به گزارش روز یکشنبه قوه قضاییه بهزاد پورسید اظهار داشت: در چند سال اخیر کارشناسان ما روی بحث آراء قضایی متمرکز شده بودند و حدود ۲ میلیون رأی محاکم را که در فاصله بین سال‌های ۹۱ تا ابتدای ۹۶ صادر شده بود، مورد مطالعه قرار دادند.
وی افزود: از این تعداد رای مطالعه شده، تاکنون بیش از ۹۰ هزار رأی انتخاب و روی سامانه بانک داده آرای قضایی بارگذاری شده است. البته از این تعداد حدود ۴۵ هزار رای در قالب ۱۵ هزار دسته رای در دسترس عموم قرار دارد.
پورسید اضافه کرد: در مرحله اول این آرا شناسایی شده و سپس تمام آن با دقت مطالعه می‌شوند و پس از انتخاب شدن برای هر کدام یک چکیده تهیه و مستندسازی می‌شود. همچنین برای این آرا کلید واژه مناسب انتخاب و سپس بارگذاری می‌شود.
وی افزود: قبل از انتشار آرا، اطلاعات محرمانه مثل مشخصات فردی مربوط به طرفین پرونده و نیز آرایی که دارای موضوعاتی خاص امنیتی و اخلاقی هستنند از متن رای حذف می‌شوند تا حقوق افراد رعایت شود.
دسته بندی آرا با روش درختواره حقوقی
قائم مقام پژوهشگاه قوه قضاییه با اشاره به دسته بندی این آراء گفت: همگی آرای موردنظر در دسته‌بندی‌های مشخص موضوعی قرار گرفته‌اند تا دسترسی سریع به آن‌ها میسر شود. این روش به صورت درختواره حقوقی در حال انجام است که یک روش علمی ویژه است که با بهره گیری از تجارب جهانی در حال انجام است.
وی افزود: این روش سبب خواهد شد تا موضوع های حقوقی از طریق این درختواره دقیقا در جای خود مورد مطالعه قرار گیرد.
پورسید اضافه کرد: در واقع آرای دادگاه‌های بدوی، تجدیدنظر و دیوان عالی کشور اعم از حقوقی و کیفری و آرای دیوان عدالت اداری به صورت موضوعی مرتب شده در بانک داده بارگذاری شده‌اند که تاکنون بیش از ۴۵ هزار رای با امکان جستجو با گذر واژه‌های تعیین شده در دسترس عموم مردم است.
وی تصریح کرد: تهیه و ایجاد درختواره حقوقی اولین بار است که با این کیفیت در کشور در حال طراحی است. البته ما برای طراحی این درختواره مطالعات زیادی در پژوهشگاه داشته‌ایم و حتی از تجربه دیگر کشورها استفاده کرده‌ایم.
این مقام مسئول افزود: بحث ایجاد درختواره حقوقی یک موضوع بسیار مهم برای ما بوده است و در پژوهشگاه این موضوع را با دقت دنبال کرده‌ایم به طوری که این پروژه با یک تیم تحقیق که زیر نظر اساتید مجرب است شروع شده و در حال انجام است و اکنون حدود یک سال و نیم است که کار روی تکمیل آن ادامه دارد.
بررسی تطبیقی آرا توسط قضات
این پژوهشگر قضایی گفت: در طول سه سالی که این سامانه فعال شده، بسیاری از قضات از این سامانه استفاده می‌کنند و برخی از آنان هنگام صدور رای، در این سامانه جستجو می‌کنند و آرا مشابه پرونده را می یابند و پس از مطالعه آراء و بررسی ابعاد مختلف در نهایت رای خود را صادر می‌کنند.
پورسید افزود: اساتید دانشگاه، وکلای دادگستری و نیز پژوهشگران و دانشجویان به راحتی می‌توانند وارد این بانک شوند و قوانین مرتبط به موضوع موردنظر خود را پیدا کنند و ببینند مثلا فلان حکم با چه پشتوانه و به چه ترتیبی صادر شده است.
وی در ادامه به حجم سنگین کار اشاره کرد و گفت: فعلا دو و نیم میلیون رای را خوانده ایم که مربوط به سال‌های ۹۱ تا ۹۶ است. یعنی اگر قرار باشد ما آرا همه استان‌ها را بخوانیم احتمالا باید نزدیک به ۲۰ میلیون رای قرائت کنیم که بتوانیم از بین آن‌ها تعدادی را انتخاب کنیم.
پورسید ادامه داد: به هر حال ما نیازمند این هستیم که آرا را هر چه بیشتر بخوانیم و بررسی کنیم. البته این را هم باید دانست که خواندن همین تعداد رای با کمک و زحمت نزدیک به ۴۰ نفر انجام شده است. چون این آرا خیلی با دقت و به صورت تخصصی توسط دانشجویان برجسته و ممتاز از کارشناسان ارشد حقوقی یا دانشجوهای دکتری در حال بررسی است. به عبارت دیگر افرادی که آرای قضایی را می‌خوانند و انتخاب می‌کنند کاملا تخصص حقوقی دارند.
سامانه بانک داده آرای قضایی که در پژوهشگاه قوه قضاییه راه اندازی شده و در بستر اینترنت به نشانی j.ijri.ir و یا از طریق سامانه پژوهشگاه به نشانی www.ijri.ir در دسترس است.
اجتمام*۱۰۰۳*۱۸۳۴