اجلاس ضد ایرانی در عربستان، نشستی از پیش شكست خورده

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا،«ملك سلمان» پادشاه عربستان شامگاه شنبه گذشته ( 28 اردیبهشت ماه) از سران كشورهای عربی خلیج فارس دعوت كرد تا در دو نشست اضطراری در رابطه با خطری كه منطقه را تهدید می كند در تاریخ 9خرداد در مكه مكرمه تشكیل جلسه دهند.
در بیانیه ملك سلمان آمده است حملاتی كه دو پایگاه نفتی سعودی و كشتی‌های تجاری در آب‌های سرزمینی امارات عربی را هدف قرار داد، برای صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی تبعاتی جدی به همراه دارد.
صبح یكشنبه22 اردیبهشت ، اخبار ضد و نقیضی از وقوع یك انفجار مهیب در بندر فجیره در شرق امارات منتشر شد كه در ابتدا این خبر از سوی مقامات امارات متحده عربی تكذیب شد اما در ادامه وزارت خارجه این كشور اعلام كرد كه چهار كشتی در نزدیكی آب های منطقه ای این كشور مورد اقدامات خربكارانه قرار گرفته است عربستان سعودی ایران را به دست داشتن در این حمله متهم كرده است.
اكنون به نظر می رسد هدف از برگزاری این نشست ها توسط دولت ریاض ادامه سیاست ایران هراسی به تبعیت ازسیاست ایالات متحده در منطقه است و این می تواند توجیه ای برای حضور نظامیان آمریكایی درخلیج فارس محسوب شود.
با توجه به اهمیت موضوع پژوهشگر ایرنا با «كامران كرمی» كارشناس مسائل خاورمیانه به گفت و گو پرداخت.

**منافع عربستان در برگزاری نشست های عربی
كرمی بیان داشت: در واقع اگر برگزاری این نشست ها را نوعی اقدام تهاجمی عربستان در برابر ایران تعبیر كنیم بیشتر به نظر می رسد ناشی از فضای تنشی است كه در منطقه خلیج فارس در روابط ایران و آمریكا شكل گرفته است.
وی افزود: هدف سعودی ها بیشتر از آنكه، بحث های تهاجمی باشد و یك چهره امنیتی- نظامی به خود بگیرد بیشتر حالت دفاعی و نوعی هماهنگ سازی در سطح كشورهای عربی است و از بازیگرانی هم دعوت شده است كه پیشتر در سال 2017در بحث ناتوی عربی از آنها در ریاض دعوت شده بود.
این كارشناس مسایل منطقه تصریح كرد: عربستان در وضعیت كنونی متاثر از فضای تنش هست و بیشتر یك اقدام تدافعی و هماهنگی در سطح سران كشورهای عربی انجام می دهد و این ایده را دنبال می كند كه اگر فضا به سمت تنش حركت كرد بتواند یك پاسخ هماهنگ انجام دهد و سعودی ها تمایل دارند كه مصر نقش جدی تر و نظامی تر در این زمینه ایفا كند.
وی یادآور شد: قبلا نیز ملك سلمان و ولیعهد ابوظبی به مصر سفر كرده بودند و با دادن بسته های تشویقی به مصر در پی این سیاست بودند تا این كشور متقاعد شود در همایش آنان شركت كند و حضور فعال تری در ناتوی عربی داشته باشد. اما نكته ای كه در مورد مصر وجود دارد این است كه مصر یك ماه پیش اعلام كرد از ناتوی عربی خارج خواهد شد و طبیعتا به نظر نمی رسد كه مصر بخواهد یك نقش عملیاتی را در تنش بین ایران و آمریكا و به نفع بازیگرانی چون عربستان ایفا كند.

**شكست عربستان در اجماع منطقه ای علیه ایران
این كارشناس مسائل خاورمیانه در این زمینه اظهار داشت: هدف عربستان در واقع این بود كه در سطح همكاری شورای خلیج فارس این اجماع را بوجود آورند اما با توجه به اختلافات در درون شورای همكاری خلیج فارس و اختلافی كه با قطر بوجود آمد نشان داد كه این اجماع سازی در سطح همكاری خلیج فارس كه هم بازیگران مشابه وجود دارد و هم دولت ها هم شكل هستند و هم اشتراكات مشتركی بین ملت ها وجود دارد نیز شكل نگرفت.
كرمی در ادامه افزود: هدف دوم عربستان این است كه بتواند این اجماع را در سطح جهان عرب بوجود آورد، چون عربستان سطح بازیگری خود را در جهان عرب تعریف می كند و معتقد است در خلاء بوجود آمده در جهان عرب فرصت خوبی را فراهم كرد كه بتواند نقش تاریخی خود را ایفا كند.
وی سپس بیان داشت: هدف دیگر عربستان در سطح سوم جهان اسلام تعریف می شود و به دنبال این است كه بتواند چه در كشورهای آسیایی و افریقایی این اجماع را انجام دهد اما تجربه 2017در بحث ناتوی عربی كه متشكل از بازیگران عربی واسلامی بود وهمچنین بحث ائتلاف علیه تروریسم در سال 2016، نشان می دهد كه عملا اجماع سازی مد نظر عربستان سعودی است راه به جای نمی برد.
این كارشناس مسائل خاورمیانه همچنین اظهار داشت: خود سعودی ها هم متوجه شدندكه حتی در سطح شورای همكاری خلیج فارس اختلافاتی وجود دارد و در سطح جهان عرب به مراتب اختلافات بیشتر است و در سطح جهان اسلام اساسا بسیاری از این بازیگران خودشان را در این بلوكی كه عربستان تعریف می كند نمی دانند از این رو در جمع بندی ها باید گفت اجماع سازی سعودی ها در این سه سطح كه بتواند به یك سطح مطلوب برساند تاكنون راه به جای نبرده است و در مقطع كنونی هم به نظر می رسد چنین تلاشی با شكست مواجه خواهد شد.
كرمی در ادامه اظهار داشت: ایده عربستان این است كه میان بازیگران مختلف و اختلافاتی كه وجود دارد نوعی هماهنگی بوجود آورد و نیروی عربی اسلامی شكل بگیرد كه مقر آن در ریاض باشد و توسط این كشور اداره شود اما با تفاوت های جدی كه میان این بازیگران وجود دارد خواسته عربستان محقق نخواهد شد.

** سیاست ایران هراسی عربستان به تبعیت از آمریكا
كارشناس مسائل خاورمیانه اظهار داشت: در واقع اگر سطح تنش در منطقه بالا رود و گمان ها از یك جنگ قریب الوقوع در منطقه خلج فارس باشد و فضا به چنین سمتی برود و این فرض را بگیریم كه ایران ،آمریكا ، عربستان وامارات وارد جنگ شوند كه با این مفروض فاصله داریم و اگر چنین اتفاقی در منطقه بیفتد ایران ابزارهای مهمی درسطح منطقه دارد كه می تواند از آنان استفاده كند.
كرمی در ادامه خاطر نشان كرد: حمایت شیعیان كشورهای عربی كه خود سعودی ها هم از این موضوع اطلاع كامل دارند و مجاورت تاسیسات نفتی عربستان با جمعیت شیعیان این كشور در شرق عربستان یك زنگ خطر و هشدار جدی برای این كشور محسوب می شود و همواره سعودی ها از این ترس داشتند كه جمعیت شیعیان قطیف در شرق عربستان بتواند به جنبشی فراگیر تبدیل شود.
وی افزود: اگر سعودی ها به سمت جنگ حركت كنند خود سعودی ها متضرر اصلی این جنگ خواهند بود و به خوبی از این موضوع آگاه هستند و همان طور كه مقامات سعودی اعلام كردند تمایلی به وارد شدن به جنگ و سوق دادن بقیه بازیگران به جنگ را ندارند و این نشان می دهد كه محاسبات استراتژیك عربستان به خوبی از ظرفیت جمهوری اسلامی آگاه هستند و می دانند كه ایران در شرایط بحرانی می تواند از این ابزارها علیه سعودی ها استفاده كند.
كرمی در پایان بیان داشت: برگزاری چنین نشست های از عربستان و امارات دور از انتظار نیست چرا كه به تبعیت از ایالات متحده سیاست های خود را در خاورمیانه دنبال می كنند.
پژوهشم** ر-ت**1552