ملخ ها این بار سر از اردبیل و گلستان درآوردند و به زمین های كشاورزی حمله كردند، رسیدن ملخ ها به استان های شمالی و شمال غربی به منزله هشداری مهم است كه باید متولیان آن را جدی بگیرند.
در شرایطی كه هنوز استان های جنوبی كشور با معضل ملخ های صحرایی دست و پنجه نرم می كنند و دسترنج كشاورزان این مناطق در معرض تهدید قرار دارد، این روزها از گلستان و اردبیل خبر می رسد كه ملخ ها به این استان ها رسیدند و در زمین های كشاورزی برخی مناطق از جمله آق قلا و پارس آباد جولان می دهند.
هجوم ملخ ها به اردبیل سرد و كوهستانی و استان سرسبز گلستان نشانه این است كه هیچ جای كشور از این آفت در امان نیست و همه استان ها در معرض خطر بلای ملخ های صحرایی قرار دارند.
در مورد هجوم ملخ های صحرایی به ایران علت های گوناگونی مطرح است از حمله بیوتروریسمی گرفته تا بارندگی های مناسب اواخر سال 97 و فروردین 98؛ سخن گفتن از اسباب و عوامل هجوم ملخ ها در این شرایط دردی دوا نمی كند، مهم اكنون ریشه كنی و نابودی این بلاست، مقوله ای كه به مدیریت هدفمند در كنار بسیج امكانات همه دستگاه ها نیاز دارد.
دو روز از هشدار سازمان خواروبار و كشاورزی ملل متحد (فائو) در اوایل بهمن 97 به ایران نگذشته بود كه پای و بال ملخ های صحرایی از صحرای آفریقا، عربستان سعودی، كویت، امارات متحده عربی، قطر و عمان به ایران باز شد و در دسته های چند صد هزار تایی و میلیونی استان های خوزستان، بوشهر، هرمزگان، كرمان، سیستان و بلوچستان و فارس را درنوردیدند.
ملخ های های صحرایی به عنوان زیان بارترین گونه از این دسته، روزانه تا چند برابر وزن خود علوفه، غلات، صیفی حتی علف هرز می خورند و به قول معروف هر چه را كه قابل خوردن باشد از بین می برند و می خوردند.
خوشبختانه مسوولان كشور، هشدار فائو را جدی گرفتند و از همان زمان مبارزه با ملخ های صحرایی را در كانون توجه قرار دادند اما با این وجود به علت شدت و فراوانی هجوم ملخ ها و درگیر بودن مناطق وسیعی از كشور با این آفت كار مبارزه و سمپاشی كانون ها هنوز هم ادامه دارد.
در این شرایط برای جلوگیری از آلودگی و وارد آمدن خسارت به زمین های كشاورزی و منابع طبیعی دیگر استان ها ایجاد سدهای مقابله با هجوم ملخ های صحرایی بسیار ضروری است و باید همه امكانات دستگاه های متولی و غیر متولی از جمله مدیریت بحران برای انجام این ماموریت مهم بسیج شود.
تامین هواپیمای سمپاش، سموم مورد نیاز برای از بین بردن ملخ ها، به كارگیری نیروهای آموزش دیده و مهم تر از همه برنامه ریزی مسنجم و هدفمند در كنار مبارزه مستمر و اصولی با آفت از گسترش و ورود ملخ های صحرایی به دیگر استان های كشور جلوگیری می كند و در مهار این بلا بسیار كارساز خواهد بود.
بنابر گزارش خبرنگاران ایرنا از استان های درگیر ملخ صحرایی، اگرچه مبارزه همچنان جریان دارد اما ریشه كنی این آفت نیازمند تخصیص اعتبار و توجه بیشتر مسئولان وزارت جهاد كشاورزی و ستاد مدیریت بحران است.
بیش از سه ماه از هجوم ملخ ها به ایران می گذرد و ورودشان به استان های شمالی و شمال غربی گویای این است كه روز به روز به سطح و گستره آلودگی ها افزوده می شود و عملیات مبارزه باید با ابزارهای پیشرفته و مدیریت علمی مسنجم انجام شود تا جلو پیشروی آنها گرفته شود.
بر اساس آمارها، هشت شهرستان سیستان و بلوچستان آلوده به ملخ های صحرایی شده اند و عملیات مبارزه در بیش از 147 هزار و 500 هكتار از زمین های این استان اجرا شده كه با توجه به جمعیت ملخ ها و گستره بالای كانون های آلوده نیاز است این كار ادامه داشته باشد و در صورت مقابله نكردن به موقع با این آفت مخرب اندك كشاورزی منطقه نیز از بین می رود.
ایران از دو جبهه جنوب و جنوب شرقی از عربستان، عمان، قطر، امارات متحده، كویت، هند و پاكستان همیشه مورد تهدید این آفت بوده و همچنین در برخی از مناطق جنوبی كشور از جمله جازموریان، چابهار و ایرانشهر ملخ های صحرایی در چند سال اخیر پس از ورود به كشور تخم ریزی كرده و به صورت انفرادی زیست می كنند و در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی افزایش تراكم پیدا خواهند كرد.
خشك شدن پوشش گیاهی سبب مهاجرت ملخ های بالدار از مناطق یاد شده به سمت مكان های داخلی عربستان و مناطق شمالی و بخش هایی از امارات متحده عربی شده و خشك شدن پوشش گیاهی، بالا بودن تراكم آفت در نسل دوم و شروع مبارزه باعث حركت ملخ های بالدار بر اساس جریان وزش باد به سمت شمال و ورود آن به مناطق جنوبی ایران شده است.
پوشش گیاهی مناسب و سبز، بارش های خوب، آب و هوای مناسب، بافت خاك نرم و مناسب باعث شده آفت بتواند در مناطقی كه فرود آمده مستقر و به جفتگیری و تخم ریزی بپردازد.
به گفته برخی مسئولان و مردم سیستان و بلچوستان، جای نگرانی است با وجود اطلاع مسئولان از ضرر و زیان گسترده ملخ ها وزارت جهاد كشاورزی، سازمان حفظ نباتات كشور و مدیریت بحران كشور پس از چند ماه از هجوم ملخ های صحرایی به تازگی (نیمه دوم اردیبهشت) اعتبار ملی مقابله با این آفت را اختصاص داده است.
این در حالی است كه برای جلوگیری از خسارت ملخ های صحرایی به ابزار و تجهیزات لازم، نیروی انسانی كافی و اعتبار كافی نیاز است رئیس سازمان جهاد كشاورزی سیستان و بلوچستان با اعلام بسیج امكانات علیه ملخ صحرایی گفت: 50 هزار و 160 هكتار از مراتع شهرستان های كنارك، فنوج، چابهار، قصرقند، نیكشهر، دلگان و ایرانشهر علیه این آفت سمپاشی شده است.
غلام حیدر زورقی اظهار كرد: روند رو به رشد سطح مبارزه با ملخ صحرایی در سیستان و بلوچستان نشان از هجوم بیشتر دسته های ملخ از آن سوی مرز و استان های دیگر دارد.
وی ادامه داد: با توجه به اهمیت تامین امنیت غذایی، این سازمان با تمام امكانات در حال سمپاشی مناطق آلوده به این آفت است.
رئیس سازمان جهاد كشاورزی سیستان و بلوچستان بیان كرد: 17 هزار و 840 هكتار از سطح سمپاشی شده مراتع در جنوب استان علیه ملخ پوره و 32 هزار و 260 هكتار علیه ملخ بالدار بوده است.
وی افزود: شهرستان های كنارك و ایرانشهر به ترتیب با 14 هزار و 840 هكتار و 11 هزار و 260 هكتار بیشترین سطح مبارزه با ملخ صحرایی سیستان و بلوچستان را به خود اختصاص داده اند.
زورقی بیان كرد: براساس اعلام سازمان خواروبار كشاورزی(فائو) حمله ملخ صحرایی در این استان همچنان ادامه دارد.
در بوشهر معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی استان اعلام كرد: با توجه به گستره وسیع و حجم حمله ملخ ها به مناطق مختلف استان همكاری مردم برای مبارزه با این آفت ضروری است.
خسرو عمرانی گفت: اكنون سازمان جهاد كشاورزی استان بوشهر از آخرین نقطه شمالی این استان در مرز مشترك دیلم با استان های خوزستان و كهگیلویه و بویراحمد تا شهرستان دیر در جنوب درگیر مبارزه با ملخ های صحرایی است.
وی اضافه كرد: تاكنون تنها شهرستان های كنگان، جم و عسلویه در جنوب استان آلوده به آفت ملخ صحرایی نشده اند و بیشترین سطح آلودگی در شهرستان های دیلم و دشتستان است.
او ادامه داد: با توجه به گستردگی و سخت گذر بودن مناطق و حجم بالای آلودگی حضور مردم در كنار نیروهای جهاد كشاورزی استان برای سمپاشی در گستره بیشتر ضروری است.
عمرانی تاكید كرد: مردم باید در تامین تراكتور، سمپاش و نیروی كار سازمان جهاد كشاورزی را یاری كنند برای این كار می توانند به مراكز جهاد كشاورزی به ویژه مراكز مربوط به نقاط آلوده مراجعه كنند.
وی گفت: دستگاه‌هایی مانند سمپاش پشت تراكتوری و فرغونی برای كارهای مبارزه ای مورد نیاز است و انتظار می رود شهرداری ها و دهیاری ها به ویژه با امكانات خود به كمك جهاد كشاورزی بیایند.
عمرانی یادآور شد: اكنون 25 گروه سمپاش در استان بوشهر به مبارزه با آفت ملخ فعال و تاكنون 9 هزار لیتر سم مصرف شده است.
او تاكید كرد: همه تلاش سازمان جهاد كشاورزی استان بوشهر این است كه با استفاده از توان مردم به ویژه در مناطق آلوده استان به مرحله خسارت وارد نشویم و از هجوم دسته های ملخ به استان های همجوار نیز جلوگیری شود.
عمرانی با بیان اینكه احتمال آلودگی بیشتر مناطق در مهرماه به آفت ملخ صحرایی وجود دارد گفت: با توجه به وجود احتمال ورود دسته های جدید این آفت به كشور، همكاری همه دستگاه های اجرایی، نیروهای نظامی و انتظامی و مردم برای مبارزه ضروری است.
وی یادآور شد: اكنون تنها 10 روز فرصت مبارزه با پوره های ملخ ها وجود دارد و پس از آن دیگر از دسترس خارج می شوند و با توجه به اینكه احتمال ورود ملخ های صحرایی به مناطق مسكونی وجود دارد انتظار می رود دانشگاه علوم پزشكی و شبكه های بهداشت و درمان در این زمینه بیشتر رصد كنند.
او گفت: براساس اعلام سازمان فائو در حالت خوشبینانه ملخ‌ها 4 یا 5 سال آینده مهمان استان بوشهر هستند این ملخ همه گیاهان سر راه خود را می خورند.
بر اساس اعلام مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی استان فارس، با توجه به دیدن شده پوره ملخ صحرایی (بچه ملخ) در شهرستان های لارستان و زرین دشت، 93 هكتار از اراضی این استان برای مقابله با این آفت سمپاشی شد.
حسین دبیری گفت كه عملیات سمپاشی در 18 هكتار از اراضی شهرستان لارستان، 10هكتار اراضی شهرستان زرین دشت و 65 هكتار از مزارع سایر شهرستان های فارس كه احتمال آسیب رساندن این آفت به محصولات كشاورزی آنها وجود دارد، صورت گرفته است.
در هرمزگان نیز مدیرحفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی استان گفت كه در سه ماهه گذشته عملیات كنترل، پاكسازی و مبارزه با ملخ های بالدار صحرایی در سطح حدود 40 هزار هكتار از عرصه های طبیعی اطراف زمین های كشاورزی این استان انجام شده است.
حمید دولتی اظهار كرد: عملیات سم پاشی علیه این آفت خطرناك و ویران كننده با استفاده از ناوگان هوایی و سم پاش های وانتی و دستی از زمین و هوا ادامه دارد.
وی با اشاره به فرود دسته های ملخ در مناطق مختلف هرمزگان افزود: نزدیك به 500 نیرو ( شامل كارشناس، ردیاب، راننده و سم پاش) با استفاده از دهها دستگاه وانت، تراكتور و موتورسیكلت بطور دائم برای نابودی بچه ملخ های تازه متولد شده و همچنین جلوگیری از حركت دسته های میلیونی ملخ های بالغ به سمت مزارع كشاورزی و حتی باغ ها درحال فعالیت هستند.
دولتی یادآور شد: جدیدترین ریزش دسته های ملخ صحرایی بالدار از شرق بندرعباس، میناب، رودان و حاجی آباد گزارش شده كه به مرور با خروج از هرمزگان وارد استانهای همجوار از جمله سیستان و بلوچستان، جنوب كرمان و فارس می شوند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی هرمزگان بیان كرد: اكنون عملیات مبارزه با ملخ های بالدار صحرایی در استان های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، جنوب استان كرمان، بوشهر، فارس و این استان درحال انجام است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی خراسان جنوبی نیز از شناسایی یك كانون ملخ صحرایی در قالب 40 هكتار زمین در منطقه كهنو شهرستان نهبندان خبر داد و گفت: به نظر می رسد ملخ ها از جنوب كرمان وارد نهبندان در خراسان جنوبی شده اند و از صبح امروز تاكنون با همكاری اداره منابع طبیعی و آبخیزداری 300 هكتار از مراتع شهرستان رصد و دیده بانی شده است.
مهدی عصمتی پور افزود: سم پاشی ملخ ها با دستگاه های یو. ال. وی در منطقه آغاز شده است.
رئیس سازمان حفظ نباتات كشور نیز پنجشنبه (19 اردیبهشت) در كرمان گفت كه مبارزه با ملخ های صحرایی در 164 هزار هكتار از زمین های كشور انجام شده و طبق پیش بینی فائو این كار باید در سطح 345 هزار هكتار اجرایی شود.
محمدرضا درگاهی در نشست شورای هماهنگی مدیریت بحران استان كرمان كه با محوریت «مقابله با ملخ های صحرایی» برگزار شد، افزود: به شش استان جنوبی كشور كه احتمال خطر می دادیم، اعلام شد تا همه ظرفیت های سازمان را در راستای مبارزه با ملخ صحرایی به كار گیرند.
وی با بیان اینكه نخستین ریزش ملخ های صحرایی در بندر نخیلو هرمزگان بود و فوری مراحل مبارزه متعدد با این آفت در استان ها انجام شد تا از شدت آن كاسته شود اظهار كرد: 140مورد هجوم ملخ در كشور ثبت شده كه دسته های آنها از یك هزار تا چند میلیونی بودند.
درگاهی افزود: اعتباری كه برای مبارزه با این آفت اختصاص می یابد استانی است و فرمانداران باید در شوراهای برنامه ریزی، اعتبارات حفظ نباتات را كامل ببینند.
وی اظهار داشت: یك میلیارد و 100 میلیون تومان اعتبارات حفظ نباتات سال گذشته به جنوب و 900 میلیون تومان نیز به شمال استان كرمان اختصاص یافت.
او همچنین در جیرفت گفت كه وزارت كشور برای كمك به روند مبارزه با ملخ های صحرایی، 10 میلیارد تومان اعتبار در اختیار جهاد كشاورزی قرار داده كه در روزهای آینده بین استان های درگیر هجوم ملخ های صحرایی توزیع می شود.
درگاهی ادامه داد: اكنون بیش از یك هزار نفر از كاركنان سازمان جهاد كشاورزی استان ها درگیر مبارزه با ملخ صحرایی هستند.
وی ادامه داد: تقریبا بیش از 500 خودرو سم پاش كمك دار به مبارزه با ملخ های صحرایی اختصاص داده شده و امكانات لجستیكی توسط استانداران به خدمت گرفته شده است.
رئیس سازمان حفظ نباتات كشور با بیان اینكه در سطح ملی نیز، امكانات و اعتبارات لازم در اختیار مجموعه های سازمان جهاد كشاورزی استان ها قرار داده شده است افزود: وزارت كشور 10 میلیارد تومان اعتبار در مرحله نخست در اختیار جهاد كشاورزی قرار داد كه در روزهای آینده بین هشت استان درگیر مبارزه با ملخ توزیع خواهد شد.
درگاهی با اشاره به اینكه چنین سطحی از هجوم ملخ ها در ایران بی سابقه است به كشاورزان توصیه كرد: در صورت دیدن این حشرات، مراتب را به نزدیك ترین مركز جهاد كشاورزی منطقه خود اطلاع دهند.
ملخ صحرایی كه با رنگ لیمویی از دیگر ملخ ها تمیز داده می‌شود، در سر راه خود همه گیاهان سبز و حتی برخی از گونه های خشك را به طور كامل می‌خورد. این حشره، بین 3 تا 5 ماه عمر می‌كند. و گونه ماده در طول 3 تا 5 ماه، سه بار تخم ریزی می‌كند و هر بار 1000 تخم می‌ریزد.
ملخ صحرایی می تواند هم وزن خودش در روز غذا بخورد و هر كیلومتر مربع از دسته پروازی متراكم می تواند شامل 50 میلیون ملخ باشد كه روزانه قادرند 100 تن از پوشش گیاهی را از بین ببرند.
ملخ صحرایی می تواند 6 تا 20 ساعت بدون وقفه با سرعت وزش باد 12 تا 120 كیلومتر در ساعت پرواز كند.
پوره (بچه ملخ) بیشترین تغذیه را دارد و ملخ بالغ وقتی وارد اراضی می شود سریعا شروع به تخم ریزی می كند و كنترل آن خیلی سخت می شود.
با توجه به اینكه ملخ های صحرایی سر راه خود هر چه را كه ببینند می خورند و حتی به خاك هم رحم نمی كنند بدون اعتبار كافی مبارزه با این بلا ره به جایی نمی برد و برای جلوگیری از فاجعه به یقین باید دولت اعتبار و ابزار و تجهیزات كافی در اختیار سازمان های جهاد كشاورزی استان ها حتی استان های غیر درگیر قرار دهد تا در صورت هجوم ملخ ها با آمادگی كامل به مبارزه با این آفت بپردازند.
رسیدن ملخ های صحرایی به استان های شمالی و شمال غربی به منزله این است كه هیچ استانی از هجوم ملخ ها در امان نیست و این هشداری است كه باید جدی گرفته شود.
جلال اسكندری
6033
تاریخ انتشار: ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ - ۱۱:۳۱
استان ها - ایرنا - بارندگی های مناسب چند ماه گذشته پس از سال ها خشكسالی ایران و برخی كشورهای همسایه هم با خود نعمت آورد و هم نقمت و سختی، سیل و هجوم ملخ های صحرایی از جمله پیامدهای منفی بارش ها در ایران بود كه زیان های بسیاری بر جا گذاشت.