مهمانی بر سفره طبیعت

به گزارش ایرنا، در ایام تعطیل مردم استان با رفتن به دل طبیعت ضمن گذراندن ساعات خوش در هوای بهاری و پاك دامنه های سرسبز، با جمع آوری گیاهان محلی و كوهی، سفره های خود را با عطر و طعم دلپذیر این گیاهان زینت می بخشند.
در كنار آن برخی افراد با برداشت این گیاهان و فروش آن در بازار به كسب درآمد می پردازند و این چنین است كه طبیعت خوان كَرم خود را به روی مردم باز می كند.
گیاهان كوهی و محلی علاوه بر طعم دلپذیر دارای خواص بسیاری هستند كه بصورت خام و پخته قابل استفاده هستند. استفاده تازه از این سبزی ها در غذا بویژه در طبخ آش و خشك كردن آن برای فصول دیگر سال بسیار متداول است و در واقع به نوعی یك سنت تبدیل شده است.
چهارمحال و بختیاری از آنجاكه مرتفع ترین استان ایران است و آب و هوایی كوهستانی دارد از نظر پوشش گیاهی و به دنبال آن گیاهان دارویی و خوراكی بسیار غنی است.
ویژگی های طبیعی و اقلیمی این استان، نوع خاك، بارش، دمای هوا و مكان جغرافیایی ارتفاعات، شرایطی را پدید آورده است كه این استان را به مهمترین رویشگاه گیاهان دارویی در كشور تبدیل كرده است.
87 درصد مساحت این استان كوهستانی است و تاكنون بیش از یك هزار و 350 گونه گیاهی در آن شناسایی شده كه از این تعداد 270 گیاه جنبه دارویی، خوراكی و صنعتی دارد و 27 گونه خاص این استان است و در هیچ یك از مناطق دنیا رشد نمی كند.
از مهمترین گیاهان كوهی و محلی استان كه در فصل بهار رشد می كند، می توان به «قارچ»، «كنگر»، «شنگ»، «موچه»، «بون سرخ»، «موسیر»، «سیر كوهی»، «كاردین»، «آویشن»، «تره كوهی»، «سیردینگ»، «ریواس» و البته گیاه پرطرفدار و نایاب «كلوس» یا كرفس كوهی اشاره كرد.
برخی از این گیاهان خوراكی در مزارع كشاورزی رشد می كنند و برخی گیاه مرتعی هستند و برای برداشت آن باید به دل كوه زد.
رئیس اداره مرتع اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با بیان اینكه به جز گیاه كلوس، برداشت سایر گیاهان مرتعی برای عموم آزاد است، اظهار داشت: گیاهانی نظیر شنگ، تره كوهی، موسیر و آویشن از گیاهان مرتعی هستند و برداشت آنها با رعایت اصول بهره برداری منعی ندارد.
فرامرز مردانی افزود: گیاهان كوهی از ارزش خوراكی و دارویی بالایی برخوردارند كه در صنعت داروسازی و همچنین طب سنتی مصارف زیادی دارند.
وی با تاكید بر برداشت اصولی و بهداشتی گیاهان محلی و كوهی تصریح كرد: افرادی كه اقدام به برداشت و فروش این گونه های گیاهی می كنند باید بنحوی اقدام كرده كه به پیاز گیاه آسیب نرسد و در نحوه حمل و نگهداری به نكات بهداشتی دقت داشته باشند.
مردانی با بیان اینكه برداشت و فروش «كلوس» غیرقانونی است و با متخلفان برخورد می شود، اظهار داشت: كلوس هایی كه اینك در بازار به فروش می رسند بصورت زراعی كشت می شوند كه منعی در این خصوص وجود ندارد.
رئیس اداره مرتع اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: اما برداشت گونه مرتعی كلوس كه در سالهای گذشته براثر برداشت غیراصولی در حال انقراض می باشد در منطقه سرآقاسید شهرستان كوهرنگ رویش دارد، ممنوع است.
مردانی با اشاره به نقش بارش های بهاری امسال در احیای برخی گونه های مرتعی استان افزود: امسال رشد گونه های مرتعی در استان بسیار خوب بوده و باعث امیدواری است كه طبق بازدیدهای میدانی در برخی از مناطق كه به طور كامل گونه «كلوس» منقرض شده بود در حال رشد و احیا است.
جدای از جنبه خوراكی، این گیاهان امروزه در صنعت داروسازی نیز مصارف زیادی دارند.
بهبود سیستم گوارش، تنظیم اعمال كبدی، ضدعفونی كننده، تب بر و هضم كننده غذا، ضد زخم، كاهش دهنده فشار خون و تنظیم كننده قند خون برخی از خواص دارویی این گونه های گیاهی است كه نه تنها در طب سنتی بلكه در شركت های داروسازی كاربرد دارد.
اما با این وجود مصرف خودسرانه و بدون دانش و آگاهی قبلی گیاهان كوهی نیز توصیه نمی شود و ممكن است بروز مشكلاتی را برای مصرف كنندگان آن در پی داشته باشد.
یكی از گیاهانی كه مصرف آن به شدت از سوی كارشناسان بهداشت منع شده است، قارچ كوهی است.
در همین خصوص دانشگاه علوم پزشكی، خدمات درمانی و بهداشتی چهارمحال و بختیاری اطلاعیه ای صادر كرده كه در بخش هایی از آن آمده است: 'با توجه به بارندگی های بهاری صورت گرفته و افزایش رویش طبیعی قارچ های خود رو و وحشی در مناطق جنگلی، دشت ها و ارتفاعات، به هم استانی ها توصیه می شود از چیدن، خرید و مصرف این قارچ ها بدلیل احتمال ابتلا به مسمومیت و عوارض بعدی پرهیز كنند'.
از آنجا كه تشخیص قارچ سمی از قارچ خوراكی و سالم براساس ظاهر و خارج از محیط های آزمایشگاهی بسیار دشوار و البته غیرممكن است، متاسفانه هرساله تعدادی از هموطنان بر اثر مصرف قارچ سمی جان خود را از دست می دهند و تعدادی دچار عوارضی از قبیل از كارافتادگی كبد می شوند.
سال گذشته سه تن از مردم استان با مصرف قارچ سمی مسموم و روانه بیمارستان شدند اما امسال تاكنون اخباری مبنی بر مسمومیت با قارچ سمی در استان گزارش نشده است.
7363/6021