شیلات كردستان در یك قدمی توسعه

به گزارش ایرنا، كردستان از استان هایی است كه اقتصاد مردمان آن به عرصه كشاورزی وابستگی زیادی دارد و در سال های گذشته با اتكا به این توانمندی ها، گام های اساسی در راستای تقویت این حوزه برداشته شده است.
ایجاد زمینه برای افزایش تولید محصولات شیلات و آبزی پروری از جمله این گام هاست كه با تلاش های گسترده مردم و حمایت دستگاه های اجرایی میزان تولید محصولات آبزی در این استان از حدود یك هزار تُن اوایل پیروزی انقلاب اسلامی اكنون به تولید بیش از 9 هزار و 700 تُن انواع ماهی سرد آبی و گرم آبی رسیده است.
این صنعت در شهرستان های مختلف با اتكا به منابع آبی از جمله 12 سد در حال بهره برداری و 17 رودخانه دائمی در قالب مزارع و مجتمع های مختلف پرورش ماهی برای حدود 2 هزار نفر به صورت مستقیم اشتغال ایجاد كرده است.
با توجه به اینكه كردستان با داشتن حدود 6 میلیارد متر مكعب روانآب از جمله استان های آبخیز كشور است و 11 سد اجرایی و 14 سد مطالعاتی دارد، بنابراین می توان با اجرای طرح های مختلف آبزی پروری آینده روشنی برای توسعه صنعت شیلات در این استان ترسیم كرد.
مصرف میانگین سالیانه حدود پنج كیلو و 730 گرم ماهی از سوی هر كردستانی یكی دیگر از محرك ها در اهمیت توسعه فعالیت های شیلات است كه برای تحقق این امر مهم باید با برنامه ریزی ها و جلب حمایت دولت در این مسیر گام برداشت.
گام های موثری در این ارتباط در استان كردستان برداشته شده كه از جمله می توان به ایجاد مجمتع ها و مزارع پرورش ماهی، حمایت از تعاونی های صیادان حركت به سمت حمایت از صنایع تبدیلی و تكمیلی اشاره كرد.
ماهی گیری از آب های زلال كردستان تا آن اندازه پیش رفته كه انتظار می رفت با گرانی قیمت گوشت قرمز، مصرف ماهی جایگزین مناسبی برای این محصول پر طرفدار باشد اما افزایش قیمت تمام شده محصولات آبزی این انتظار را معقول جلوه نداد و بشقاب ها را خالی از گوشت و ماهی كرد.
فتاحی، یكی از ماهی فروش های خیابان فردوسی سنندج در این ارتباط می گوید: نرخ فروش ماهی در این استان در یكسال گذشته روند افزایشی داشته و بویژه قیمت فروش هر كیلوگرم ماهی قزل آلا به حدود 2 برابر رسیده است.
وی باور دارد كه این مساله باعث شده میزان خرید نسبت به مدت مشابه سال قبل به نصف كاهش یابد در حالی كه به صورت میانگین روزانه حدود 300 كیلوگرم فروش داشته این میزان اكنون به حدود 150 كیلوگرم رسیده است.
فتاحی با اشاره به اینكه دلایل این كاهش خرید چشمگیر نیاز به بررسی مسئولان و كارشناسان این حوزه دارد، افزود: افزایش قیمت ها كاهش فروش را برای فروشنده ها جبران كرده اما مهم سفره مردم است.
مدیر امور شیلات سازمان جهاد كشاورزی كردستان نیز معتقد است: با توجه به افزایش قیمت ها بخصوص ماهی قزل آلا میزان مصرف به صورت محسوس كاهش داشته اما این كاهش در مصرف سرانه نمی تواند زیاد تاثیر گذار باشد.
محمد حسین پور اضافه كرد: این سازمان در راستای جبران این افزایش قیمت با هماهنگی تعاونی های صیادی نسبت به ارایه ماهی تازه از نوع كپور ماهیان و ماهیان بومی با قیمت مناسب كرده و می توان گفت كاهش ملموسی در مصرف آبزیان نداشته ایم.
وی در خصوص دلیل این گرانی ها گفت: افزایش قیمت نهاده ها (خوراك آبزیان، بچه ماهی، مكمل ها و بخش خدمات) از دلایل اصلی افزایش قیمت ماهی پرورشی از جمله قزل آلا است.
برخی بر این باورند صادرات ماهی به كردستان عراق از دیگر دلایل گرانی است كه مدیر امور شیلات كردستان تاكید كرد: با توجه به شرایط خاص ماهی در فساد پذیری سریع آن و امكان صادرات به صورت قانونی از مبادی مرزی احتمال قاچاق ماهی اصلا وجود ندارد.
حسین پور گفت: جلوگیری از افزایش قیمت ماهی از طریق كاهش یا تثبیت قیمت نهاده ها به خصوص در تولید ماهیان پرورشی مانند قزل آلا در دست اقدام است.

** تولید ماهی كردستان در مسیر رشد
مدیر امور شیلات كردستان یادآور شد: تولید آبزیان این استان در 40 سال گذشته رشد 9.5 برابری داشته بطوری كه در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی میزان تولید در این استان كمتر از یك هزار تُن بوده است.
حسین پور با اشاره به اینكه با سرمایه گذاری های انجام شده این میزان اكنون به 9 هزار و 700 تُن در سال رسیده است، اظهار داشت: ایجاد فرصت های شغلی جدید و دسترسی آسان مردم به فرآورده های آبزی كه منجر به رشد پنج برابری سرانه مصرف در استان شده از جمله مزایایی افزایش این تولید است.
وی افزود: هم اكنون تولید آبزیان در این استان به 2 صورت گرم آبی و سردآبی است كه تولید ماهیان گرم آبی در 6 منبع آبی در قالب 6 تعاونی صیادی برای 487 نفر به صورت مستقیم ایجاد اشتغال كرده است.
حسین پور اضافه كرد: در بخش تولیدات سردآبی نیز اكنون 256 مزرعه پروش ماهیان سرد آبی در قالب سه مجتمع و 130 مزرعه خُرد و 2 منظوره و انفرادی در استان فعالیت دارند كه در این مراكز پرورش بیش از یك هزار و 500 نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغال دارند.

** تولید آبزیان كردستان رشد 2 برابری به خود می گیرد
وی با بیان اینكه تا پایان برنامه ششم توسعه تولید شیلات در استان باید به بیش از 18 هزار تن برسد، گفت: سال گذشته اقداماتی شامل بهره برداری فاز اول مزرعه در پایاب سد سیازاخ دیواندره به ظرفیت اسمی 200 تُن و بهره برداری از مزارع دیگری در شهرهای كامیاران و بانه انجام شد.
مدیر امور شیلات سازمان جهاد كشاورزی كردستان یادآور شد: از دیگر اقدامات در این زمینه می توان به انجام مطالعات لیمنولوژی و ارزیابی ذخایر سد گاران مریوان جهت ایجاد تعاونی صیادی، پیگیری احداث مزارع سردآبی به روش نوین در دریاچه های پشت سدهای غیر شرب اشاره كرد.
حسین پور افزود: پیگیری و معرفی پنج متقاضی برای احداث مزارع پرورش سایر آبزیان مانند زالو و ماهیان خاویاری و پیگیری اخذ اعتبارات دولتی برای احداث تاسیسات زیربنایی فاز دوم مجتمع ماهیان سردآبی سیروان از دیگر اقدامات برای توسعه پرورش محصولات شیلاتی در كردستان است.
وی انجام مطالعات دریاچه های پشت سدهای استان كه به بهره برداری می رسند برای انجام فعالیت های شیلاتی مانند صید و صیادی و پرورش ماهی در قفس را از دیگر اقدامات در این حوزه اعلام كرد.
مدیر امور شیلات كردستان اضافه كرد: تعیین منابع آبی مناسب مانند رودخانه های دائمی و چشمه های بزرگ با توجه به وجود رودخانه هایی مانند قزل اوزن، زرینه، سیروان و پایاب سدهای در حال بهره برداری و د ر دست ساخت استان، استفاده از سیستم های مكانیزاسیون و برنامه ریزی تولید در مزارع و پروش ماهی موجود استان و احداث 2 واحد كارخانه تولید خوراك آبزیان با روش اكسترود از دیگر فعالیت ها در این حوزه است.

** 17 متقاضی پرورش شیلات تسهیلات دریافت كردند
وی با بیان اینكه حمایت از سرمایه گذاران عرصه شیلات از اهداف این سازمان است، افزود: سال گذشته در مجموع به 17 نفر از متقاضیان مبلغ 21 میلیارد ریال تسهیلات در قالب اشتغال پایدار روستایی برای تثبیت شغل های موجود پرداخت شده است.

** سه هزار تن محصولات شیلاتی از كردستان صادر شد
مدیر امور شیلات كردستان با اشاره به اینكه علاوه بر حفظ و ارتقای سرانه مصرف ماهی، صادرات این ماده غذایی از محورهای اصلی برنامه های حمایتی دولت در این استان است، گفت: بر اساس گزارش گمرك در سال 97 حدود سه هزار تُن انواع محصولات شیلاتی به خارج از كشور صادر شده است.
وی یادآور شد: بیشتر این میزان صادرات ماهیان سردآبی و قزل آلا بود كه بخشی از آن تولیدات كردستان و بخشی دیگر نیز از تولیدات سایر استان ها است.

** یك هزار تُن ماهی در كردستان بسته بندی شده است
مدیر امور شیلات كردستان با بیان اینكه شناخت سلیقه بازارها برای توسعه صادرات از دیگر برنامه های حمایتی دولت در این استان است، افزود: یك واحد بسته بندی ماهی با عنوان شركت قزل پروتئین سامی غرب برای این منظور فعال است.
وی گفت: این شركت سال 1397 به میزان 800 تُن ماهی قزل آلا را بسته بندی و روانه بازار داخل كرد و 200 تُن دیگر را نیز به كشورهای روسیه و عراق از طریق گمركات آستارای گیلان، باشماق مریوان و پرویزخان قصر شیرین صادر كرده است.
حسین پور با اشاره به اینكه برنامه ریزی های خوبی برای توسعه این صنعت در استان انجام شده و در حال اجرا است، افزود: تحقق اهداف سازمان نیازمند كمك و همراهی مسئولان استانی و كشوری است.
از آمار و ارقام كه بگذریم آنچه كه در این خصوص غیر قابل انكار است استفاده مفید استان از آب های زلالش در راستای پیشرفت و توسعه صنعت شیلات است این موضوع ذهن را با این مساله درگیر می كند كه با وجود تمام این اتفاقات خوب پس دیگر نباید سفره مردم كردستان خالی از ماهی باشد.
البته ناگفته نماند كه خالی بودن سفره های مردم از ماهی صرفا تنها دلیلش افزایش قیمت این محصول نیست بلكه فرهنگ غذایی نامناسب و گرایش بسیار به تغذیه ناسالم نیز می تواند از دیگر دلایل مهم كاهش سرانه مصرف باشد كه بررسی آن از حوصله این گزارش خارج است.
گزارش از ژاله گرگانی
7349/9102