به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، امروزه وضعیت ژئوپولتیکی به ویژه در خاورمیانه بیشتر از متغیرهای اقتصادی بازار نفت را تحت تأثیر قرار داده است. تحریم، تهدید و خطر جنگ بر این بازار سایه افکنده است. تحقق هریک از این موارد می تواند عرضه و تقاضا را برای دوره های کوتاه، مدت، میان مدت و بلند مدت مختل کند.
بدتر از آن، بلاتکلیفی فعالان بازار به خاطر وضعیت مبهم و ناروشن ژئوپولتیکی در آینده است. این سردرگمی تا حدی است که اعضای اوپک نیز با وجود تمایل به اجرای تعهدات خود مبنی بر کاهش 1.2 میلیون بشکه ای در مورد ادامه آن در آینده مردد هستند. برخی کشورها مانند روسیه نیز قصد دارند از این آب گل آلود و قیمت های مطلوب کنونی نهایت استفاده را بکنند.
با همه اینها دو موضوع اصلی وجود دارد که پیش بینی آینده نفت را دشوار کرده است. یکی، آینده جنگ تجاری میان چین و آمریکا و دیگری فرجام رجزخوانی ها و تهدیدهای آمریکا و ایران است.
** پیشبینی تقاضا و قیمت نفت در سال 2019
اداره اطلاعات انرژی آمریکا، پیشبینی می کند تقاضای جهانی نفت در سال 2019 میلادی با یک میلیون و 490 هزار بشکه رشد سالیانه به 101 میلیون بشکه در روز می رسد که بالاترین برآورد رشد تقاضا در میان مؤسسه های یاد شده است.
آژانس بین المللی انرژی نیز پیشبینی کرد مصرف نفت در سال جاری میلادی به 100میلیون و 600 هزار بشکه در روز می رسد که یک میلیون و 400 هزار بشکه نسبت به سال 2018 میلادی بیشتر است.
پیش بینی اوپک نیز این است که تقاضای نفت در سال جاری میلادی تنها از یک میلیون و 240 هزار بشکه رشد برخوردار می شود. طبق آمارهای اعلام شده تقاضا برای نفت اوپک 30.38 میلیون بشکه در روز است. تولید اوپک در ابتدای سال 2019 به مقدار 30.77 میلیون بشکه در روز بوده است. بر این اساس مازاد عرضه در بازار به مقدار 400 هزار بشکه در روز خواهد بود.
لازم به ذکر است که سبد نفتی اوپک شامل ١٤ نوع نفت خام اعضای این سازمان از جمله مخلوط الجزایر، گیراسول آنگولا، اورینته اکوادور، سبک رابی گابون، میناس اندونزی، سنگین ایران، سبک بصره، صادراتی کویت، السدر لیبی، سبک بونی نیجریه، سبک عربی عربستان، موربان امارات، مری ونزوئلا و جنو کنگو است.
همچنین، آزانس ها و سازمان های یاد شده به پیش بینی قیمت های نفت در سال 2019 پرداخته اند. بر اساس پیشبینی های صورت گرفته توسط اداره اطلاعات انرژی آمریکا میانگین قیمت نفت برنت در سال ۲۰۱۹ به ۶۹.۶۴ دلار در هر بشکه و در سال ۲۰۲۰ به ۶۷ دلار در هر بشکه می‌رسد.
در این پیش بینی میانگین قیمت وست تگزاس اینترمدیت برای سال ۲۰۱۹ ، ۶۲.۷۹ دلار در هر بشکه و برای سال ۲۰۲۰ ۶۳ دلار برآورد شده است. البته این پیش بینی مربوط به ماه می بوده که نسبت به پیش بینی های این سازمان افزایش داشته است.
لازم است اشاره شود که پایان معافیت‌ها از تحریم‌ها برای صادرات نفت ایران، ناآرامی در ونزوئلا و جنگ در لیبی همگی در پیش بینی این آژانس برای قیمت‌های بالاتر نفت نقش داشته‌اند.
همچنین با توجه به عبور قیمت نفت اوپک از 72 دلار و عبور قیمت نفت برنت از 71 دلار و بر اساس پیش بینی های فوق که میانگین قیمت نفت را در نظر گرفته اند، می توان انتظار داشت که در پایان سال جاری میلادی قیمت ها رو به کاهش برود.
برخی پیش بینی ها نیز حاکی از افزایش بیشتر قیمت نفت است. با این حال، هرگونه پیش بینی قیمت نفت تقریبی بوده و ممکن است هر آن اتفاقی رخ بدهد که همه پیشبینی هار را برهم بزند. برای مثال درصورتی که جنگی در خاورمیانه در بگیرد با نابود شدن تدسیسات نفتی و اختلال در عبور مرور از تنگه هرمز قیمت ها سر به فلک خواهد کشید. همچنین، احتمال این وجود دارد که جنگ تجاری بین آمریکا و چین تداوم یافته و رشد جهانی اقتصاد و در نتیجه تقاضا برای نفت را کاهش دهد.
** تمایل تولید کنندگان نفت به تداوم سیاست کاهش تولید
شکی نیست که قیمت نفت به شدت تابعی از عرضه و تقاضا است. اگر به دلایل فنی، سیاسی و یا هر دلیل دیگری تعادل بین این دو به هم بخورد بازار با کاهش یا افزایش قیمت رو به رو خواهد شد.
همانطور که اشاره شد، در حال حاضر سیاست های آمریکا در قبال ایران و ونزوئلا و تحریم نفت این دو کشور مهمترین فاکتور سیاسی است که عرضه نفت را با مشکل مواجه کرده است. این درحالی است که جانب تقاضا همواره با افزایش همراه است.
دولت آمریکا از این موضوع آگاه بوده و به همین خاطر از متحدان خود، یعنی عربستان و امارات متحده عربی خواسته است تا سطح تولید خود را افزایش دهند تا کاهش ناشی از عدم عرضه نفت ایران و ونزوئلا جبران شود.
این در حالی است که به گزارش رسانه ها، تولیدکنندگان عمده نفت به سوی حفظ محدودیت تولید تا پایان سال ۲۰۱۹ میلادی تمایل دارند. درواقع، ممکن است به جز روسیه بقیه کشورها بر توافق قبلی خود مبنی بر کاهش تولید تا پایان سال میلادی پایبند باشند و در اجلاس بعدی اوپک آن را تمدید کنند.
طبق گزارش رسانه ها،کمیته وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت کشورهای عضو و غیرعضو اوپک هفته گذشته نشانه‌هایی قوی بروز داد که تولیدکنندگان نفت سیاست محدودیت تولید برای بازگشت توازن به بازار را ادامه می‌دهند.
سهیل المزروعی، وزیر نفت امارات متحده عربی گفت: با وجود اینکه تولید برخی از کشورها کاهش پیدا کرده، اما ما کمبود قابل توجهی در بازار مشاهده نکرده‌ایم و ذخایر نفت همچنان در سطحی بالاتر از میانگین پنج ساله قرار دارد. لازم به ذکر است که طبق نظر تحلیلگران، اوپک قصد دارد سطح ذخایر نفت کشورهای سازمان توسعه و همکاری اقتصادی را به میانگین پنج ساله برگرداند.
نگرانی کشورهای تولید کننده نفت از افزایش ذخیره‌سازی نفت در جهان است زیرا این مسئله می‌تواند سبب مازاد عرضه نفت در بازارهای جهانی و سقوط قیمت نفت شود.
همچنین ثامر الغضبان، وزیر نفت عراق، اعلام کرد که این کشور به‌طور کامل به سهمیه خود در توافق جهانی کاهش تولید نفت پایبند است و از تمدید محدودیت تولید پس از ماه ژوئن سال جاری میلادی، حمایت می‌کند. محمد الرمحی، وزیر نفت عمان نیز با بیان اینکه تولیدکنندگان نفت به سیاست خود برای محدود کردن عرضه ادامه می‌دهند، گفت: نیاز به هیچ اقدامی نیست. پرویز شهبازف، وزیر انرژی جمهوری آذربایجان نیز گفت: توافق جهانی کاهش تولید نفت کارایی خود را ثابت کرده و باید پس از ماه ژوئن نیز ادامه یابد.
** ساز مخالف روسیه و عربستان
با وجود این، ممکن است عربستان و روسیه موضع خود را تغییر دهند. وزیر انرژی عربستان سعودی پس از پایان دیدار کمیته نظارتی مشترک وزیران اوپک و غیراوپک در شهر جده، گفت: اتفاق نظر در میان تولید کنندگان برای پایین‌بردن سطح ذخایر نفت در نیمه دوم سال ۲۰۱۹ وجود دارد.
اما او به این نکته هم اشاره کرده است که پایبندی بالا به توافق جهانی کاهش تولید نفت نمی‌تواند پایدار باشد و پایبندی بیش از حد برخی اعضای این توافق در ماه ژوئن می‌تواند بازنگری شود.
همچنین روسیه که در توافق با اوپک و دیگر تولیدکنندگان نفت، تعهد کرد تولید روزانه نفت خود را ۲۲۸ هزار بشکه در روز کاهش دهد، اکنون از اصلاح و تضعیف کاهش تولید سخن می گوید.
به گزارش رسانه ها، الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه گفت: عوامل زیادی وجود دارد که بر بازار تأثیر می‌گذارد. از تحریم‌ها گرفته تا مسائل ژئوپلیتیکی که منعطف بودن در زمان تصمیم‌گیری را ضروری می‌کند. همچنین برخی تحلیلگران و مسوولین روسیه بر این باورند که توافق سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش یکی از عوامل مؤثر در کند شدن رشد اقتصادی روسیه در سه ماه نخست سال جاری میلادی بوده است. به اعتقاد آنها توجه به اینکه قیمت نفت اکنون برای بودجه دولت (روسیه) مطلوب است و تولیدکنندگان نفت این کشور برای افزایش تولید تمایل دارند، ممکن است روسیه نخواهد توافق جهانی کاهش تولیدرا تمدید کند.
بدون شک تولید کنندگان نفت، اعم از اوپک و غیر اوپک خواهان ثبات در بازار جهانی نفت و دست یابی به قیمت های مطلوب هستند. به همین خاطر سعی می کنند برای تحقق چنین امری نهایت همکاری را داشته باشند. اما هر یک از این کشورها شرایط داخلی خاص خود را دارند و این شرایط به مانند متغیری مهم بر روند عرضه و همچنین قیمت ها اثرگذار خواهد بود. برای مثال ممکن است عربستان برای جبران و یا جلوگیری از کسری بودجه اقدام به افزایش تولید بکند.
به طور کل ارائه پیش بینی های بلند مدت و دقیق، دست کم در مقطع کنونی امکان پذیر نیست. قیمت نفت را باید به صورت فرایندی و در طی زمان مشاهده کرد. و لازم است هم زمان فاکتورهای داخلی و بین المللی را در نظر بگیریم.
پژوهشم**س-م**1552