پایان قانونی زندگی

سارا مادر 35 ساله ای است كه اولین بارداری خود را تجربه می كند، قبل از بارداری خیلی نگران بود كه جنین سالمی را پرورش دهد و بعد هم فرزندی سالمی را در آغوش بگیرد و تمام آرزوهایش را در وجود فرزندش بیابد و آرام، آرام قدكشیدنش را ببیند، برایش چه ها كه نكرده، از همان روزهای اول كه با خبرشد باردار است، شروع كرد به خرید لباس و اسباب بازی و خداوند حس مادری را در وجودش زنده كرد، حسی كه شاید فقط مادران آن را درك می كنند و ارج آن هم می شود، بهشت برین كه زیرپای مادران است، این حس ها كه سراغش می آمد، شاد شاد می شد و از اینكه موجودی در وجودش شكل می گیرد كه پاره تنش است، بسیار خشنود بود.
اما به ناگاه در سونوگرافی هایی كه انجام داده بود، شك هایی را متوجه سالم نبودن جنین كرد، دنیا برای او سیاه شد و تمام آرزوهایش نقش بر آب شد، اما متاسفانه چندین دوره آزمایش های تخصصی و سونوگرافی و ویزیت این دكتر و آن دكتر ظن ها را تبدیل به یقین كرد، كه جنین مشكل و ناهنجاری دارد و متاسفانه این ناهنجاری هم از ناهنجارهایی است كه در فهرست سقط درمانی قرار دارد و بهتر است این جنین كه دنیا با او سرلجبازی دارد، به دنیا نیاید.
اما پذیرفتن آن برای سارا، همسر و خانواده هایشان بسیار مشكل است و چند هفته است كه با افكار درهم و برهم مبارزه می كند، از نظر احساسی و حس مادری كه قویترین حس انسانی است، قادر به سقط جنین نیست، اما از نظر منطقی و علمی باید این موضوع را بپذیرد و كودك دلبندش را سقط كند، دنیایش سیاه شده و تنگ و آزاردهنده، افكار ضد و نقیض روحش را دچار دوگانگی كرده از سویی دیگر مادر است و مرگ فرزندی كه حتی رویش را ندیده و قرار است با یك مجوز به حیاتش پایان دهد، برایش سخت است و غیرممكن و از سوی دیگر با كودكی كه ناهنجاری مادرزادی عمده ای دارد و زندگی فردا برایش خیلی سخت و دشوار است و باید در عین حال در حیات، مرگ تدریجی را تجربه كند، نمی داند چه كند مثل كلاف سردرگم شده است و شب و روزش شده گریه و شیون، با خود در حال جنگ است، جنگ با احساس و عقل، اما ظاهرا در این جنگ عقل برنده خواهد بود، چاره ای جز سقط درمانی نیست.
مریم هم مادری دیگر است كه برعكس سارا جنینش سالم است، اما ادامه رشد جنین جان او را به خطر انداخته است و هرچه از سن جنین بیشتر بگذرد، بیشتر خطر تهدیدش می كند، مریم بارها با خود فكر كرده كه از بین خودش و جنین، زندگی فرزندش را انتخاب كند، چیزی كه حس مادری به او می گوید، اما امكان رشد و نگهداری جنین را تا 9 ماهگی ندارد و هرچه زودتر تا قبل از 19 هفتگی و ولوج روح باید با نظر و مجوز پزشكی قانونی جنین را سقط كند، كاری كه به قول خودش اگر می مرد، بهتر بود تا اینكه این كار را انجام نمی داد، اما مثل اینكه مریم هم مثل سارا باید تن به تصمیمی سخت دهد و سقط درمانی را بپذیرد.
سقط درمانی، به دلیل ناهنجاری جنین یا بیماری صعب العلاج و گاهی ادامه بارداری كه جان مادر را به خطر می اندازد، با تشخیص پزشك و مجوز توسط پزشكی قانونی راهی برای نجات جان مادر است.

* قانون سقط درمانی
در ماده واحده سقط درمانی آمده است، سقط درمانی با تشخیص قطعی سه پزشك متخصص و تایید پزشكی قانونی مبنی بر بیماری جنین كه به علت عقب افتادگی یا ناقص الخلقه بودن موجب حرج مادر است یا بیماری مادر كه با تهدید جانی مادر توام باشد، قبل از ولوج روح (چهار ماه) با رضایت زن مجاز است و مجازات و مسئولیتی متوجه پزشك مباشر نخواهد بود. متخلفان از اجرای مفاد این قانون به مجازات های مقرر در قانون مجازات اسلامی محكوم خواهند شد.
این قانون مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی دهم خرداد ماه سال 1384 مجلس شورای اسلامی تصویب و در 25 خرداد ماه همان سال به تایید شورای نگهبان رسید.
شاید هم یكی ازعلل این سوءتفاهم ها آمدن كلمه «سقط» در عبارت «سقط درمانی» باشد و به دلیل همین سوءتفاهم هاست كه برخی از رسانه ها تیترهایی استفاده می كنند كه موجب می شود، مخاطب، سقط درمانی را معادل سقط غیرقانونی تلقی كند. در حالی كه این چنین نیست و سقط ‌درمانی با سقط های غیرقانونی تفاوت دارد.

* صدور مجوز سقط درمانی، بدون نیاز به نامه مرجع قضایی
تنها خدمتی كه در سازمان پزشكی قانونی بدون نامه مرجع قضایی ارائه می شود، صدور مجوز سقط درمانی است. صدور مجوز سقط درمانی بر اساس ماده واحده قانون سقط جنین درمانی مصوب سال 1384 مجلس شورای اسلامی و آیین‌نامه اجرایی آن كه به تصویب سازمان پزشكی قانونی رسیده‌، بر عهده سازمان پزشكی قانونی است و این سازمان مرجع خاص رسیدگی كننده به این موضوع است، بر همین اساس همه ساله تعدادی از متقاضیان سقط درمانی به مراكز پزشكی قانونی در كشور مراجعه می كنند كه ضمن بررسی شرایط و مدارك پزشكی در صورت داشتن شرایط لازم و سن بارداری كمتر از 19 هفته برای تعداد قابل توجهی از آنان مجوز سقط صادر می شود.

* سقط درمانی با مجوز قانونی انجام می شود
مجوز سقط جنین با تشخیص قطعی سه پزشك متخصص و تائید پزشكی قانونی مبنی بر بیماری جنین كه به علت عقب افتادگی یا ناقص الخلقه بودن موجب حرج مادر یا بیماری مادر كه با تهدید جانی مادر توام باشد قبل از ولوج روح ( چهارماه) با رضایت زن در سازمان پزشكی قانونی صادر می شود، ولی انجام آن در مراكز بیمارستانی صورت می گیرد.
در حالی كه در سقط های غیرقانونی هیچگونه مجوز یا تاییدیه از مرجعی خاص وجود ندارد، ضمن آنكه تهدید جانی مادر یا مشكلات جنینی نیز مطرح نیست، این نوع سقط، اغلب به دلایل شخصی آن هم در مراكز غیراستاندارد انجام می شود.

* هزار و 471 نفر برای معاینات سقط درمانی مراجعه كردند
سازمان پزشكی قانونی اعلام كرده است كه در سال گذشته در كشور 12 هزار و 471 نفر برای معاینات سقط درمانی به مراكز پزشكی قانونی سراسر كشور مراجعه كردند كه در مجموع در كشور 9 هزار و 143 مجوز برای سقط درمانی صادر شد و همچنین 2 هزار و 325مراجعه منجر به صدور مجوز برای انجام سقط درمانی نشد و هزار و 3 نفر هم تا قبل از 19 هفتگی جنین پیگری لازم را انجام ندادند.
بر اساس گزارش سازمان پزشكی قانونی كشور در سال گذشته در مجموع هزار و 992 زن برای معاینات سقط درمانی به مراكز پزشكی قانونی استان تهران مراجعه كردند كه از این شمار مراجعه كننده برای هزار و 171 مجوز برای انجام سقط درمانی صادر شد و 677 مورد نیز منجر به صادر نشدن مجوز برای سقط درمانی شد و همچنین 144 مورد مراجعه نیز پیگیری نكردن تا 19 هفتگی جنین بود.
پزشكی قانونی در خصوص سقط درمانی در سال گذشته تاكید كرده است كه استان تهران در بین دیگر استان ها بیشترین مراجعه كننده برای انجام معاینات سقط درمانی و همچنین دارای بیشترین مجوز صادر شده در این خصوص است.
همچنین 9 هزار و 394 مجوز سقط درمانی در سال 96 برای مراجعه كنندگان معاینات سقط درمانی در كشور صادر شد كه با توجه به اینكه در سال گذشته 9 هزار و 143 مجوز برای انجام سقط درمانی صادر شد، شاهد كاهش 2،7 درصدی این مجوز در سال 97 بودیم.
همچنین در استان تهران هم با توجه به اینكه در سال 96 شمار مجوزهای صادر شده برای انجام سقط درمانی هزار و 275 مورد بود و در سال 97 هم هزار و 171 مجوز سقط درمانی صادر شد، شاهد كاهش 8،2 درصدی مجوز سقط درمانی در سال 96 نسبت به سال 97 بودیم.

*علت سقط درمانی
كارشناس حوزه معاینات بالینی سازمان پزشكی قانونی در خصوص مواردی كه شامل سقط درمانی می شوند، به خبرنگار اجتماعی ایرنا گفت: این موارد شامل موارد جنینی و موارد مادری است.
آسیه جعفری خاطرنشان كرد: موارد جنینی شامل كلیه ناهنجاری هایی است كه موجب حرج مادر است. موارد مادری نیز شامل كلیه بیماری هایی است كه ادامه بارداری خطر جانی مادر را به همراه داشته باشد.
وی با اشاره به اینكه صدور مجوز سقط جنین شامل هر نوع عقب افتادگی یا نواقص خلقتی جنینی نمی شود، تاكید كرد: این مجوز فقط برای آن دسته از اختلالات جنینی صادر می­شود كه موجب حرج مادر شود.
جعفری ادامه داد: مصرف دارو، تماس با اشعه یا ابتلا به بیماری های عفونی واگیر در دوران بارداری، به تنهایی دلیلی برای صدور مجوز سقط درمانی محسوب نمی شود.

* زمان صدور مجور برای سقط درمانی
این كارشناس معاینات بالینی پزشكی قانونی گفت: چنانچه بیش از 19 هفته از سن حاملگی ( LMP ) بگذرد، حتی با وجود اختلالات جنینی موجب حرج مادر، امكان صدور مجوز به هیچ عنوان وجود نخواهد داشت.

* داشتن اسناد هویتی و آزمایش ژنتیك توسط مادر
وی خاطرنشان كرد: در صورت انجام آزمایش های ژنتیك لازم است اصل گزارش آزمایشگاه كه دارای مهر و امضای پزشك متخصص ژنتیك باشد و تاریخ انجام آزمایش در آن درج شده باشد و همچنین مدارك هویتی مادر در زمان مراجعه به پزشكی قانونی ارائه شود.

* برای سقط درمانی نیازی به دستور قضایی نیست
جعفری گفت: صدور مجوز سقط درمانی نیازی به دستور مرجع قضایی ندارد، این مجوز توسط مراكز پزشكی قانونی صادر و سقط توسط مراكز درمانی انجام می شود.

* مجوز سقط درمانی فقط در مراكز استان ها صادر می شود
این كارشناس پزشكی قانونی تاكید كرد: همه ادارات پزشكی قانونی مجاز به صدور این مجوز نیستند و مجوز سقط درمانی فقط توسط پزشكی قانونی مركز استان ها صادر می شود.

* رضایت مادر در سقط درمانی كافی است
جعفری گفت: قانون فقط اجازه زن را برای سقط جنین كافی می داند.
این كارشناس پزشكی قانونی در پایان این گفت و گو به دختران و پسرانی كه دارای تالاسمی مینور هستند، توصیه كرد از ازدواج با هم پرهیز كنند زیرا حاصل ازدواج دو فرد با تالاسمی مینور می تواند تولد فرزندی با تالاسمی ماژور باشد. غربالگری های دوران بارداری از دیگر توصیه هایی است كه وی به مادران باردار كرد.
گزارش از ناهیدحاجی خانی
اجتمام*2181*1834