اكونوميست:رقابت تسليحاتي آمريكا و چين ؛ جهان را تا بن دندان مسلح كرده است

به گزارش ايرنا ؛ اكونوميست با اشاره به اثار و پيامدهاي ناگوار اين رقابت تسليحاتي اضافه كرد : مسابقه تسليحاتي واشنگتن - پكن همچنان تنور تنش هاي ژئوپوليتيك را در جهان گرم نگاه داشته است.
اين هفته نامه انگليسي با اشاره به گزارش ؛ ' موسسه تحقيقات صلح بين الملل' استكهلم سوئد نوشت براساس اين گزارش ؛ سال گذشته بالغ بر 1.8 هزار ميليارد دلار در كل جهان سلاح خريد و فروش شده است كه اين بالاترين رقم خريد و فروش اسلحه در جهان است و 76 درصد از آمار اين تجارت در سال 1988 و پس از آن صورت گرفته است.
براساس اين گزارش ؛ مخارج نظامي كشورها درصدي از توليد ناخالص داخلي جهاني را به خود اختصاص مي دهد؛ و 'آمريكا' و 'چين' كه هردو مي خواهند قدرت برتر آسيا باشند ، عامل اين رقابت تسليحاتي در جهان هستند.
اكونوميست نوشت : در سال 2018 آمريكا بعد از هفت سال ميزان بودجه نظامي خود را كه هميشه بالا بوده است ، افزايش داد و اين درحالي بود كه كنگره تا آن هنگام، در چارچوب برنامه 'محكم كردن كمربندها' مصوب كرده بود كه اين بودجه افزوده نشود.
دولت 'ترامپ' پروژه ' رقابت قدرت هاي بزرگ' را سرلوحه برنامه هاي نظامي آمريكا قرار داده است و در برنامه دارد به جاي ورود به جنگ هاي چريكي بي نتيجه كه آمريكا از سال 2011 خود را درگير آن كرده است؛ اين بار از حيث قدرت نظامي فقط با دو كشور 'روسيه' و 'چين' به رقابت برخيزد.
براساس اين گزارش ؛ هزينه نظامي آمريكا در سال 2017 بالغ بر 649 ميليارد دلار بود كه اين رقم به تنهايي معادل هزينه هاي نظامي هشت كشوري است كه بعد از آمريكا بيشترين هزينه هاي نظامي را در جهان دارند.
اما اين هم اشتهاي سيري ناپذير 'پنتاگون' را اقناع نمي كند. پنتاگون امسال 716 ميليارد دلار بودجه از دولت گرفت و اميدواراست سال آينده يعني 2020 اين بودجه را به 750 ميليارد دلار افزايش دهد.
اين بودجه بالاتر از بودجه نظامي مجموعه همه ساير كشورهاي عضو ' ناتو' است. 10 ميليارد دلار از اين بودجه به عمليات سايبري اختصاص دارد كه هر سال 10 درصد به آن اضافه مي شود.
بيش از 14 ميليارد دلار به فعاليت هاي فضايي اختصاص دارد. 15 درصد هم براي كشتي سازي تقاضا شده است كه بيشترين تقاضاي بودجه براي صنعت كشتي سازي ظرف دو دهه گذشته است.
بعد از آمريكا؛ كشور 'چين' با يك فاصله بسيار زياد در رده دوم بالاترين هزينه هاي نظامي جهان مي ايستد.
هزينه هاي نظامي چين چيزي معادل يك چهارم تا دو پنجم هزينه هاي نظامي آمريكاست. البته چين در زمينه هزينه هايش بسيار غيرشفاف عمل مي كند و نمي توان آمار كاملا دقيقي از مخارج نظامي آن برآورد كرد.
هزينه هاي نظامي چين مشمول 10 درصد كاهش است و افزايش نمي يابد. از سال 2000 تا 2016 اين رويه معمول چين بوده است. اما چين يك ربع قرن است كه هميشه هزينه هاي نظامي اش را بالا برده و موازنه قدرت را در آسيا به هم زده است.
به گفته ' اندرو اريكسون' استاد ' كالج جنگ دريايي آمريكا' ؛ ' يك چنين رشد نظامي در تاريخ چين سابقه ندارد. هيچ رئيس جمهوري قبل از ' شي جينگ پين' موفق نشده بود بنيه نظامي چين را تا اين اندازه توسعه بدهد'.
بيشتر از ساير نيروها؛ نيروي دريايي چين شاهد بيشترين پيشرفت بوده است. بين سالهاي 2014تا 2018 ، چين كشتي هايي را با ظرفيت كامل به آبها فرستاد. ظرفيت اين كشتي بالاتر ار ظرفيت كشتي هاي نيروي دريايي كشورهاي هند و فرانسه است.
با وجود اين پيشرفت قابل ملاحظه، هزينه هاي دفاعي چين هنوز هم خيلي پايين است و فقط 1.9 درصد از توليد ناخالص داخلي كشور را به خود اختصاص مي دهد. در حاليكه سهم هزينه هاي دفاعي 5 قدرت ديگر نظامي دنيا بسيار بيشتر از اين است.
به عنوان نمونه آمريكا با 3.2 درصد بيشترين سهم را در توليد ناخالص داخلي به هزينه هاي دفاعي اختصاص مي دهد. چنانچه شرايط ژئوپوليتيك ايجاب كند؛ اين هزينه جاي رشد دارد.
' شي ' در سال 2015 دست به يك سري اصلاحات نظامي در كشور زد. او ارتش را كوچك كرد. ساختار فرماندهي ارتش را همراستاي خطوط فرماندهي آمريكا؛ از نو سازماندهي كرد. به يمن اين برنامه اصلاحات نظامي؛ 'يوان' رشدي انفجارگونه پيدا كرد.
اين رشد نظامي چين؛ عامل ترغيب رقباي منطقه اي پكن شد و آنها هم دست به جيب شدند.
هند؛ امروز هزينه هاي نظامي اش بيشتر از تمام كشورهاي اروپايي است. كره جنوبي از سال 2005 سالانه سطح هزينه هاي نظامي اش را بالا برده است و اين مخارج در سال 2018 به اوج خود رسيد.
ژاپن؛ آن تابوي صلح طلب بودنش را شكسته است و در برنامه دارد تا پنج سال آينده مخارج نظامي اش را بالا ببرد و سلاحهاي تهاجمي توليد كند.
بالاترين رشد هزينه هاي نظامي به قاره آسيا اختصاص دارد كه 28 درصد از مجموع هزينه هاي نظامي در كل دنيا را به خود اختصاص مي دهد. اين سهم؛ در سال 1988 فقط 9 درصد بود و اما اروپا كه بعد از پايان جنگ سرد؛ به سمت كاهش هزينه هاي نظامي و كوچك كردن قواي مسلح خود حركت كرده است؛ در اين عرصه بطور دسته جمعي اقدام مي كند.
در سال 2018 متحدان اروپايي ' ناتو' در شرايط واقعي هزينه هاي نظامي را به ميزان 4.2 درصد افزايش دادند . لهستان كه هميشه در مورد روسيه كه در همسايگي اش قرار دارد احساس خطر كرده است، افزايش بودجه نظامي اش 8.9 درصد بوده است.
اگر كل اروپا همه باهم هزينه هاي نظامي شان را بالا ببرند؛ آنگاه اروپا به دومين قدرت بزرگ نظامي جهان تبديل خواهد شد و مخارج نظامي اش چهار برابر بيشتر از روسيه خواهد بود ؛ اما بنيه نظامي اروپا در بسياري از عرصه هاي كليدي متكي به آمريكاست از جمله در زمينه جابجايي نيرو و يا سوخت گيري مجدد هواپيماهاي جنگي. اين بدان معناست كه اروپا فقط از حيث قطعات و ادوات نظامي قابل اتكاست اما در بعد نيروي نظامي مشكل دارد.
و اما در ساير قاره ها، هزينه هاي نظامي همچنان پايين است.
در آفريقا؛ در سال 2018 براي چهارمين سال پياپي مخارج نظامي به ميزان 8.4 درصد پايين آمد. بيشترين كاهش را كشورهاي آنگولا، الجزاير و سودان داشتند. در دو كشور الجزاير و سودان كه تظاهرات مردمي باعث شد تا قدرت حاكم نظامي جايش را به غيرنظاميان بدهد؛ امكان دارد علت كاهش بودجه نظامي ناشي از تحولات سياسي جامعه باشد.
در خاورميانه، بعد از سالها خريدهاي جنون آميز نظامي، اينك اين بازار كمي آرام شده است.
در مورد دو كشور قطر و امارات كه بزرگترين مشتريان شركتهاي تسليحاتي غربي هستند، 'موسسه تحقيقات صلح' استكهلم اطلاعات دقيقي از خريدهاي نظامي اين دو كشور ندارد. در مورد دو كشور جنگزده يمن و سوريه هم آمار مشخصي در دست نيست.
در مورد ساير كشورهاي منطقه؛ مخارج نظامي در سال 2018 به ميزان 1.9 درصد كاهش داشته است.
اين روند كماكان ادامه دارد.
عربستان؛كه 8.8 درصد از توليد ناخالص داخلي خود را به هزينه هاي دفاعي اختصاص مي دهد؛ امسال تصميم دارد اين مخارج را 9.1 درصد كم كند.
ايران، رقيب عربستان؛ حتي در برنامه دارد كه رقم بيشتري را از هزينه هاي نظامي اش بكاهد.
جالب ترين انقباض بودجه نظامي مربوط به 'روسيه' است.
'ولاديمير پوتين' رئيس جمهور روسيه در ماه فوريه از رقباي غربي خود سوال كرد: ' آيا آنها مي توانند سرعت و برد سيستم هاي دفاعي كه ما در حال توليدشان هستيم را بسنجند. اجازه بدهيد من خودم آن را بگويم'.
اما موسسه تحقيقات صلح مي گويد كه اين صحبت هاي پوتين ؛ فقط يك نمايش است و ' بزرگ نمايي' قدرت نظامي روسيه است.
روسيه در حقيقت در سال 2018 به اندازه 3.5 درصد از مخارج نظامي اش كم كرد. با اين حساب؛ روسيه براي اولين بار ظرف يك دهه گذشته؛ از فهرست پنج كشور اول بالاترين هزينه هاي نظامي جهان خارج شد.
شايد علتش پايين آمدن ارزش 'روبل' باشد. واقعيت امر اين است كه روسيه ديگر در آن جايگاه بلند يك كشور پرخرج نظامي قرار ندارد.
اين واقعيت؛ تلنگري است بر پوتين.
اروپام**1591** 1546