تهران- ایرنا- کناره‌گیری داوطلبانه نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور قزاقستان از ریاست‌جمهوری و مبارزه انتخاباتی ژوئن ۲۰۱۹، فضای سیاسی این جمهوری قدرتمند و ثروتمند آسیای مرکزی را متحول کرده است. روابط جمهوری اسلامی ایران با قزاقستان در بین جمهوری‌های آسیای مرکزی روابطی مثبت، بالنده و رو به توسعه بوده است.

روزنامه شرق در یادداشتی به قلم بهرام امیراحمدیان، آورده است: برگزاری نشست‌های سیاسی منطقه‌ای و بین‌المللی از روند آستانه در مسئله سوریه تا مذاکرات هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی در قزاقستان، نشان‌دهنده اهمیت منطقه‌ای و بین‌المللی این جمهوری و درعین‌حال روابط حسنه این کشور با ایران است.


نخستین انتخابات ریاست‌جمهوری قزاقستان بدون حضور رئیس‌جمهور، نورسلطان نظربایف که نخستین رئیس‌جمهور پس از استقلال تاکنون بوده، فضای سیاسی منحصربه‌فردی را رقم خواهد زد. این انتخابات که در نهم ژوئن (۱۹ خرداد) با هفت نامزد (که یکی از آنها یک سیاست‌مدار زن به نام خانم دانیا یسپایوا از حزب آک ژول است) فضای سیاسی پرنشاطی را در این جمهوری ایجاد کرده است. این انتخابات با حضور هزار ناظر بین‌المللی برگزار خواهد شد و حساسیت منطقه‌ای و جهانی را به دنبال خواهد داشت. ازاین‌رو ایجاد فضای باز و پرنشاط و امن برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری کوشش‌های بایسته‌ای را پیش‌روی دولت قرار داده است. قزاقستان یک کشور چندقومی است که بعد از قزاق‌ها که اکثریت جمعیت کشور را دارند، دومین قومیت مهم آن را روس‌تباران تشکیل می‌دهند. کره‌ای‌ها، آلمانی‌ها، ازبک‌ها، تاجیک‌ها، اویغورها و… نیز برادرانه در کنار هم برای آبادانی قزاقستان باهم زندگی می‌کنند. سطح بالای تساهل‌وتسامح آنها را در فضایی آکنده از دوستی و محبت به‌عنوان شهروندان یک کشور قدرتمند و ثروتمند در کنار هم قرار داده است تا دست در دست یکدیگر کشوری آباد و سعادتمند بسازند.



این انتخابات برای جمهوری اسلامی ایران نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. قزاقستان در کنار روسیه از تولیدکنندگان و صادرکنندگان غلات در جهان هستند. برنامه ایران برای ایجاد یک هاب صادرات گندم در کشور با همکاری این دو غول تولیدکننده و صادرکننده گندم، به افزایش جایگاه ژئواکونومیکی و ژئوپلیتیکی ایران یاری خواهد رساند. هر دو کشور قزاقستان و روسیه در دریای خزر با ایران همسایه هستند و این همسایگی می‌تواند هر نوع تهدیدات و تضییقات دولت‌های خارج از منطقه و کشورهای منطقه علیه ایران را خنثی کند. روسیه و قزاقستان در کنار ایران جزء صادرکنندگان مهم انرژی در جهان هستند. همکاری قزاقستان با ایران در چارچوب سازمان همکاری منطقه‌ای (اکو) می‌تواند به توانمندسازی این سازمان منجر شود. قزاقستان از بزرگ‌ترین دارندگان معادن اورانیوم در جهان است که می‌تواند در تأمین مواد اولیه نیروگاه‌های هسته‌ای ایران برای مصارف صلح‌آمیز صنعتی و علمی مورد استفاده قرار گیرد. ظرفیت‌های مناسب ایران برای سوآپ نفت دریای خزر به‌ویژه نفت قزاقستان می‌تواند منافعی دوجانبه برای هر دو کشور داشته باشد. متنوع‌سازی مسیرهای صادرات نفت قزاقستان در سیاست خارجی این کشور نقشی کلیدی دارد.


خطوط انتقال نفت قزاقستان به روسیه و چین در دو جهت کاملاً متفاوت نشان می‌دهد که قزاقستان هم خواستار متنوع‌سازی مسیرهای صادراتی است که با همسایگان خود روابط خوب و مناسبی دارد.
هرچند در سال‌های قبل مقداری از نفت قزاقستان از طریق بندر امیرآباد به ایران سوآپ می‌شد، ولی برخی موانع قانونی و حقوقی آن را کند و متوقف کردند.
اکنون با بهبود زیرساخت‌های بندری ایران در بندر امیرآباد، ایران آماده سوآپ مقدار قابل‌توجهی از نفت قزاقستان است. ازآنجاکه قزاقستان یک کشور محصور در خشکی است، همکاری و روابط حسنه دو کشور افق‌های روشنی برای همکاری ترسیم می‌کند.



ایران و قزاقستان در همه زمینه‌های همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه از نظر زیرساخت‌های حقوقی و قانونی آمادگی کامل دارند و این روابط را برقرار کرده‌اند. روابط فی‌مابین بسیار حسنه و در حد پذیرفتنی‌ای است. ایران فضای همکاری‌های اقتصادی مناسبی برای جمهوری قزاقستان فراهم کرده است.
اتصال راه‌آهن دو کشور علاوه بر مرز سرخس (از طریق ترکمنستان و راه‌آهن آسیای مرکزی) از طریق راه‌آهن شرق دریای خزر نیز از سال ۱۳۹۳ فراهم شده است.
مبادله کالا از طریق کشتی‌رانی در دریای خزر بین بنادر ایران و بنادر قزاقستان فراهم است؛ هرچند هنوز از همه ظرفیت‌های آن بهره گرفته نمی‌شود، ایران علاقه‌مند است با قزاقستان در چارچوب ابتکار ریاست‌جمهوری چین در طرح «یک کمربند، یک راه» همکاری نزدیک اقتصادی داشته باشد.



قزاقستان تاکنون موفق به جذب ۳۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی شده است. شرکت‌های ایرانی هم در بخش صنایع و معادن قزاقستان سرمایه‌گذاری و فعالیت دارند. فضاهای مناسبی برای همکاری دوجانبه و چندجانبه بین ایران و قزاقستان وجود دارد. رئیس‌جمهور کنونی قزاقستان آقای کاسیم جومارت توکایف قول داده است که این انتخابات کاملاً شفاف و با استانداردهای سطح بالای بین‌المللی برگزار شود و دعوت از ناظران بین‌المللی نیز برای اثبات همین منظور است.
ناظران اغلب از سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای خارجی شرکت خواهند داشت. دولت قزاقستان به طور رسمی از انستیتو دموکراسی و حقوق بشر سازمان امنیت و همکاری در اروپا، از سازمان کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و چندین سازمان و نهاد منطقه‌ای و بین‌المللی دعوت به عمل آورده است که ناظرانی را به این کشور بفرستند.
کمیسیون مستقل انتخابات نیز در حال آماده‌سازی زیرساخت‌های برگزاری انتخاباتی سرنوشت‌ساز برای کشور است.


منبع: روزنامه شرق، ۱۳۹۸،۰۳،۰۸


گروه اطلاع رسانی **۱۸۹۳**۹۱۳۱