بدون تردید سوم خرداد سالروز آزدسازی خرمشهر، یکی از پررنگ‌ترین و پرافتخارترین روزهای تقویم ایرانیان در سی و چهار سال گذشته بوده است؛ روز گذشته همزمان با سالگرد آزادسازی خرمشهر، بسیاری از مسؤولان در اظهارات و بیانیه‌هایی، این روز تاریخی ملی را گرامی داشتند. وجه اشتراک این اظهارات و بیانیه‌ها، مقاومت و ایستادگی است که به‌عنوان نسخه آزادسازی خرمشهر معرفی شده است.
به همین مناسبت (سالروز آزادسازی خرمشهر) رئیس جمهور کشورمان حسن روحانی نیز شامگاه پنج‌شنبه در دوازدهمین کنگره ملی تجلیل از ایثارگران، با اشاره به اینکه فتح خرمشهر تنها یک پیروزی ساده نبود، بلکه توانستیم یک شهر را با همه اشغالگران بازپس بگیریم، گفت: خرمشهر به گونه‌ای فتح شد که ۱۹ هزار سرباز و افسر عراقی اسیر شدند و تمام بسیجیان و رزمندگان و حتی جوانان و نوجوانان، صدها عراقی را اسیر کردند و به پشت جبهه‌ها می‌آوردند و آن روزها، عزت و سربلندی ما بود.
در این گزارش پیروزی غرورانگیز فرزندان ایران و خلق حماسه فتح خرمشهر را در رسانه‌ها و روزنامه‌های داخلی بازتاب داده شده است. زخم‌های باقیمانده‌ی بعد از هشت سال دفاع مقدس، روایت‌ها از فتح خرمشهر و بازتاب واکنش مقامات و فرماندهان ارشد کشورمان، از جمله موضوع‌های مشترک گزارش‌های رسانه‌های اصولگرا و اصلاح طلب است.
رسانه‌های اصلاح طلب
بررسی رسانه های اصلاح طلب نشان می دهد این رسانه ها بیشتر از رسانه های اصولگرا به این واقعه تاریخی اهمیت داده و صفحات نخست خود را به انتشار گزارش های تحلیلی و تصاویری از حماسه فتح خرمشهر اختصاص داده است.
برخی عبارت‌های مهم طرح شده توسط این جریان رسانه‌ای عبارتند از: همه فرزندان ملت در این فتح سهیم اند؛ نمایش مظلومیت ملتی است که بدون هیچ پیش‌زمینه و تعریفی خاص مورد هجوم قرار گرفته است؛ بعد از گذشت نزدیک به ۴۰ سال معتقدم که روزها و ماه‌های بعد از فتح خرمشهر، زمان مناسبی برای پایان دادن به جنگ نبود؛ فتح خرمشهر (سوم خرداد ۱۳۶۱) پایان اشغال یک شهر نبود، نماد تسلیم‌ناپذیری ایران بود؛ آزادسازی خرمشهر را اوج اقتدار ملی و محصول مقاومت، همبستگی و پیروزی در تقابل اراده‌ها؛ آزادی خرمشهر برای ایران اهمیت حیاتی دارد؛ بازپس‌گیری خرمشهر نقطه عطفی در دکترین ایران در جنگ است؛ درست بعد از عملیات موفقیت‌آمیز بیت‌المقدس جلساتی بین سران برای ادامه‌دادن یا متوقف‌کردن جنگ تشکیل شد.
**ارزیابی فرماندهان پیشکسوت از بزرگترین عملیات دوران دفاع مقدس
روزنامه ایران با امیرسرتیپ مسعود بختیاری و امیرسرتیپ محمود آذین درباره آزادسازی خرمشهر گفت و گو کرده است.
در بخشی از این گزارش به نقل از امیرسرتیپ مسعود بختیاری می‌خوانیم: لشکر ۹۲ در جنوب، لشکر ۲۱ پیاده در شمال خرمشهر، دو لشکر ارتش بود که با توپخانه و آرایش جنگی به سمت خط مرز ایستاده بودند، درمقابل نیروهای ما عراق هم دو لشکر را آرایش نظامی داده بود. بالاخره بخشی از جنگ نبرد کلاسیک بود. دو تیپ از لشکر ۲۱ است و توپخانه‌های ارتش با آتش مؤثر، پرواز جنگنده‌های نیروی هوایی و هلی کوپترهای هوانیروز و…جلوه‌ای از رزم به شیوه کلاسیک در کنار نیروهای مردمی بود که همدیگر را کامل می‌کردند. با این توان به سمت خرمشهر رفتیم، ازآن طرف گردان تفنگداران دریایی پل زدند واز سویی دیگر داخل خرمشهرشدند. این جلوه‌ای از آرایش ما براساس اصول کلاسیک جنگ بود. با این وجود لشکر ۹۲، لشکر ۲۱، تیپ ۵۵ هوابرد، ارتش شهدای بسیاری را تقدیم کرد. بطوری که هیچ واحدی به اندازه تیپ ۵۵ تلفات نداد. درهر حال فتح خرمشهر حاصل کار جمعی همه ملت ایران بود. فتح خرمشهر را نمی‌شود به نام کسی ثبت کرد. همه فرزندان ملت در این فتح سهیم اند. هر کسی به نسبت مسئولیتش انجام وظیفه کرده است. عبور از رودخانه کاری فنی است و تجهیزات می‌خواهد. ارتش در این عملیات هفت پل روی رودخانه کارون زد. دو یا یکی هم روی کرخه کور، زیبایی این عملیات به پل زدنش بود.
**ادبیات جنگ
«داستان یک شهر فراموش‌نشدنی» تیتر نخست روزنامه اعتماد است که به مناسبت سالروز فتح خرمشهر آثار تولید شده در زمینه جنگ تحمیلی را بررسی کرده و می‌نویسد: با وقوع جنگ تحمیلی و مشکلات پدید آمده برای کشور یکی از حوزه‌هایی که عکس‌العملی دفاعی اتخاذ کرد، ادبیات جنگ بود. در ساختار ادبیات جنگ کشور ما آنچه بیشتر از موارد دیگر نمود دارد، نمایش مظلومیت ملتی است که بدون هیچ پیش‌زمینه و تعریفی خاص مورد هجوم قرار گرفته است. در یک بررسی کوتاه و اجمالی پی می‌بریم که نویسندگان در این حوزه، بر عکس نویسندگانی از کشورهای دیگر هیچگاه بر وجه خشونت‌سازی و تشویق دیگرکشی تکیه نکرده‌اند بلکه همراه با سیاست‌های دفاعی در برابر جنگی ناخواسته قدم برداشته‌اند و به اصولی اشاره کرده‌اند که خاص یک کشور با دیدگاهی انسان‌محور است.
** فتح خرمشهر و تداوم جنگ
روزنامه اعتماد در یادداشتی نوشت: هرساله در این ایام موضوع درستی یا نادرستی تداوم جنگ بعد از فتح خرمشهر نقل محافل سیاسی و مطبوعاتی و راویان دفاع مقدس می‌شود. شاید با توجه به نحوه پایان جنگ تحمیلی، اکنون بشود به آسانی درباره آن مقطع از جنگ سخن گفت اما تصمیم‌گیری در این زمینه را باید با توجه به وضعیت همان روزها مورد ارزیابی قرار داد و نه با منطق امروز و بعد از اتمام جنگ و مشخص شدن نتیجه آن. اساساً محاکمه تاریخ دیروز با منطق امروز، ما را به نتایج درستی هدایت نمی‌کند و ظلم به کسانی خواهد شد که در شرایطی دیگر، به تصمیمی متفاوت از خواست امروز ما رسیدند. شخصاً از کسانی هستم که هم در روزهای بعد از فتح خرمشهر و هم امروز یعنی بعد از گذشت نزدیک به ۴۰ سال معتقدم که روزها و ماه‌های بعد از فتح خرمشهر، زمان مناسبی برای پایان دادن به جنگ نبود و ما اصلاً نمی‌توانستیم به خواسته‌های خودمان برسیم و حتی شاید نمی‌توانستیم تمامیت ارضی کشورمان را هم حفظ کنیم.
**واکنش‌های داخلی
به گزارش ایلنا، اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهوربا انتشار پستی در صفحه اینستاگرامش به مناسبت سوم خرداد، تاکید کرد: با اعتماد به توان ملی و همبستگی سیاسی و اجتماعی می‌توانیم هر بحرانی را پشت سر نهیم.
به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی ارتش، فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به‌مناسبت سوم خرداد ماه سالروز آزادسازی خرمشهر پیام تبریک صادر کرد. در بخشی از متن پیام امیر دریادار حسین خانزادی می‌خوانیم: سوم خردادماه سالروز آزادسازی خرمشهر روز مقاومت و پایداری را به همه همرزمان و دریادلان جان‌برکف نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران تبریک و تهنیت عرض می‌نمایم.
به گزارش ایسنا، فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا ستاد کل نیروهای مسلح سردار سرلشکر پاسدار غلامعلی رشید در جلسه علنی صبح امروز شنبه مجلس با اشاره به سالروز فتح خرمشهر و مقاومت مردم دزفول گفت: امروز ایران هر دو مؤلفه قدرت برای بازدارندگی را در اختیار دارد یکی نیروهای مسلح پرتوان و دیگری داشتن قدرت منطقه‌ای که همه متفکرین و استراتژیست‌های نظامی بر این دو مؤلفه برای جلوگیری از تهاجم خارجی صحه می‌گذارند.
فرارو به نقل از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همزمان با سالروز آزادسازی خرمشهر در پیامی در حساب کاربری خود نوشت: فتح خرمشهر (سوم خرداد ۱۳۶۱) پایان اشغال یک شهر نبود، نماد تسلیم‌ناپذیری ایران بود.
ایسنا به نقل از سردار عبدالله مبینی کارشناس مسائل سیاسی در مراسم گرامیداشت سالروز آزادسازی خرمشهر، فتح خرمشهر را یکی از نقاط اوج و قله‌های هشت سال دفاع مقدس خواند و نوشت: فتح خرمشهر نشان داد که چگونه یک ملت با دست خالی می‌تواند در برابر ابرقدرت‌های جهان بایستند و آنان را شکست دهد.
به گزارش ایسنا، وزیر امور خارجه کشورمان محمدجواد ظریف که برای دیدار با مقامات پاکستان به اسلام آباد سفر کرده است با انتشار عکس نوشته‌ای در صفحه اینستاگرام خود فرا رسیدن سوم خرداد سالروز آزادسازی خرمشهر را گرامی داشت.
به گزارش ایلنا، همزمان با سوم خرداد سالروز آزادسازی خرمشهر قهرمان، ارتش جمهوری اسلامی ایران بیانیه‌ای صادر و در آن آزادسازی خرمشهر را اوج اقتدار ملی و محصول مقاومت، همبستگی و پیروزی در تقابل اراده‌ها دانست.
متن پیام بدین شرح است؛ بسم الله الرحمن الرحیم حماسه عظیم و ماندگار فتح خرمشهر در سوم خرداد سال ۱۳۶۱ جلوه‌ای عظیم از نصرت الهی و محصول همبستگی نیروهای مسلح، حضور حماسی ملت غیور ایران اسلامی در حراست از آب و خاک کشور، پیروزی در تقابل اراده‌ها و به ثمر رساندن وعده الهی است که "اِن تَنصُرُوا اللهَ یَنصُرکُم وَ یُثَبِّت اَقدامَکُم"- ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اگر (آئین) خدا را یاری کنید، شما را یاری می‌کند و گام‌هایتان را استوار می‌دارد.
**اهمیت فتح خرمشهر
روزنامه شرق در پاسخ به این پرسش «چرا آزادی خرمشهر برای ایران اهمیت حیاتی دارد؟» می‌نویسد: اگر خرمشهر آزاد نمی‌شد، چه رخ می‌داد؟ آیا ابزارها و سازوکارهای حقوق بین‌الملل و جامعه بین‌المللی از ایران پشتیبانی کرده و بالاخره عراق را وادار به خروج و عقب‌نشینی از خرمشهر می‌کرد؟ پاسخ روشن است؛ از زمان تجاوز عراق به ایران، سازمان ملل متحد، شورای امنیت، ابرقدرت‌های غرب و شرق و قدرت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و حتی دولت‌های جهان‌سوم و عدم تعهد و جنبش‌های آزادی‌بخش منطقه‌ای، همگی یا با تجاوز عراق بعثی هماهنگی نشان دادند یا در بهترین حالت مهر سکوت بر لب زدند و جز چند کشور معدود مانند سوریه و لیبی که تا حدودی با ما همراه بودند، هیچ جای جهان نه کنار ما بود، نه تجاوز و اشغالگری عراق را محکوم کرده بود، اما حال بیایید فرض کنیم با ادامه جنگ و گسترش اشغالگری عراقی‌ها، بالاخره جامعه جهانی به زبان می‌آمد و در بهترین حالت شورای امنیت بر اساس فصل هفتم منشور ملل متحد قطع‌نامه لازم‌الاجرا نیز تصویب و عراق را مکلف به عقب‌نشینی از مناطق اشغالی می‌کرد، آیا باز امکان اعاده حاکمیت ایران بر خرمشهر بود؟ برای پاسخ کافی است که به رویه عملی جامعه جهانی در برابر اشغالگری‌های مشابه نگاه کنیم؛ اشغال تپه‌های جولان توسط اسرائیل، سرزمین‌های فلسطینی به وسیله اسرائیل و اخیراً اشغال آبخازیا و اوستیا و کریمه به وسیله روسیه. در همگی این موارد اشغالگران هزینه‌ای نپرداختند و با مرور زمان اشغالگری‌شان با وجود محکومیت‌های اولیه بین‌المللی، مشروعیت و رنگ واقعیت به خود گرفته و کشوری که اراضی‌اش اشغال شده نیز تن به این وضعیت خفت‌انگیز داده است.
** تغییر دکترین جنگ پس از فتح
روزنامه شرق در گزارش مفصلی از روند آزادسازی خرمشهر نوشت: بازپس‌گیری خرمشهر نقطه عطفی در دکترین ایران در جنگ است. درست بعد از عملیات موفقیت‌آمیز بیت‌المقدس جلساتی بین سران برای ادامه‌دادن یا متوقف‌کردن جنگ تشکیل شد. عبدالحسین مفید که در زمان جنگ معاون اطلاعاتی قرارگاه خاتم‌الانبیاء هم بوده، در گفت‌وگویی در سال ۱۳۸۸ با جعفر شیرعلی‌نیا، مورخ، توضیح می‌دهد که تصمیم‌گیری راجع به جنگ بعد از گرفتن خرمشهر، در دو جلسه شورای عالی دفاع در حضور امام‌خمینی گرفته شده که یکی سه روز و دیگری ۱۷ روز بعد از تصرف خرمشهر بوده است. به گفته مفید: «فرماندهان نظامی با جمع‌زدن آمار تلفات و خسارت‌های عراق در عملیات‌ها به نتیجه رسیده بودند که بیش از ۵۰ درصد توان ارتش عراق از بین رفته و یک حمله دیگر می‌تواند ضربه آخر به حکومت نیمه‌جان صدام باشد». آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی هم به شیرعلی‌نیا در کتاب «روایتی از زندگی و زمانه آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی» گفته بود که در آن دو جلسه بیشتر نظامی‌ها صحبت کردند و مشخصاً، قاسمعلی ظهیرنژاد رئیس وقت ستاد مشترک ارتش و محسن رضایی فرمانده وقت سپاه استدلال‌های خود را در مورد ورود به خاک عراق توضیح دادند؛ استدلال‌هایی که هاشمی‌رفسنجانی و دیگر مسئولان سیاسی نیز با آنها موافق بودند و نهایتاً امام‌خمینی را نیز متقاعد کردند. محسن رضایی، فرمانده وقت سپاه پاسداران و دبیر کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام، اظهارنظرهای زیادی درباره ادامه جنگ بعد از فتح خرمشهر کرده است.
رسانه‌های اصولگرا
رسانه‌های اصولگرا نیز درباره خرمشهر بیشتر با رویکرد تاریخی کار کرده و البته عموم گزارش‌های خود را در صفحات داخلی خود منتشر کرده‌اند. همچنین این رسانه‌ها الگوی حماسه آزادسازی خرمشهر را ضامن پیروزی ملت ایران در مقطع تاریخی حاضر، دانستند.
در ادامه برخی محورهای طرح شده از سوی رسانه‌های اصولگرا در مطالب منتشر شده اشان را می‌خوانیم: یادآوری حماسه خرمشهر به دوستان و دشمنان انقلاب می‌تواند حاوی پیام معناداری باشد؛ یکی از لطایف عملیات آزادسازی خرمشهر، نام آن است؛ الگوی خرمشهر برای ماندن همگان در میدان و هراس نداشتن از رجزخوانی‌های دشمن، تکیه بر داشته‌های درون به جای چشمداشت به خارج؛ امروز نیز خرمشهرها و دزفول‌های دیگر در پیش است که محور آن را نه تهاجم نظامی بلکه جنگ اقتصادی دشمن تشکیل می‌دهد.
**واکنش مقامات و نهادها
کیهان نوشت: به مناسبت سوم خرداد ماه «روز ملی مقاومت ایثار و پیروزی» و همچنین سالروز حماسه آزادسازی خرمشهر، سردار سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در پیامی با تاکید بر اینکه برآیند قدرت‌سازی را مشق کرده و دست به ماشه با قاطعیت مهیای برچیدن بساط هر متجاوز و طمع‌کاری علیه ایران اسلامی هستیم، تصریح کرد: شرایط نوین مقابله با نظام طاغوتی و فرعونی آمریکا آحاد ایرانیان را به عرصه جهاد، هوشیاری، هوشمندی و تولید اقتدار بیشتر فرامی‌خواند. در بخشی از این پیام آمده است: اینک در شرایطی که به زعم سکان‌دار حکیم و فرزانه انقلاب و عمود خیمه نظام اسلامی، تقابل و رویارویی جمهوری اسلامی ایران و دولت خبیث آمریکا، صحنه برخورد اراده‌ها است، یادآوری حماسه خرمشهر به دوستان و دشمنان انقلاب می‌تواند حاوی پیام معناداری باشد که ترجمان آن اراده قوی‌تر و خدامحور ایران عزیز برابر هر منازعه و آتش‌افروزی احتمالی است که پاسخی سخت، کوبنده و نابودکننده را برای هر دشمن خیره‌سر و ماجراجویی را به دنبال دارد.
به گزارش روزنامه جوان، سپاه پاسداران در بیانیه‌ای با گرامیداشت سوم خرداد، الگوی حماسه آزادسازی خرمشهر و نسخه مقاومت و تسلیم‌ناپذیری برابر دشمن را ضامن پیروزی و غلبه ملت ایران بر قدرت‌های سلطه‌گر و رژیم منفور ایالات متحده امریکا در مقطع تاریخی حاضر دانست. در بخشی از این بیانیه آمده است: جنگ تحمیلی استکبار جهانی ضدملت ایران که با حمایت‌های همه‌جانبه و بی‌دریغ ابرقدرت‌های شرق و غرب و متحدان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای آنان و با تصور غلط از وضعیت داخلی کشور و عدم‌انسجام نیروهای مسلح با هدف نابودی انقلاب، فروپاشی نظام و بازگشت سلطه‌گران به کشور، طراحی و عملیاتی شده بود با سد مقاومت و ایستادگی مجاهدانه و فداکارانه ملت ایران برخورد و رزمندگان اسلام با حضور حماسی و شهادت‌طلبانه خود در جبهه‌های نبرد با دشمن، این توطئه بزرگ را سرانجام پس از هشت سال رویارویی نابرابر، خنثی و با شکست قطعی مواجه ساختند.
به گزارش مشرق، محمدباقر قالیباف عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در صفحه اینستاگرامش درباره سالروز آزادسازی خرمشهر نوشت: یکی از لطایف عملیات آزادسازی خرمشهر، نام آن است. «الی بیت المقدس»، یعنی پیش به سوی آزادی و رهایی هر آنچه دشمن بر آن پنجه افکنده که ملموس‌ترین نمونه و در واقع نماد آن، آزادی فلسطین از چنگال دشمنان بشریت است.
به گزارش فارس، روابط عمومی سازمان بسیج مستضعفین به مناسبت فرا رسیدن سالروز پر افتخار و ماندگار سوم خرداد بیانیه‌ای صادر کردد. در این بیانیه می‌خوانیم: ان تنصرالله ینصرکم و یثبت اقدامکم
فرا رسیدن سوم خرداد روز آزاد سازی خرمشهر نکوداشت خود باوری، غیرت دینی، همیت، صلابت و شجاعت رزمندگان پر توان اسلام است که با روحیه بسیجی و با پیروی از امام راحل عظیم الشان هیمنه پوشالی شرق و غرب را به خاک مذلت کشانده و عملیات ظفرمند بیت المقدس را در تاریخ جهان ثبت و ماندگار نمودند.سوم خرداد ماه سالروز حماسه و مقاومت و پیروزی رزمندگانی است که مظلومانه در مقابل ارتشی ایستادند که با پشتیبانی استکبار و مرتجع منطقه تا بن دندان مسلح بودند و جز برانداختن نظام اسلامی به کمترین راضی نمی‌شدند.
دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در یادداشتی کوتاه به مناسبت سالروز آزادسازی خرمشهر، نوشت: سوم خرداد سال ۶۱ وقتی در خرمشهر، جوانان انقلابی، سنگ بنای روز ملی ایثار، مقاومت و پیروزی را با خون خود بنا نهادند، تاریخ ساز شدند.
**درس خرمشهر برای شرایط امروز کشور
روزنامه سیاست روز در گزارشی نوشت: بر همین اساس توجه به توان موشکی اصلی است مهم و کلیدی که هرگز قابل مذاکره نبوده و نخواهد بود و دشمن باید این توهم را از سر بیرون کند که می‌تواند با فشار اقتصادی ایران را پای میز مذاکره برای دست کشیدن از توان موشکی‌اش وادار سازد. ملت ایران همان مردم دزفول و خرمشهر است که ۸ سال با دستان خالی در برابر تمام تجاوزات و جنایات ارتش بعثی ایستاد و حاضر به ترک خانه و کاشانه‌اش نشد و با مقاومت پاسخ آن همه موشک باران‌ها و جنایات دشمنان این سرزمین را داد و در نهایت نیز دشمن را تسلیم اراده خویش ساخت. امروز نیز خرمشهرها و دزفول‌های دیگر در پیش است که محور آن را نه تهاجم نظامی بلکه جنگ اقتصادی دشمن تشکیل می‌دهد. دشمنی که می‌داند توان مقابله نظامی را ندارد و لذا جنگی اقتصادی را به پا کرده است ماندن همگان در میدان و هراس نداشتن از رجزخوانی‌های دشمن، تکیه بر داشته‌های درون به جای چشمداشت به خارج، میدان دادن به جوانان در عرصه‌های مدیریتی، دلنبستن به راهکار بی‌حاصل مذاکره، راهکار پیروزی بر دشمن در این جنگ اقتصادی است.
**چرایی ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر
تارنمای مشرق نیوز در گزارشی با بازخوانی سخنان مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی به نقل از وی نوشت: واقعیت این بود که پس از فتح خرمشهر تهدیدهای عراق پایان نگرفته بود و هنوز مناطقی نیز مانند قصر شیرین و نفت شهر تحت تصرف رژیم متجاوز بعثی بود. نه ارتش عراق منهدم شده بود و نه نیروهای ما از تیررس گلوله‌های آنها خارج شده بودند. عراق آرایش جنگی خود را تغییر نداد و حاضر به پرداخت غرامت و خسارت هم نبود. لذا ما باید بخشی از خاک عراق را به دست می‌گرفتیم تا بتوانیم متجاوز را تنبیه کرده و آرایش نظامی اش را بهم بزنیم. از طرف دیگر باید کاری می‌کردیم تا از تیررس آنها خارج شویم.آن زمان هیچکدام از این موضوعات حاصل نشده بود و ما مجبور شدیم جنگ را تا پیروزی ادامه دهیم.
این تارنما افزود: خوب است به این نکته نیز اشاره شود که صدام پس از پذیرش قطع نامه ۵۹۸ هم تصمیم گرفت تجاوزات خود را ادامه دهد و تحرکاتی نیز انجام داد که این خود نیز می‌تواند گواهی باشد برای کسانی که فکر می‌کردند اگر پس از فتح خرمشهر آتش را بس را قبول کنیم جنگ تمام می‌شود و صدام بر سر قول و قرار خود می‌ماند.
پژوهشم **۹۳۴۴**۱۷۳۲