تمرکز روز جهانی بدون تنباکو در سال ۲۰۱۹ میلادی، " دخانیات و سلامت ریه" است. مصرف دخانیات بیشترین اثر مخرب را بر سلامت ریه دارد. گرچه احتمال ابتلاء به سرطان ریه در افراد غیر سیگاری نیز وجود دارد، ولی سیگار عامل اصلی سرطان ریه در سراسر جهان است. بر اساس این گزارش علت دوسوم مرگ و میرهای ناشی از سرطان ریه، به دلیل مصرف دخانیات است.
سیگار عامل اصلی بیماری انسداد ریوی مزمن است. بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) اصطلاحی برای توصیف بیماری‌های پیشرونده ریوی از جمله آسم، برونشیت مزمن، آمفیزم یا ترکیبی از این اختلالات است. آمفیزم عبارت است از یک بیماری مزمن ریه که طی آن کیسه‌های هوایی در ریه بیش از اندازه گشاد می‌شوند و در نتیجه، خاصیت ارتجاعی رشته‌هایی که کیسه‌های هوایی را هنگام تنفس باز و بسته می‌کنند از بین می‌رود.
تنگی نفس، سرفه‌های مکرر (معمولاً سرفه‌های خشک و بدون خلط)، خس خس کردن و احساس سفتی (Tightness) در ناحیه قفسه سینه، از مهمترین علائم این بیماری محسوب می‌شوند.
سی و یکم ماه مه به منظور افزایش آگاهی در مورد مضرات دخانیات و تشویق دولت‌ها برای اتخاذ سیاست‌های مؤثر برای کاهش مصرف آن و بررسی خطرات بهداشتی مرتبط با مصرف دخانیات روز جهانی بدون دخانیات نام دارد. این رویداد از سال ۱۹۸۷ میلادی توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) حمایت می‌شود. برخی توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت در زمینه تشویق به کاهش مصرف دخانیات عبارتند از:
-ایجاد اماکن عمومی بدون دخانیات
- بسته بندی ساده و استاندارد انواع محصولات دخانیات، به منظور کاهش جذابیت و کاهش تقاضای این محصولات
- درج هشدارهای سلامت و میزان سمی بودن محصولات دخانیات روی بسته‌بندی
-اقدامات تشویقی برای افرادی که دخانیات را ترک کرده‌اند.
-افزایش مالیات سیگار و تنباکو
-راه‌اندازی کمپین‌های ترک سیگار
-جلوگیری از تبلیغ دخانیات
برخی از مهمترین مضرات سیگار عبارتند از:
*** دخانیات توانایی باروری را کاهش می‌دهد
مطالعات نشان می‌دهد استعمال دخانیات یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار در زنان، توانایی باروری را کاهش می‌دهد و سبب یائسگی زودرس می‌شود. اختلالات هورمونی ناشی از دود سیگار مهمترین عامل کاهش باروری و یائسگی زودرس است.
*** استعمال دخانیات فرآیند پیری را تسریع می‌کند
محققان مؤسسه اینسیلیکو مدیسین در آمریکا با تجزیه و تحلیل نشانگرهای بیوشیمیایی با استفاده از هوش مصنوعی توانستند تفاوت‌های سن بیولوژیکی بین افراد سیگاری و غیرسیگاری را شناسایی کنند. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیقات که با تجزیه و تحلیل اطلاعات آزمایش خون ۱۴۹ هزار شخص بالغ به دست آمده است، افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیرسیگاری با سرعت بیشتری پیر می‌شوند. در واقع سن بیولوژیکی مردان و زنان سیگاری به دو برابر سن تقویمی آنها می‌رسد.
*** سیگار سبب نازک شدن غشای مغز می‌شود
مطالعات محققان دانشگاه مک گیل آمریکا نشان سیگار کشیدن به مرور زمان باعث نازک‌شدن غشای خارجی مغز (کورتکس) می‌شود. این بخش از مغز مسئول حافظه و مهارت‌های زبانی است.
*** سیگار، عامل اصلی ۱۲ سرطان
مطالعات انجمن سرطان آمریکا نشان می‌دهد سیگار عامل اصلی سرطان ریه و سیستم تنفسی است و احتمال سرطان‌های کبد، روده بزرگ، لب، بینی، سینوس‌ها، حنجره، حلق، مری، معده، پانکراس، کلیه، رحم، دهانه رحم، تخمدان، روده بزرک، کبد و لوسمی را افزایش می‌دهد. بر اساس گزارش انجمن سرطان آمریکا، مصرف دخانیات عامل یک مرگ از هر پنج مورد است.
** قرار گرفتن در معرض دود سیگار احتمال ابتلاء به بیماری سل را افزایش می‌دهد
مطالعات اخیر محققان نشان می‌دهد دود سیگار با مسدودکردن سلول‌های ایمنی و کاهش توان مبارزه با عفونت، احتمال ابتلاء به بیماری سل را افزایش می‌دهد.
*** سیگار مانع از اثربخشی داروهای کلیه می‌شود
مطالعات جدید نشان می‌دهد سیگار مانع از اثر بخشی داروهای بیماری‌های مزمن کلیه می‌شود.
** دود سیگار سبب افزایش مقاومت باکتری‌های بیماری زا می‌شود
مطالعات محققان دانشگاه کالیفرنیا در سن دیه گو نشان می‌دهد که دود سیگار سبب می‌شود باکتری‌ها در برابر انواع آنتی بیوتیک مقاوم‌تر شوند.
روز جهانی بدون دخانیات فرصت مناسبی برای تصمیم درباره ترک انواع دخانیات است. اکثر کشورها با ایجاد کمپین این روز را جشن می‌گیرند و افراد را به ترک سیگار تشویق می‌کنند
علمی **۹۲۵۹**۱۴۸۵