رونق كشاورزی در گرو كشت گلخانه ای

‌به گزارش ایرنا، استان كرمان به دلیل شرایط آب و هوایی خشك و نیمه خشك با محدودیت منابع آبی در زمینه كشاورزی مواجه است كه برای مقابله با آن باید سیاست تغییر الگوی كشت و استفاده از روش های جدید تولید محصول مورد توجه بهره برداران این بخش قرار گیرد.
استفاده از روش كشت گلخانه ای از جمله راهكارهایی است كه در سال های اخیر مورد توجه كارشناسان قرار گرفته و آنان اعتقاد دارند در صورت توسعه این روش می توان بسیاری از تنش های محیطی وارد شده به محصولات كشاورزی تولید شده در این استان را كاهش داد.
كشت گلخانه ای در واقع نمادی از عبور كشاورزی سنتی به علمی است كه صرفه جویی، اشتغالزایی، استفاده از حداقل زمین برای تولید محصول، افزایش كارایی مصرف آب، افزایش تولید برنامه‌ ریزی ‌شده، قابلیت كنترل محصول و آفات، تولید و تنوع محصول به صورت خارج از فصل، تنظیم برنامه كشت مطابق نیاز بازار از جمله مهم ترین مزایای آن اعلام شده است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)برای آشنایی بیشتر با كشاورزی این دیار و شناخت چالش های پیش روی آن، میزگرد بررسی مزایا و معایب كشت های گلخانه ای و تاثیر این نوع كشت بر میزان مصرف آب و اقتصاد را با حضور محمدرضا پورخاتون معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی استان كرمان،‌مهدی آشوری مجری طرح توسعه گلخانه های جهاد كشاورزی استان ، محسن كمال الدینی رئیس سازمان نظام مهندسی كشاورزی و منابع طبیعی استان و مهنوش ذكایی كشاورز نمونه و گلخانه دار با سابقه شمال كرمان، برگزار كرد.
*حفظ كشاورزی كرمان با كشت های گلخانه ای
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی استان كرمان با اشاره به اینكه ما در كشور به غیر از امسال 18 سال سابقه خشكسالی را تجربه كرده ایم افزود: البته نباید به این موضوع خوش بین باشیم كه امسال تَر سالی است بلكه باید شرایط كشور را به خشك و نیمه خشك تعریف و برنامه ها را در این راستا برنامه ریزی كنیم تا سعی شود از منابع آبی حداكثر استفاده و بهر ه برداری را داشته باشیم.
محمدرضا پورخاتون گفت: بخش خصوصی و دولتی در حوزه كشاورزی به خوبی قدر آب را ندانستند در حالی كه كشاورزی نوین در دنیا به سمت كشت های كنترل شده پیش می رود.
وی تصریح كرد: امروزه تغییرات اقلیمی سبب شده كه در بسیاری از كشورها برای تولید محصولات باغی به سمت كشت های كنترل شده پیش بروند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی استان كرمان با اشاره به اینكه محیط كشت های گلخانه ای كنترل شده است ادامه داد: در زمینه كشت گلخانه ای به دلیل راندمان، بهره وری و تغییرات اقلیمی چاره ای نداریم كه كشاورزی به این سمت و سو كشیده شود.
پورخاتون تصریح كرد: دنیای جدید كشاورزی به این سمت پیش می رود كه بسیاری از محصولات سردسیری و مركبات در گلخانه ها تولید شوند.
وی با تاكید بر اینكه برای حفظ كشاورزی در استانی مثل كرمان چاره ای نداریم كه به دنبال كشت های گلخانه ای پیش برویم افزود: خوشبختانه ایران از منابع طبیعی خوبی از جمله 300 روز آفتابی برخوردار و از محدود كشورهای دنیا است كه این شرایط خوب را در زمینه كشاورزی دارد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی استان كرمان با اشاره به اینكه بیماری ها و آفات یك معضل برای كشورهای اروپایی شده ، گفت: با توجه به آب و هوای كشور، ایران از لحاظ تولیدات محصولات گلخانه ای می تواند، بی نظیر باشد و تصمیماتی در این حوزه اندیشیده شده است.
* كرمان دومین استان گلخانه خیز در سطح كشور
پورخاتون با اشاره به اینكه كشت گلخانه ای برای نخستین بار در شهرستان گلباف استان كرمان در سال 73 انجام شد افزود: یكی از مشكلات در آن سال بحث بازار محصولات بود كه برای گلخانه داران مشكل ایجاد كرد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی استان كرمان با بیان اینكه استان كرمان رتبه دوم كشور را در حوزه كشت گلخانه ای دارد ادامه داد: این استان دارای 2هزار و 400 هكتار كشت گلخانه ای در سطح كشور است.
**مزایای كشت های گلخانه ای
پورخاتون با اشاره به مزایای كشت گلخانه ای گفت: كشاورزی از طریق توسعه كمی پیش نمی رود بلكه باید كیفیت كار را بالا برود در نتیجه كشت گلخانه ای در بحث بهره وری نقش اول را دارد.
وی تولید محصول خارج از فصل را از دیگر مزیت های كشت گلخانه ای عنوان كرد و افزود: هزینه ها در حوزه تولید گلخانه ای كمتر از محیط باز است و گلخانه داران گردش مالی سالانه دارند در حالی كه در كشت های باغی این چنین نیست.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی استان كرمان اشتغالزایی را در كشت های گلخانه ای از دیگر مزایای این نوع كشت دانست و گفت: به ازای هر هكتار 10 نفر مشغول به كار می شوند.
پورخاتون با بیان اینكه با انجام كشت های گلخانه ای بسیاری از شركت های صادراتی در این زمینه نیز فعال می شوند، بیان داشت: در بسیاری از مناطق استان شرایط خوبی برای تولید محصول گلخانه ای وجود دارد اما تغییر كابری برای كشاورزان بسیار مشكل است.
**كرمان گلخانه طبیعی ایران
وی با توسعه كشت گلخانه ای در سطح استان كرمان تاكید كرد و گفت: برای توسعه كشت های گلخانه ای در شهرستان ها برنامه هایی اتخاذ شده تا سرمایه گذاران به این سمت سوق داده شوند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی استان كرمان یادآورشد: شهرستان های بم، جیرفت و شهداد محیط گلخانه ای طبیعی دارند و الگوی كشت در گلخانه ها باید به سمتی پیش برود كه تمام محصولات كشت شود و تنها به كشت خیارسبز و گوجه اختصاص نداشته باشد.
**سرانه تولید گلخانه ها به كشورهای دیگر سرریز شود
پورخاتون با اشاره به اینكه برای حل شدن بازار محصولات گلخانه ای باید سرانه تولید به كشورهای دیگر سرریز شود گفت: باید تولید محصولات گلخانه ای را در سطح استان به حد قابل قبولی برسانیم تا بازرگانی كه می خواهد، قراردادی منعقد كند خیالش از تولید محصول راحت باشد، پس باید سطح زیركشت گلخانه ای توسعه داده شود.
وی با بیان اینكه با توجه به شرایط اقتصادی كشور در حال حاضر هیچ درآمدی به اندازه كشت گلخانه ای در حوزه كشاورزی مقرون به صرفه نیست تاكید كرد: متاسفانه مردم بحث كشت های گلخانه ای را جدی نگرفته اند و باید در این زمینه اطلاع رسانی بیشتری انجام شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی استان كرمان تصریح كرد: برغم اینكه دومین استان در حوزه كشت های گلخانه ای هستیم، مدرسی كه بتواند آموزش های نوین این حوزه را ارائه دهد، وجود ندارد.
پورخاتون با اشاره به اینكه سیاست های كلان باید در حوزه كار معنی دار شود گفت: اقتصاد ما نفتی بوده و در حال حاضر چاره ای نیست كه از همه فرصت های اقتصادی در كشور استفاده كنیم و باید در حوزه كشت های گلخانه ای حمایت های ویژه ای شود تا كشاورز بتواند كشت خود را به این سمت و سو سوق دهد.
وی با بیان این مطلب كه در زمینه ترانزیت محصولات كشاورزی مشكل داریم گفت: محصولات كشاورزی در برخی كشور های همسایه از جمله تركیه به صورت رایگان ترانزیت می شود كه این امر علاوه بر حمایت كشاورز سبب شده محصول كشاورزی مناطق مختلف به سایر كشورها معرفی شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی استان كرمان با بیان اینكه كشاورزی را نمی توانیم تعطیل كنیم تصریح كرد: باید كشاورزان را در بخش گلخانه ها حمایت كرد.
**كشت گلخانه ای در حوزه كشاورزی توجیه اقتصادی دارد
مجری طرح توسعه گلخانه های جهاد كشاورزی استان كرمان نیز گفت: مهم ترین امری كه كشاورزان را به سمت كشت های گلخانه ای تشویق می كند؛ بحث بهره وری از آب است.
مهدی آشوری با اشاره به اینكه كشت گلخانه ای در حوزه كشاورزی توجیه اقتصادی دارد تصریح كرد: دوره بازگشت سرمایه در كشت های گلخانه ای حداكثر سه سال و در حال حاضر سرمایه گذاری اولیه برای ساخت گلخانه حدود 2میلیارد تومان است.
وی با اشاره به تفاوت كشت های گلخانه ای نسبت به كشت های رو باز گفت: در شرایط خشكسالی و تَر سالی باید به سمت كشت های گلخانه ای پیش برویم زیرا محیط كشت های گلخانه ای كنترل شده است ما می توانیم عملكرد را در واحد سطح را افزایش دهیم.
مجری طرح توسعه گلخانه های جهاد كشاورزی استان كرمان ادامه داد: در كشت های گلخانه ای به دلیل محیط كنترل شده محصولات سالم و ارگانیگ هستند و آفات و بیماری ها را راحت تر می توان با وسایل غیرشیمیایی یا بیولوژیك كنترل كرد.
** تشكیل اتحادیه گلخانه داران در كرمان برای بازار محصولات
وی با اشاره به بازار محصولات گلخانه ای خاطرنشان كرد: در فروردین ماه امسال هفت تعاونی فعال گلخانه ای در شهرستان كرمان اتحادیه گلخانه داران را تشكیل دادند تا از این طریق یك برنامه ریزی برای بازار محصولات شود این طرح در شهرستان های زرند و نرماشیر در گذشته اجرایی شده و نتیجه داده است.
** مقایسه كشت های گلخانه ای با باغات
مجری طرح توسعه گلخانه های جهاد كشاورزی استان كرمان با اشاره به كشت های گلخانه ای و اهمیت و مزایای آن گفت: كشور ایران دارای اقلیمی خشك و نیمه خشك بوده و آب برای تولید محصولات كشاورزی یك عنصر تعیین كننده و مهم به شمار می آید.
وی گفت: كمبود آب در سطح باغات و مزارع طی فصل رشد گیاه اثرات چشمگیری در تولید میزان محصولات به ویژه محصولات سبزی و صیفی دارد كه اصولاً نیاز آبی بالایی دارند و در فصل گرما تولید می شوند.
آشوری تصریح كرد: با بررسی های انجام شده سطح اشغال زمین در فضای باز حدود 10 برابر گلخانه ها است و میزان مصرف آب به ازای تولید محصول حدود 12 برابر بیشتر از فضای گلخانه ای است.
وی ادامه داد: یك هكتار فضای گلخانه ای در كشاورزی برابر 10 هكتار در محیط كشت فضای باز عمل می كند كه میزان مصرف آب نیز به همین میزان در كشت های گلخانه ای كاهش می یابد.
‌مجری طرح توسعه گلخانه های جهاد كشاورزی استان كرمان افزود: این بدین معنی است كه در فضای باز به طور متوسط 15 هزار مترمكعب برای تولید33 تن محصول مصرف می شود در حالی كه با همین میزان آب در كشت های گلخانه ای ما می توانیم 400 تن محصول تولید كنیم كه 12 برابر فضای باز است.
**افزایش 10 تا 12 برابر تولیدات در كشت های گلخانه ای
آشوری تصریح كرد: نگاه ملی با اتكا به شالوده كارشناسی ایجاب می كند كه گلخانه ها در مكان های مناسب احداث شوند تا موجب ارتقای بهره وری تولید و از سوی دیگر هزینه های تولید در واحد سطح را كاهش دهند.
وی استفاده بهینه از منابع و نهادهای تولید، كاهش ریسك تولید در كشت های گلخانه ای به دلیل محیط كنترل شده، كاهش هشت تا 10 برابری مصرف آب به نسبت میزان محصول تولیدی در مقایسه با كشت در فضای باز، افزایش 10 تا 12 برابر تولیدات در كشت های گلخانه ای،امكان تولید محصولات خارج از فصل و افزایش مدت برداشت محصولات را از جمله مزایا این نوع كشت عنوان كرد.
آشوری با اشاره به اینكه همه مزایای كشت های گلخانه ای در یك زنجیره با هم مرتبط هستند گفت: كاهش هزینه های تولید به ازای هر كیلوگرم محصول و افزایش بازدهی اقتصادی نسبت به فضای باز، ایجاد گردش مالی دائمی در طول سال برای تولید كننده، امكان تولیدات محصول با كیفیت و مطابق با استانداردهای صادراتی، اشتغالزایی پایدار برای نیروهای انسانی و همچنین فعال شدن صنایع مرتبط جانبی نظیر كارخانجات و كارگاه های ساخت قطعات فلزی از جمله مزایای دیگر كشت های گلخانه ای است.
** تولید در كشت های گلخانه ای دائمی است
وی با اشاره به اینكه ایجاد گردش مالی دائمی در كشت های گلخانه ای رخ می دهد گفت: در كشت های گلخانه ای می توانیم در 12 ماه سال تولید داشته باشیم اما در فضای باز به خاطر گرما و یا سرما نمی توانیم تولید داشته باشیم.
آشوری افزود: در كشت های گلخانه ای به دلیل كنترل محیط و بسته بودن فضا دما، نور، رطوبت، شرایط محیطی جوی، باران ، برف و سیل به راحتی كنترل می شود.
‌مجری طرح توسعه گلخانه های جهاد كشاورزی استان كرمان افزود: در كشت های گلخانه ای به دلیل تولید و عملكرد مناسب حتی اگر در یك ماه قیمت فروش محصول ما مناسب نباشد؛ ضربه اقتصادی به كشاورز وارد نمی شود.
**تولید محصولات ارگانیك در كشت های گلخانه ای
وی با بیان اینكه محصولاتی كه در كشت های گلخانه ای تولید می شود؛ دارای كیفیت و كمیت هستند تصریح كرد: در این نوع كشت به راحتی محصول سالم و ارگانیك تولید می شود چه بسا در چندین نقطه از شهرستان های استان این امر در حال انجام است.
آشوری با بیان اینكه این نوع كشت سبب اشتغالزایی پایدار می شود گفت: در كشت های فضای باز كه محیط و شرایط جوی كنترل نمی شود قطعاً كارگر و نیروی بازار كار به طور فصلی مشغول به كار هستند اما در كشت های گلخانه ای بسته به نوع محصول برای پنج تا 10 نفر اشتغالزایی ثابت وجود دارد.
‌مجری طرح توسعه گلخانه های جهاد كشاورزی استان كرمان با اشاره به اینكه در كشت های گلخانه ای صنایع مرتبط نیز فعال می شوند یادآورشد: خوشبختانه در احداث گلخانه بیش از 70 تا 80 درصد تكنولوژی هایی كه به كار برده می شود؛ در كشور تولید می شوند و به یك مرز خودكفایی در این نوع كشت ها رسیده ایم و عملاً ما نیازی به كشورهای دیگر در این امر نداریم.
**صدور مجوز گلخانه های مقیاس كوچك توسط سازمان جهاد كشاورزی
وی از صدور مجوز گلخانه های مقیاس كوچك توسط سازمان جهاد كشاورزی خبرداد و گفت: فارغ التحصیلان رشته های كشاورزی می توانند نسبت به احداث گلخانه و دریافت تسهیلات از بانك های عامل اقدام كنند و این امر به ایجاد فرصت های خود اشتغالی به ویژه در خانوارهای روستایی و رونق تولید در سالجاری كمك می كند.
**مهندسی بودن فرایند تولید از احداث تا بهره برداری در كشت های گلخانه ای
رئیس سازمان نظام مهندسی كشاورزی و منابع طبیعی استان كرمان نیز با اشاره به وضعیت كشاورزی ایران گفت: كشورمان دارای كشاورزی سنتی و معیشتی است و عوامل متعددی از جمله خردمالكین، كشاورزان كم سواد، بی سواد و عدم اعتقاد بهره برداران به استفاده از دانش فنی در این امر دخیل هستند.
محسن كمال الدینی با اشاره به اینكه براساس این نقاط ضعفی كه در وضعیت كشاورزی دیده شد؛ قانون گذار در تیرماه سال 80 تصمیم به تاسیس سازمان صنفی و تخصصی بخش كشاورزی به نام سازمان نظام مهندسی كشاورزی منابع طبیعی گرفت افزود: اهداف زیادی برای این سازمان از جمله مهم ترین آن افزایش ضریب نفوذ دانش در بخش و خروج از كشاورزی سنتی و معیشتی و ورود به كشاورزی مدرن دیده شده است.
وی ادامه داد: از تولد این سازمان تاكنون حدود 15 سال می گذرد و ظرفیت های قانونی از جمله قانون افزایش بهره وری بخش كشاورزی و قانون جامع نظام دامپروری، گلخانه ای و سایر موارد دیده شده است.
رئیس سازمان نظام مهندسی كشاورزی و منابع طبیعی استان كرمان بیان داشت: یكی از دلایلی كه وزارت جهاد كشاورزی صدور مجوزها و پروانه ها را به این سازمان واسپاری كرد؛ بحث مهندسی نمودن فرایند تولید است.
***ساز و كار صدور مجوز كشت های گلخانه ای
كمال الدینی گفت: متقاضیانی كه به دنبال سرمایه گذاری در زمینه كشت گلخانه ای هستند، ابتدا باید به سازمان نظام مهندسی مراجعه و كارشناسانی كه در حوزه جانمایی فعالیت دارند؛ زمین را كارشناسی و نقشه زمین را تهیه و تحویل مهندسین سازمان نظام مهندسی دهند.
وی افزود: مهندسین مشاور نیز وظیفه تهیه طرح توجیهی، فنی، اقتصادی و نوع سازه را برعهده دارند و سازه را براساس توپوگرافی زمین و وزش بادهای غالب منطقه و موقعیت آب و هوایی منطقه و سایر عواملی كه دخیل هستند؛ تهیه می كنند.
رئیس سازمان نظام مهندسی كشاورزی و منابع طبیعی استان كرمان ادامه داد: بعد از آن نقشه طرح به مهندس ناظر بر سازه تحویل داده می شود و برای ساخت سازه كشاورزان باید از بین پیمانكاران تایید صلاحیت سازمان انتخاب كنند تا سازه های غیراستاندارد در این زمینه ساخته نشود.
وی بیان داشت: در همه مراحل نظارت انجام می شود و سازه به اتمام می رسد و پروانه توسط سازمان صادر و یك مسئول فنی از بین دانش آموختگان رشته كشاورزی و گرایش ها به گلخانه دار معرفی می شود تا وظیفه نظارت بر مراحل كاشت، داشت و برداشت را برعهده بگیرد و مهندسی بودن فرایند تولید از احداث تا بهره برداری پیش می رود.
كمال الدینی با بیان اینكه ستادی برای رفع موانع تولید تشكیل شده است گفت: تمام تلاش سازمان نظام مهندسی و جهاد كشاورزی كاهش این موانع است كه امیدواریم شاهد رونق خوبی در حوزه كشاورزی باشیم.
***بخش دولتی كارآمد و علمی در بخش كشاورزی پیش نرفته است
فعال بخش كشاورزی استان كرمان نیز در این میزگرد گفت: در تمام دنیا بخش خصوصی، دولتی و نظام های صنفی در اقتصاد كشور نقش خودشان را ایفا می كنند و سیستم از پایین به بالا براساس ضرورت به وجود می آید اما متاسفانه كشاورزی ایران برعكس از بخش دولتی و از بالا به پایین ایجاد و همه تصمیمات در پشت درهای بسته گرفته به پایین اعمال می شود.
مهنوش ذكایی افزود: بخش دولتی كارآمد و علمی در حوزه كشاورزی پیش نرفته و نتیجه آن از بین رفتن منابع آبی شده است.
وی با اشاره به تاریخچه كشاورزی كرمان افزود: در زمان های گذشته بخش كشاورزی كرمان از اطراف و كوهپایه ها با استفاده از قنوات بوده است و در آن زمان نیز مسیر ترانزیتی كرمان در اقتصاد تاثیرگذار بود كه در این میان تبدیل شدن راههای زمینی به دریایی به اقتصاد استان نیز آسیب وارد كرد.
وی كه از سال 1379 در بخش گلخانه های كشاورزی فعالیت دارد گفت: بدون مطالعه به استفاده از آب های زیر زمینی روی آورده ایم و در 40 سال اخیر 400 درصد صدور مجوز استفاده از منابع زیرزمینی داده شد.
ذكایی ادامه داد: كشاورزی در شهرستان های سیرجان، رفسنجان و جیرفت زیاد شد و ورودی و خروجی آب یكسان نیست زیرا بارندگی 150 میلی متری را داریم.
وی ادامه داد: طی15 سال گذشته 30 درصد از باغات ایران شامل مركبات، نخیلات و پسته در كرمان فعال بود كه متاسفانه برای آبیاری، آب را از اعماق 150 تا 200كیلومتری بالا آوردیم در حالی كه EC آن از آب دریاها نیز بیشتر بود و به گفته كارشناسان آب زمین را نگرفتیم بلكه خون زمین را گرفتیم و این امر بدون مطالعه سبب شد از باغبانی به سمت كشت گلخانه ای روی بیاوریم.
*** امیدهای ناامید تولیدكنندگان
فعال بخش كشاورزی استان كرمان با اشاره به اینكه در ابتدا راه اندازی واحد تولیدی امیدهای زیادی به اصناف داده می شود اما در دراز مدت كپی برداری از بروكراسی اداری است گفت: تولیدكننده برای اخذ مجوز مجبور است به نظام های صنفی مراجعه كند.
وی تصریح كرد: باید بدون غرض مطالعات را در حوزه گلخانه ها انجام دهیم و كار علمی از پایین به بالا انجام شود تا دوباره با تجربه تلخ باغی روبرو نشویم.
***مشكل اصلی كشاورزان شمال كرمان عدم بازار فروش محصولات گلخانه ای
ذكایی با بیان اینكه اولین مشكل در بحث تولید بازار است كه باید بازار محصول را داشته باشیم و بعد محصول را تولید كنیم گفت: شهرستان كرمان، بازار جیرفت را در كنار خودش دارد و هزینه های تولید در شهرستان جیرفت به دلیل طبیعی بودن فضای گلخانه ای پایین تر است اما در كرمان برای تولید محصولات گلخانه ای در زمستان هزینه سوخت نیز به سایر هزینه ها اضافه می شود و قیمت تمام شده محصول افزایش می یابد.
وی مشكل اصلی گلخانه داران شمال استان كرمان را عدم وجود بازار فروش محصول دانست و گفت: حجم عظیم بازارهای جیرفت قیمت های كرمان را متفاوت و تولید كرمان را غیراقتصادی می كند.
فعال بخش كشاورزی استان كرمان وثیقه های سنگین برای اخذ تسهیلات در حوزه كشاورزی را از دیگر مشكلات فارغ التحصیلان این رشته عنوان و تصریح كرد: فارغ التحصیلان اگر پولی داشتند؛ كار دلالی می كردند كه درآمد آن بیشتر از تولید بود و كار خود را با سود و اطمینان بیشتر انجام می دادند.
وی افزود: بسیاری از فارغ التحصیلان با این وثیقه های سنگین نمی توانند؛ تسهیلات را دریافت كنند و این سرمایه جذب افرادی می شود كه این وثیقه ها را دارند و در نهایت سرمایه جذب بخش كشاورزی نمی شود و در سایر حوزه ها سرمایه گذاری می شوند.
***اصول علمی در حوزه كشاورزی ضعیف است
ذكایی با بیان اینكه بكار گیری اصول علمی در حوزه كشاورزی ضعیف است بیان داشت: به جای استفاده از آزمون و خطا می توانیم از سایر نتیجه های گذشته استفاده كنیم و حتی با علم سایر كشورها می توان آزمون و خطا را حذف كرد.
فعال بخش كشاورزی كرمان با بیان اینكه محیط گلخانه های كشاورزی به این دلیل كنترل شده كه هر روز فضای گلخانه رصد می شود گفت: محیط های گلخانه ای در دوره كارنس های پایین سم پاشی می شوند.
وی با بیان اینكه فارغ التحصیلان حوزه كشاورزی برای فعالیت در حوزه گلخانه ای از مطالعات 20 ساله فارغ التحصیلان قبلی استفاه كنند گفت: استان كرمان شرایط خوبی را برای كشت های گلخانه ای دارد و كارهای مطالعاتی باید از بخش های دولتی و گلخانه داران انجام شود.
امروزه دنیا به سمت توسعه كشت گلخانه ای مدرن گام برداشته است و كشاورزان به این مهم رسیده اند كه با توسعه كشت های گلخانه ای كنترل شده نه تنها از هدر رفت آب جلوگیری كرده بلكه می توانند محصول بیشتری تولید و اقتصاد خانواده خود را به حد مطلوبی تقویت كنند اما توسعه این فضاهای كنترل شده نیازمند حمایت ویژه مسئولان در این بخش است.
9895/3029/ 5054