلمان
تهاجم همه‌جانبه به يمن فقيرترين كشور منطقه و بروز بزرگ‌ترين فاجعه انساني در اين كشور به‌تنهايي مي‌تواند نشان دهد پشت خنده‌هاي مقابل دوربين محمد بن‌سلمان چه هيولايي نهفته است. با اين حال به نظر مي‌رسد او علاوه‌بر جنگ، به اعدام نيز علاقه شديدي دارد. گزارش نهادهاي حقوق بشري مي‌گويد تعداد موارد اعدام در عربستان سعودي از زمان روي كار آمدن محمد بن‌سلمان، وليعهد اين كشور افزايش چشمگيري داشته است.
سازمان حقوق بشري «ريپريو» (Reprieve) اواخر سال گذشته ميلادي با انتشار گزارشي در ارتباط با عربستان سعودي اعلام كرد، طي هشت ماه اول محمد بن‌سلمان در اين مقام موارد اعدام نزديك به صددر صد افزايش يافته است. بنابراين از ژوئن سال 2017 كه وليعهد عربستان سعودي بر سر قدرت آمد تا دسامبر 2018، موارد اعدام از 67 به 133 مورد افزايش يافته است. از ابتداي سال جاري ميلادي نيز 80 نفر ديگر در عربستان اعدام شدند تا محمد بن‌سلمان ركورد 213 اعدامي را از آن خود كند. همچنين بر اساس اين گزارش تعداد افرادي كه در اين كشور از سال 2014 تاكنون اعدام شده‌اند به حدود 800 نفر رسيده است.
اگر عدد اعلام‌شده سازمان بين‌المللي حقوق بشر از اعدام‌هاي احتمالي در سال جاري ميلادي را نيز به اين آمار اضافه كنيم، تعداد قربانيان اصلاحات بن‌سلمان بيش از هزارنفر خواهند شد. سازمان بين‌المللي حقوق بشر در توئيتر اعلام كرد كه عربستان درصدد اعدام 300 تن در سال جاري است. مايا فوا، سخنگوي اين سازمان اعلام كرد: «اين يك امر هولناك ديگري از بربريت از سوي محمد بن‌سلمان، وليعهد عربستان است. اينكه عربستان معتقد است توانايي رهايي از مجازات‌ها را به دليل اجراي چنين اعدام‌هاي غيرقانوني دارد، بايد شركاي بين‌المللي را بهت‌زده كند.»
**ادامه سكوت آمريكا و اروپا
با وجود گزارش نهادهاي بين‌المللي همچون عفو بين‌الملل درباره «غيرمنصفانه» بودن بخشي از دادگاه‌هاي برگزار شده و همچنين گزارش سازمان بين‌المللي حقوق‌بشر درباره تداوم اعدام‌ها در اين كشور، متحدان غربي عربستان سعودي حاضر به واكنش قاطع درباره جنايات جديد محمد بن‌سلمان نشده‌اند. عمده واكنش كشورهاي اروپايي تنها محكوميت اعدام 37 شهروند سعودي بوده است. همين مساله نيز باعث شد در آلمان، برخي شهروندان مقابل سفارت سعودي در برلين تجمع كنند و از دولت آلمان بخواهند كه عربستان را تحريم كند. دونالد ترامپ كه از شركاي نزديك بن‌سلمان به حساب مي‌آيد و در ماجراي قتل خاشقجي در برابر هرگونه اقدام عليه رياض ايستاد و با وتو مانع اعمال فشار بر اين كشور شد، حتي حاضر به محكوميت اين اعدام‌ها نشد.
آن‌گونه كه خبرگزاري فرانسه گزارش داده سخنگوي وزارت خارجه آمريكا در واكنشي به شدت انفعالي «از دولت عربستان و تمام دولت‌ها» خواسته تا به حقوق بشر احترام بگذارند. البته اين موضع آمريكا قابل پيش‌بيني بود چراكه پيشتر، «نيويورك‌تايمز» گزارش داد كه تجاوزهاي صورت‌گرفته در عربستان تاثيري بر حمايت قدرتمند دونالد ترامپ رئيس‌جمهور آمريكا از رژيم حاكم بر اين كشور ايجاد نكرده است.
**بدون آمريكا رياض جرات اعدام نداشت
حمايت‌هاي بي‌پايان آمريكا از محمد بن‌سلمان باعث شده تا او در مسير توسعه‌طلبي خشونت‌آميز خود هيچ‌مانعي را پيش رو نبيند. همين مساله نگراني‌هايي را نيز از تداوم اين رويه بن‌سلمان در سطح جهاني به دنبال داشته است. در همين راستا، جنبش انصارالله يمن در بيانيه‌اي در واكنش به اعدام ده‌ها شيعه در عربستان اعلام كرد آمريكا پوشش سياسي و حمايت لازم براي اينگونه جنايت‌ها را فراهم مي‌كند. در بخشي از اين بيانيه آمده است: «سياست قتل، تخريب و سركوب ملت‌ها با آهن و آتش، شيوه جنايت نظام سعودي است كه براي باقي ماندن در صدر حكومت بر آن تكيه مي‌كند.» اين بيانيه مي‌افزايد: «اگر آمريكا نبود نظام سعودي جرات اينگونه جنايات را نداشت، اين آمريكاست كه پوشش سياسي و حمايت لازم (در اين اقدامات) را براي نظام سعودي فراهم مي‌كند.»
**گفت‌وگوي يكي از شهدا با پدرش
پس از اعدام اين 37 نفر، يك فايل صوتي كه گفته مي‌شود آخرين مكالمه يكي از شهداي اين جنايت سعودي است، در فضاي مجازي منتشر شد. گفته شده اين گفت‌وگو پس از صدور حكم اعدام صورت گرفته و در آن شهيد «عبدالله هاني آل‌طريف» به پدرش مي‌گويد كه محكم ايستاده سرنوشتش را به خدا سپرده و تنها ترسش، نگراني خانواده است. متن اين گفت‌وگو را مي‌خوانيد.
عبدا... : بهشون بگو خدا را شكر از خودم مطمئنم. كار خودم را به خدا سپردم. توكل بر خدا... و نمي‌ترسم؛ هرچه مي‌خواهد بشود، بشود. سرنوشت را به خدا سپرديم. تنها چيزي كه من را مي‌ترساند، نگراني شماست.
پدر: خدا را شكر خير است، ان‌شاءالله.
عبدا... : مهم‌ترين چيز اين است كه شما ضعيف نشويد. خدا را شكر من قوي هستم و ان‌شاءالله سست نخواهم شد.
پدر: ان‌شاءالله كه قوي هستي و ان‌شاءالله با هم همراه آل‌بيت محمد(ص) خواهيم بود.
عبدا... : ان‌شاءالله خدا ازت بشنوه. راستي علي ربيع و احمد ربيع هم به شما خيلي سلام مي‌رسانند.
پدر: سلامت باشند. تو هم به آنها سلام برسان و به آنها بگو ان‌شاءالله فرج نزديك است و آنچه خواست خداست اتفاق خواهد افتاد. به‌جز اراده و خواست خدا اتفاقي رخ نخواهد داد.
عبدا... : ان‌شاءالله... پدر تو هم مراقب خودت باش و زياد فكر نكن.
پدر: خدا را شكر.
منبع: روزنامه فرهيختگان؛ 1398،02،08
گروه اطلاع رساني**2059**2002
تاریخ انتشار: ۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ - ۰۸:۵۱
تهران- ايرنا- اصلاحات سطحي اجتماعي در عربستان، براي ترسيم يك چهره متفاوت از وليعهد سعودي صورت گرفت تا او از فرصت پيش آمده براي اقدامات خشن خود بهره ببرد.