زبان و فرهنگ بومی دغدغه ای برای گردهمایی فرهنگ دوستان مازنی

به گزارش خبرنگار ایرنا، در سالهای اخیر تكاپوهای جست و گریخته ای برای پرداختن به زبان، فرهنگ و هویت مازندرانی انجام شد و دانشگاهیان و پژوهشگران را برای احیا و حفظ فرهنگ مازنی و یا در آرمانی ترین شكل بازیابی فرهنگ فراموش شده این مرز وبوم به واكنش انداخته است.
فرهنگ كهن سرزمین مازندران كه در زمانی نه چندان دور در بخش بیشتر شمال كشور جاری بوده و المان های غنی و حماسی را در دل خود داشت به خاطر تبادلات فرهنگی و شاید بی توجهی ها كمتر در سالهای اخیر به عرض اندام پرداخته است.
در تازه ترین قدم شاهد برپایی نخستین همایش فرهنگ ، زبان و زیست بوم مازندران در دانشگاه مازندران هستیم كه منجر به گردهم امدن پژوهشگران عرصه زبان و ادبیات و فرهنگ و دیگر اندیشمندان با هدف احیای هویت و فرهنگ مازندران شد.
این همایش كه روز سه شنبه با حضور مسئولان فرهنگی استان، نمایندگان استانی و همچنین اساتید مهمان از سراسر كشور بود، در حوزه زیست بوم و مسائل اجتماعی و فرهنگی،حوزه زبان و ادبیات،حوزه گردشگری،حوزه تاریخ و حوزه معماری برگزار شد.
علاوه بر این 1٢٠ مقاله در حوزه هویت و فرهنگ و همچنین جغرافیای قومی و سرزمینی مازندران به نخستین همایش فرهنگ ، زبان و زیست بوم مازندران ارسال شد كه از این تعداد ٨٠ مقاله مورد پذیرش قرار گرفت و ٥٥ مقاله برای ارائه برگزیده و در قالب پنج جلد كتاب به چاپ رسید كه در این همایش رونمایی شد.
مقاله هایی كه هر یك با موضوع اسیب شناسی و ارائه راهكار هایی برای تداوم حیات فرهنگ و زبان مازندرانی شاید بتواند نقش موثری در بازیابی هویت مردم استان ایفا كند.
**بهای آسیب به فرهنگ و زبان قومی به قیمت تاریخ شفاهی ماست
استاد موسیقی دانشگاه در این همایش اظهار داشت:بهای آسیب رساندن به فرهنگ و زبان قومی به قیمت از بین رفتن تاریخ شفاهی ما خواهد بود كه عملا هویت ما را تغییر خواهد داد.
دكتر جهانگیر نصیری اشرفی گفت: موسیقی قومی یك زبان و یك الفبای نامرعی است كه بخشی از هویت، تاریخ و دانش محض ما است كه از طریق همین قطعات موسیقی منتقل می شود.
به گفته او، اساس دانش و تاریخ و هویت ما بر اساس سنت های شفاهی است، سنت های شفاهی را نباید فقط صرفا به زبان محاوره روزمره دانست زیرا دارای مكاتبی بوده كه در یك سیستم مشخص اجتماعی-فرهنگی و با تالیف ها و قواعد مشخصی تمامی ابعاد اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی زندگی ما را منتقل می كرده است.
این پژوهشگر حوزه قوم شناسی و موسیقی شناسی افزود: همانند مكاتب نظامی خوانی و شاهنامه خوانی كه در مناطق جنوب و غرب كشور از طریق زبان فرهنگ شفاهی منتقل شده، مكاتب مازندران نیز به شكل شفاهی سینه به سینه نقل و منتقل شده اند و از این زاویه باید فرهنگ شفاهی را به نوعی نقطه قوت دانست.
اشرفی تصریح كرد كه موسیقی قومی ما عبارت از الفبایی نامرعی كه تمام وجوه علمی، تاریخی، هنری، ذوقی و حسی ما را می توان از طریق آن انتقال داد.
این استاد موسیقی شناسی تاكید كرد كه باید دانشگاه و محیط های علمی كشور و مازندران به موسیقی قومی بها داده و زمینه های تقویت این موسیقی را سرلوحه خود قرار دهد.
** ماندگاری همایش ها به اثر بخش بودن آن در میان مردم است
مدیركل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران نیز در این نشست با بیان اینكه من یك مازندرانی نیستم و نباید درباره زبان و هویت مردم ای سرزمین كهن سخن بگویم ، اظهار داشت: اما برگزاری هر رویداد فرهنگی باید عملا در احیا و تقویت فرهنگ مورد نظر نقش ایفا كند.
محمود شالویی افزود: برگزاری همایش، جشنواره و یا هر رویداد فرهنگی و هنری بسیار ارزشمند است، ولی به این شرط كه كاربردی و اثر آن در جامعه و مردم بومی دیده شود.
وی اهمیت جشنواره های فرهنگی را در تاثیر مستقیم بر حفظ و صیانت از فرهنگ دانست و گفت: چه بسا بسیار مقاله و پژوهش وجود دارد كه فقط در گوشه ای خاك می خورند.
مدیركل فرهنگ و ارشاد مازندران تاكید كرد: در كشور ما موضوعات انتخابی و مقالات نوشته شده بسیار عالی هستند ولی متاسفانه اجرا و پیاده سازی آن مشكل است و گوش شنوایی برای آن وجود ندارد.
شالویی علت این امر را قهر و بیگانگی سیستم اجرایی كشور با دانشگاه عنوان كرد و افزود: متاسفانه خروجی همایش ها در جایی پیدا نمی شويد و سیستم اجرایی متصل به دستگاه پژوهشی و فرهنگی نیست و اگر هم انصالی وجود داشته باشد این اتصال بسیار ضعیف است.
وی افزود: برای انجام برنامه های اجرایی كشور باید حتما به زمینه های پژوهشی رجوع شود و متاسفانه بسیاری از بیراهه ها و همچنین آسیب به فرهنگ و هویت بومی و قومی نیز ناشی از مدیریت بدون توجه به پژوهش است.
مدیركل فرهنگ ارشاد اسلامی مازندران اظهار داشت كه مردم مازندران باید مطالبه گر باشند و از من و هر مدیر فرهنگی و غیر فرهنگی كه اكنون در مازندران مشغول به كار هستند مطالبه داشته باشند.
به گفته شالویی مردم مازندران باید مسئولان اجرایی و فرهنگی استان را بازخواست كنند كه در دوره فعالیت خود در هر نهاد فرهنگی چه فعالیت ها و قدم های مثبتی برای ارتقا و حفظ فرهنگ و هنر و هویت بومی انجام داده اند.
او تاكید كرد كه دانشگاه نیز در این مسیر باید كنار مردم باشد و نه تنها نقشه راه را به مدیران دیكته كند، بلكه مسیر مطالبه گری مردم را نیز هموار سازد.
**زبان مازندران سراسر شور ، زندگی و حماسه است
رئیس مجمع نماینگان مازندران با بیان اینكه زبان و فرهنگ مازندران در طول تاریخ تجمیع كننده اقوام و فرهنگ های دیگر بوده است ، گفت: زبان تبری سراسر شوق ، زندگی و حماسه است.
ولی الله نانواكناری اظهار داشت: موسیقی و سازهای بومی مازندران از لَه له وا گرفته تا سرنا و دسركوتن، همگی نه تنها پیام اور صلح دوستی و عشق است، بلكه به نوعی تصویر كشنده مسیر زندگی مردم البرز نشین نیز می باشد.
وی تنوع آیین های بومی برای كنش های مختلف زندگی از جمله آیین های مخصوص در فصول مختلف كشاورزی و موسیقی های مربوط به هر بخش از كشت را گوشه ای از اتصال جدایی نا پذیر فرهنگ و زبان مردم مازندران دانست كه مسیر زندگی انها را به تصویر می كشد.
رئیس مجمع نمایندگان استان مازندران همچنین گفت: در تمامی جشن ها و اعیاد شاهد مراسم ها و موسیقی و ترانه های مخصوص هستیم كه نشان دهنده عمق ریشه زبان مردم این خطه در كنش های اجتماعی آنها دارد.
نانواكناری با بیان اینكه متاسفانه فرهنگ و زبان ناب مردم این خطه در تقابل با فرهنگ غیر بومی كه به سبب گردشگر پذیری وارد استان شده در شرایط آسیب پذیر قرار دارد، تاكید كرد: دانشگاه می تواند در احیا ، تقویت و گسترش زبان و فرهنگ اصیل مردم مازندران نقش محوری داشته باشد.
به گفته او، مسئولیت دانشگاه های مازندران در تضمین حیات فرهنگ و زبان تبری بسیار سنگین است و با توجه به هجوم فرهنگ غیر بومی بسیار این وظیفه حساس خواهد بود.
رئیس مجمع نمایندگان مازندران گفت: وظیفه نمایندگان و دستگاه های اجرایی استان نیز همراهی با یافته های دانشگاهی و همچنین تسهیل در انتقال این یافته ها به مردم است.
نانواكناری گفت: اگر برنامه های فرهنگی و حتی توسعه ای استان بر اساس پژوهش های دانشگاهیان در زمینه هویت مردم استان باشد ، هیچگاه شاهد غلبه تهاجم فرهنگی نخواهیم بود.
قابل ذكر است كه نخستین همایش ملی فرهنگ، زبان و زیست بوم مازندران به مدت یك روز در دانشگاه مازندران برگزار شد.
همچنین در این همایش پنج كارگاه با موضوعات زیست بوم و مسائل اجتماعی فرهنگی، حوزه زبان و ادبیات، حوزه گردشگری ، حوزه تاریخ و موسیقی بومی با حضور اساتید دانشگاه و پژوهشگران این حوزه ها برگزار شد.
9919/1899