فريدون مجلسي در سرمقاله اي در روزنامه شرق، نوشته است: ساز‌و‌كاري كه احتمالا در تلاش است مبادلات بدون آنكه رابطه خريدار و فروشنده علني باشد، صورت گيرد و منافع شركت‌هاي اروپايي در تجارت با ايران از سوي آمريكا به مخاطره نيفتد.
محافل ديپلماتيك ايراني نيز در دشوارترين شرايطي كه خودشان نقشي در پديد‌آمدن آن نداشته‌اند، وظيفه خود مي‌دانند به‌هر‌حال به اين بيانيه‌ها نيم‌نگاهي داشته باشند تا شايد گوشه‌اي از منافع ملي محفوظ بماند و معاملات و زندگي اقتصادي كشور ادامه يابد.اما بايد در نظر داشت از طرف ديگر تيم مقابل ايران شامل آمريكا و اسرائيل، عربستان و متحدان منطقه‌اي آنان يا «تيم B» به قول ظريف، وزير خارجه، عملا جنگ با جمهوري اسلامي را از زاويه اقتصادي آغاز كرده‌اند. هدف اعلام‌شده آمريكا به‌طوري‌كه بارها رسانه‌اي هم شده، براندازي نظام جمهوري اسلامي نيست؛ بلكه تضعيف آن است كه شايد نتواند خطري براي بقاي رژيم تل‌آويو محسوب شود.
درگير‌كردن طرف متخاصم در ستيزهاي فرسايشي و از‌ميان‌بردن و خنثي‌كردن منابع مالي او استراتژي شناخته‌شده‌اي است كه آمريكا با درگير‌كردن شوروي در مقام حامي مالي و تداركاتي جنگ ويتنام و سپس به‌چالش‌كشاندن شوروي در جنگ افغانستان توانست با تضعيف بنيه مالي شوروي دنبال كند. ترامپ در سال‌هاي گذشته بارها به طور علني اعلام كرده بايد دلارهاي انباشته نفتي در خاورميانه را از چنگ صاحبان آن دربياورد. از‌اين‌رو نمي‌توان به اعتبار بيانيه‌هاي سخنگوي خانم موگريني و وزارت خارجه فرانسه دلخوش بود و انتظار داشت كه به‌سادگي بگذارند ايران با بهره‌مندي از سازوكار مالي اتحاديه اروپا جنگ اقتصادي آمريكا را به‌سادگي خنثي كند.
شركت‌هاي بزرگ اروپايي ملاحظات قبلي را خواهند داشت؛ اما مي‌توان از اروپا خواست تضمين كند شركت‌هاي كوچكي كه با آمريكا طرف معاملات نيستند، از اين فرصت استفاده كنند.در هفته گذشته مايك پمپئو، وزير خارجه آمريكا و برايان هوك، رئيس گروه ويژه اقدام عليه ايران، صريحا اعلام كردند هدف‌شان تغيير نظام در ايران نيست؛ بلكه تضعيف و بي‌اثر‌سازي آن است؛ گرچه از تهديد در صورت اقدام عليه نيروهاي آمريكايي نيز خودداري نكردند.
به عبارت ديگر معاملات محدود ايران را در بهره‌مندي از اين سازوكار يا فروش‌هاي نفت ارزان در دريا تحمل خواهد كرد. در‌اين‌ميان كشورهاي نفتي عربي اعلام آمادگي كردند كه كاهش عرضه نفت ايران را جبران كنند. پس سوي ديگري كه ايران بايد براي گذر از شرايط، متوجه آن باشد، برخي كشورهاي عربي منطقه هستند. واكنش عربستان و امارات به تمديد‌نشدن معافيت واردكنندگان نفت ايران، موجب پاسخ رئيس‌جمهور ايران شد.
روحاني كشورهاي عربي مذكور را به‌شدت محكوم كرد و اقدام آنان را كه «موجوديت‌شان مديون ايران است» ناسپاسي دانست. در‌اين‌باره بايد توجه داشت اصولا همين كشورهاي عربي بودند كه از دوران ملك عبدالله مشوق آمريكا به آغاز جنگ با ايران و «كوبيدن سر مار به سنگ» بودند. شيخ‌نشين‌هايي كه توسعه، نوسازي و مدرن‌سازي جوامع خود را در پناه كنار‌كشيدن از ادعاها و درگيري‌هاي پر‌هزينه 70ساله در مقابل اسرائيل و عافيت‌طلبي سودجويانه و تبديل مسئله عرب-اسرائيل به مسئله ايران-اسرائيل يافته‌اند، در‌واقع مدعيان و طرف‌هاي اصلي ايران در اين جو خصومت‌آميز، دلگرم به حمايت آمريكا در صورت برخورد نظامي هستند. در‌حالي‌كه اين كشورهاي عافيت‌طلب حتما مي‌دانند در صورت ستيزه‌گري نمي‌توانند از پاسخ شديد ايران مصون بمانند. اين آمريكاست كه از آسيب‌ديدن دو طرف به يك اندازه سود خواهد برد و به هدف اصلي خود يعني خالي‌كردن منطقه از دلارهاي نفتي - كه مي‌تواند موجب قدرت صنعتي و اقتصادي و دفاعي اين كشورها شود- نزديك‌تر مي‌شود؛ چنان‌كه درگيري‌هاي فرسايشي در سوريه، عراق و يمن براي‌شان نتيجه‌بخش بوده است.
در شرايط فعلي، جلوگيري از ورود اعضاي اوپك به توليد بيش از سهميه تعيين‌شده، امري با‌اهميت است و اين نياز به حل برخي مسائل گذشته دارد.
بايد مراقب بود در ايران، راهكارهايي كه نظير آن در حمله به سفارت عربستان ديده شد، جاي ديپلماسي و رفتارهاي عقلايي براي حل مسئله با اعراب را نگيرد.
اينها همسايگان ايران‌اند و نمي‌توان از اين جغرافيا خلاص شد. بايد تنش‌هاي منطقه‌اي، رقابت‌هاي سياسي و جنگ‌هاي نيابتي را به شكلي پايان داد كه هيچ طرفي احساس شكست نكند و اين جز از مسير مذاكره و توجه به دغدغه‌هاي يكديگر نمي‌گذرد.
*منبع: روزنامه شرق،1398،2،8
**گروه اطلاع رساني**1893**9131
تاریخ انتشار: ۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ - ۰۹:۳۵
تهران- ايرنا- بعد از اعلام تمديد‌نشدن معافيت واردكنندگان نفت ايران و افزايش تنش‌ها در روابط ايران و ايالات متحده، نگاه‌ها به سوي اروپا دوخته شده و در‌اين‌ميان بيانيه سخنگوي موگريني، مسئول روابط خارجي اتحاديه اروپا و بيانيه وزارت امور خارجه فرانسه درباره پايبندي اروپا به برجام و پيشرفت سازوكار اينستكس به‌عنوان صندوق واسط غيردلاري تسويه مالي ميان صادركنندگان اروپايي به ايران و واردكنندگان اروپايي از ايران، واكنش‌هاي مثبت و منفي را به دنبال داشته است.