سرطان، دومین عامل مرگ در ایران

تیرماه گذشته معاون تحقیقات وزیر بهداشت، از بروز سالانه بیش از ۱۰ هزار مورد جدید سرطان معده در کشور خبر داد و سه روز پیش هم در ارتباط با آمار جدید سرطان در کشور گفت: ۱۱۲ هزار مورد سرطان هر ساله در کشور رخ می‌دهد که سهم مردان از کل موارد ثبت شده سرطان، ۶۰ هزار و ۴۳۲ هزار (۵۳.۹ درصد) و سهم زنان ۵۱ هزار و ۶۲۸ مورد (۴۶.۱ درصد) بوده است.

رضا ملک‌زاده افزود: از مجموع سرطان معده، ۷ هزار و ۴۰۰ مورد مربوط به مردان و بقیه مربوط به زنان است. او سرطان معده را سرطان شایع در کشور اما در عین حال قابل پیشگیری دانست و گفت: معده، در مردان ایرانی اولین سرطان و در زنان سومین سرطان شایع است.

**عوامل خطرآفرین در بروز سرطان
رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: عوامل خطر سرطان معده در ایران شناخته شده است و مردم اگر نکات لازم را رعایت کنند احتمال سرطان معده در آنان بسیار کم می‌شود.

ملک‌زاده کاهش مصرف مناسب میوه و سبزیجات، مصرف سیگار، قلیان و تریاک، تحرک بدنی کم، مصرف غذاهای شور، رعایت نکردن بهداشت دهان را از عوامل خطرآفرین در بروز این سرطان اعلام کرد.

او با اشاره به اینکه جمعیت زیادی در کشور از تریاک استفاده می‌کنند، یادآورشد: این افراد با تصور اینکه تریاک فایده‌ای برای آنها دارد، از آن استفاده می‌کنند اما از این مسئله غفلت کرده‌اند که یکی از عوامل مهم سرطان ریه، معده، لوزالمعده در ایران همین نوع از ماده مخدر است.

معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان این نکته که ثابت شده که غذاهای شور سرطان‌زا هستند، تصریح کرد: عامل مهم دیگر در ابتلاء به سرطان معده، نوع غذاهایی است که افراد مصرف می‌کنند.

رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران به مردم توصیه کرد غذاهایی مصرف کنند که نمک کم داشته باشد و یادآورشد: نمک در غذاهای ما خیلی زیاد است که این کار علاوه بر ایجاد فشارخون سبب شیوع سرطان معده هم می‌شود. مردم باید از غذاهای برشته و سوخته مانند گوشت قرمز کبابی و مصرف زیاد ته دیگ به شدت پرهیز کنند.

او ادامه داد: عامل مهم دیگر ابتلاء به این سرطان که بسیار قابل توجه است بهداشت دهان است زیرا هر زمان به بهداشت دهان اهمیت داده نشود، سرطان مری و معده افزایش پیدا می‌کند.

ا **ضافه وزن ۳۵ درصد عامل ایجاد سرطان‌
رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار کرد: ریفلاکس عمدتاً نتیجه شیوه زندگی افراد است و می‌تواند سبب ایجاد سرطان‌های انتهای مری و ابتدای معده شود.

ملک‌زاده یکی از شایع تربن بیماری‌های گوارشی در ایران را ریفلاکس اعلام کرد و افزود: نزدیک به ۲۵ درصد ایرانی‌ها ریفلاکس دارند. او به این افراد توصیه کرد که وزن خود را طبیعی نگه دارند و از مصرف فست فودها، نوشابه‌های گازدار و چای داغ پرهیز کنند.

رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه با اشاره به اینکه علت ۳۵ درصد سرطان‌ها اضافه وزن است، گفت: افراد باید به اندازه غذا مصرف کنند.

ملک‌زاده با اشاره به اینکه سرطان مری در مردان شایع‌تر است، توضیح داد: سرطان مری و معده در مردان سه برابر بیشتر از زنان است زیرا هورمون‌های زنانه از سرطان‌ها جلوگیری می‌کند.

به گفته او ۲۰ سالی که زنان در دوره باروری هستند و هورمون بالایی دارند سبب می‌شود سرطان در آنان پایین‌تر باشد و به نوعی زنان ۲۰ سال دیرتر به برخی سرطان‌ها مبتلا می‌شوند.

**پرخطرترین منطقه کشور در شیوع سرطان معده
در این میان تیرماه سال گذشته بخشی از اولین، جامع‌ترین و معتبرترین گزارش رسمی ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت ۳۰ استان ایران منتشر شد که در سال ۹۳ به اجرا درآمد. بر اساس این گزارش شمال غرب پرخطرترین منطقه کشور در میزان بروز سرطان معده بود و مناطق شمال، غرب، شرق، جنوب و مرکز ایران را در رتبه‌های بعدی، از بیشترین تا کمترین میزان بروز سرطان معده قرار داشت.

همچنین استان‌های اردبیل، زنجان، خراسان شمالی، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و خراسان رضوی شش استان دارای رتبه «شیوع بسیار بالا» با بروز برابر یا بیش از ۳۰ مورد سرطان معده در هر ۱۰۰ هزار نفر هستند و کردستان، ایلام، مازندران، گلستان، کهکیلویه و بویراحمد، سمنان و لرستان، هفت استان در مرتبه «شیوع بالا» با بروز بین ۲۰ تا ۳۰ مورد سرطان معده در هر ۱۰۰ هزار نفر هستند. استان‌های قزوین، تهران، همدان، گیلان، مرکزی، خراسان جنوبی و البرز نیز مرتبه «شیوع متوسط» با بروز بین ۱۵ تا ۲۰ مورد سرطان معده در هر ۱۰۰ هزار نفر هستند.

همچنین براساس این گزارش استان‌های چهارمحال و بختیاری، کرمان، کرمانشاه، خوزستان، فارس، اصفهان، سیستان‌وبلوچستان، بوشهر، یزد و هرمزگان جزو استان‌های دارای «شیوع پایین» با میزان بروز کمتر از ۱۵ مورد سرطان معده در هر ۱۰۰ هزار نفر اعلام کرد.

**سرطان معده مرگبارترین سرطان کشور
از سوی دیگر رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد علوم پزشکی تهران در همین گزارش یادآور شد که سرطان معده مرگبارترین سرطان در ایران و بیشترین نقطه بروز آن در ناحیه کاردیای معده است. این سرطان به سختی درمان می‌شود و ۸۰ درصد مبتلایان حداکثر ظرف دو سال پس از ابتلاء فوت می‌کنند؛ بنابراین پیشگیری از سرطان معده نقش بسیار مهمی در کاهش مرگ‌های ناشی از این بیماری دارد.

**سرطان در ایران سونامی نشده است
در این میان عده‌ای معتقد هستند که سرطان در ایران در وضعیت سونامی قرار گرفته است. در پاسخ به این موضوع اردیبهشت ماه سال جاری سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه سرطان در ایران سونامی نشده گفت: سرطان دومین عامل مرگ و ششمین عامل از دست رفتن سال‌های عمر در ایران است. از هر ۱۰۰ هزار نفر ایرانی سالانه ۱۴۳ مورد سرطان جدید بروز می‌کند.

**ابتلای یک پنجم مردان و یک ششم زنان به سرطان
از دیگر سو تازه‌ترین بررسی آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان پیش‌بینی کرده است که موارد جدید بروز سرطان در سال ۲۰۱۸ به ۱۸.۱ میلیون رسیده که ۹.۶ میلیون مورد آنها به مرگ منجر خواهد شد. به گزارش آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان، وابسته به سازمان بهداشت جهانی، نتایج دادهای جهانی سرطان در ۲۰۱۸، حاصل بررسی ۳۶ نوع سرطان در ۱۸۵ کشور جهان بوده است.

رقم ۱۸ میلیون نفری موارد جدید بروز سرطان درحالی است که طی سال ۲۰۱۲، حدود ۱۴ میلیون مورد بروز سرطان، گزارش شده و ۸.۲ میلیون مورد آن به مرگ منجر شده بود. آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان پیش‌بینی کرده است که در حال حاضر یک پنجم مردان و یک ششم زنان در طول زندگی، به سرطان مبتلا شده باشند. همچنین تخمین زده شده که شمار کل افرادی که بقای پنج ساله را از زمان تشخیص سرطان تجربه کرده‌اند، به ۴۳.۸ میلیون نفر در جهان برسد.

**تأثیر «سبک زندگی» در افزایش ابتلاء به سرطان
محققان افزایش بار بیماری سرطان را تا حدودی به دلیل رشد جمعیت و نیز پیر شدن جمعیت می‌دانند؛ اما درحالی که فقر، عامل افزایش سرطان در گذشته بوده است، این بررسی، آمار ابتلاء به سرطان‌ها را در حال حاضر، از سبک زندگی افراد و نیز شیوع برخی علل سرطان مرتبط با توسعه اجتماعی و اقتصادی بسیار متأثر می‌داند.

این آژانس بین‌المللی می‌گوید: کاهش میزان بروز برخی سرطان‌ها مانند سرطان ریه در مردان اروپای شمالی و آمریکای شمالی و نیز سرطان دهانه رحم در بیشتر مناطق کشورهای جنوب صحرای آفریقا، می‌تواند نشانگر تلاش‌های پیشگیرانه مؤثر باشد؛ با این حال داده‌های جهانی نشان از افزایش نرخ مطلق سالانه موارد تشخیص داده شده سرطان دارد و درمان و مراقبت بیشتر را ضروری می‌سازد.

سخن آخر اینکه هرکس در خانواده یا اطرافیانش فردی مبتلا به سرطان داشته است. برخی از بیماران روحیه عالی داشته و توانسته‌اند بر این معضل پیروز شوند و برخی دیگر از کم‌توجهی به مراقبت‌های پزشکی و چکاپ‌های هر شش ماه یک‌بار نتوانسته‌اند از پس آن بربیایند. در این وضعیت برخی از هزینه سنگین این بیماری می‌نالند و برخی دیگر از نگرانی‌های کمبود دارو که اکنون به واسطه تحریم پیش آمده است. با این حال برای سرطان مهم نیست کجا زندگی می‌کنیم و رنگ پوست‌مون چگونه است. برای سرطان اهمیتی ندارد که جوانیم یا پیر، بچه‌ایم یا پدر یا مادر. مراقب خودمان و دیگران باشیم.

منبع: روزنامه توسعه ایرانی؛ ۱۳۹۸.۰۳.۰۴
گروه اطلاع رسانی **۹۳۷۰**۹۱۳۱