این کارشناسان و اساتید در آستانه فرارسیدن ۱۴ خرداد، سالروز رحلت حضرت امام خمینی، در گفت و گو با ایرنا، گفتند که پیدایش انقلاب اسلامی در ایران باعث شد، اندیشه سیاسی حضرت امام خمینی (ره) در مرکز توجه محافل سیاسی دنیا قرار گیرد.
بهاری عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به اینکه بررسی همه ابعاد اندیشه سیاسی، حضرت امام خمینی (ره) نیاز به مجال بیشتری دارد. اظهار داشت: وقوع انقلاب اسلامی‌ایران باعث شد تا اندیشه سیاسی حضرت امام در کانون توجه محافل سیاسی و دانشگاهی دنیا قرار گیرد.
پژوهشگر "ژئوپولتیک اندیشه سیاسی شیعه" افزود: برای فهم اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) باید به شکل دقیق به روند فکری امام راحل پی برد و بهترین منبع برای این موضوع استناد به سخن امام است، ایشان به عنوان نظریه‌پرداز سیاسی، بحران سیاسی و بی نظمی در زندگی سیاسی امت اسلامی را در زمان خود دریافتند و علت‌های آن را شناسایی کردند.
** امام خمینی و مشاهده مشکلات استبداد و استعمار
بخشی مدرس گروه معارف دانشگاه آزاد نیز گفت: بیشتر نظریه پردازان سیاسی، زمانی به ارائه نظریه‌های خود می‌پردازند که مشکلات جامعه را مشاهده و احساس کنند جامعه‌شان دچار بحران است.
وی اظهار داشت: اندیشمندان سیاسی هر دوران به شدت واقع گرا هستند و اندیشه سیاسی آنها پاسخی به مشکلات محیط سیاسی آنان است. امام مهم‌ترین مشکلاتی که آن زمان جامعه ایران و امت اسلامی را استبداد داخلی و استعمار بیگانه می‌دانستند.
ایشان در این باره می‌فرمایند: سلطنت و ولایتعهدی همان است که اسلام بر آن خط بطلان کشید و بساط آن را در صدر اسلام در ایران و روم شرقی و مصر یمن برانداخته است… سلطنت و ولایتعهدی همان شیوه حکومت شوم و باطلی است که حضرت سید الشهدا، برای جلوگیری از برقراری آن قیام فرموده و شهید شد. (امام خمینی)
وی بیان کرد: امام اساسی‌ترین دشواری آن روز جامعه ایران را مشکل استبداد داخلی می‌دانست و در چنین شرایطی وارد عرصه سیاسی شده و به نقد دولت پهلوی پرداختند. دلیل مخالفت امام با سلطنت، آن است که ایشان اساس سلطنت هرچند استبدادی هم نباشد، حاکمیت را جائر می‌دانست در نتیجه اعلام کردند حکومت سلطنتی نمی‌تواند حکومتی عادلانه باشد.
امام خمینی (ره) در این باره می‌فرمایند: اصل سلطنت از اول هم یک چیز سهل بود. از اول معنا نداشته …سلطنت مساوی با استبداد و قلدری و دیکتاتوری است.
الهی پژوهشگر علوم انسانی نیز گفت: تصویب لوایح انجمن‌های ایالتی و ولایتی، تصویب قانون کاپیتولاسیون و کشتار مردم در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ امام را مطمئن ساخت که نظام سلطنت پهلوی، نظامی نیست که بتوان از طریق آن در پی، دنبال کردن آرمان‌های اسلامی بود.
وی اظهار داشت: موضع‌گیری امام علیه تصویب کاپیتولاسیون، مهم‌ترین اقدام امام در نفی استعمار در آن زمان بود که به تبعید ایشان منجر شد.
ایشان در بخشی از سخنرانی خود در ۴ آبان ۱۳۴۳ می‌فرمایند: من تاثرات قلبی خودم را نمی‌توانم اظهار کنم. قلب من در فشار است. این چند روز که مسایل اخیر ایران را شنیده‌ام، ناراحت هستم. ایران دیگر عید ندارد، عید ایران را سوگ کردند. سوگ کردند و چراغانی کردند. سوگ کردند و گروهی رقصیدند. ما را فروختند. استقلال ما را فروختند… اگر یک پیشکار آمریکایی، اگر یک آشپز آمریکایی، مرجع تقلید شما را در میان بازار ترور کند. زیر پا منکوب کند. پلیس ایران حق ندارد جلوی اورا بگیرد. دادگاه‌های ایران حق ندارند محاکمه کنند.
وی افزود: حضرت امام خمینی در ادامه همین سخنرانی، سکوت برابر این قضیه را گناه کبیره اعلام می‌کنند: " به خدا، گناهکار است کسی که داد نزند، به خدا مرتکب کبیره است کسی که فریاد نکند"
** امام خمینی و تشخیص علت‌های مشکلات
بهاری تصریح کرد: به نظر حضرت امام علت اصلی به وجود آمدن مشکلات در جامعه ایران اسلامی و به طور کلی جهان اسلام، انحطاط فکری و اعتقادی مسلمانان می‌باشد.
وی افزود: در یک قرن اخیر تمدن غربی دارای دو رویه بوده است. در حالی که رویه کارشناسی و دانش تمدن جدید، پیشرفت عظیمی در زندگی روزمره مردمان جهان ایجاد کرده بود. رویه دیگر آن، امت‌های مسلمان و کشورهای توسعه نیافته را در معرض سلطه‌جویی استعمار قرار داده بود و از این رو، امت اسلامی در این مواجه، بر سر دو راهی و انتخابی دشوار قرار گرفته بودند.
وی اظهار داشت: امام یگانه روش و راهکار مواجه امت مسلمان با دو رویه تمدن غرب را در بازگشت به اسلام جستجو می‌نمایند. زیرا در قرائت و تفسیر ایشان از اسلام، مبانی دینی در عین سازگاری با نو اندیشی و دستاوردهای پیشرفته و مدرن انسان در هر جا و هر زمان در جهت توسعه و ترقی اندیشه و عمل انسان در ابعاد مادی و معنوی، با هر گونه انحراف و انحطاط انسان درجامعه مخالف بودند.
یشان در این باره می‌فرمایند: شما باید خودتان را، اسلامتان را، نمونه‌های رهبری و حکومت اسلامی را به مردم دنیا معرفی کنید، مخصوصاً به گروه دانشگاهی و طبقه تحصیل کرده، دانشجویان چشمشان باز است. شما مطمئن باشید که اگر این مکتب را عرضه نمایید و حکومت اسلامی را چنان که هست به دانشگاه‌ها معرفی کنید، دانشجویان از آن استقبال خواهند کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه ادامه داد: امام یکی از اساسی‌ترین مشکلات آن روز جامعه ایران را مشکل استبداد داخلی می‌دانستند و در چنین شرایطی وارد عرصه سیاسی شدند ریشه نهضت انقلاب اسلامی نیز به حل همین مشکل برمی گردد.
بخشی مدرس گروه معارف گفت: جدی ترین مشکلی که در آن زمان و در جامعه آن روز ایران وجود داشت، مشکل استبداد داخلی بود. در چنین شرایطی حضرت امام خمینی وارد عرصه سیاسی شده، و به نقد حکومت پهلوی پرداختند.
مهدی بخشی در ارتباط با این موضوع گفت: در کنار انحطاط فکری و اعتقادی امت اسلامی، امام از سایر علت‌ها نیز چشم پوشی نکردند. یکی از علل به وجود آمدن مشکلات جامعه ایران به نظر امام، توسعه نیافتگی و وضعیت بد اقتصادی بود.
ایشان در این باره می‌فرمایند: تمام اقتصاد ما الان خراب است و از هم ریخته است؛ اگر بخواهیم ما این اقتصاد را به حال اول برگردانیم، سال‌های طولانی با همت همه مردم، نه یک دولت این کار را می‌تواند بکند، و نه یک قشر از اقشار مردم، این کار را می‌تواند بکنند. تا تمام مردم دست به دست هم ندهند نمی‌توانند این به هم ریختگی اقتصاد را از بین ببرند.
وی افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد که امام (ره) در ریشه یابی علل بی نظمی‌ها از هیچ عاملی چشم پوشی نمی‌کنند. ایشان از طرفی انحطاط فکری و اعتقادی مسلمانان را علت اصلی به وجود آمدن مشکلات ذکر می‌کنند و از سوی دیگر به مواردی از قبیل توسعه نیافتگی و وضعیت بد اقتصادی در دوره پهلوی، آفت‌های فرهنگی، اخلاقی آن دوران و استعمار اشاره می‌کنند.
** امام خمینی و ارائه راه حل
پژوهشگر علوم انسانی در این باره گفت: پس از نفی وضع موجود، ترسیم وضع مطلوب در چارچوب یک الگوی آرمانی ضرورت داشت. امام (ره) در راستای اصل امر به معروف و نهی از منکر، نظام‌های طاغوت را طرد و به اقامه حکومت اسلامی به عنوان یک معروف در اندیشه و رزی همت گماشتند.
الهی افزود ضرورت تشکیل حکومت اسلامی از نظر امام (ره) دلایل متعددی دارد که از آن جمله می‌توان به لزوم استقرار موسسات اجرایی، سنت و رویه رسول ا کرم، ضرورت استمرار اجرای احکام، ماهیت و کیفیت قوانین اسلامی اشاره کرد.
این پژوهشگر حوزه انقلاب اسلامی گفت: ایشان در مورد ماهیت جمهوری اسلامی چنین می‌فرمایند: ماهیت جمهوری اسلامی این است که با شرایطی که اسلام برای حکومت قرار داده است، با اتکا به آرای عمومی ملت، حکومت تشکیل شده و مجری احکام اسلام باشد… حکومت جمهوری اسلامی مورد نظر ما از رویه پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) الهام خواهد گرفت و متکی به آرای عمومی ملت خواهد بود و شکل حکومت با مراجعه به آرای ملت تعیین خواهد شد.
قاسمی مدرس دانشگاه نیز در این مورد گفت: در حکومت اسلامی مورد نظر امام (ره) مشروعیت حکومت دو سو یه است. به این معنی که یک سو آن خداوند متعال و سوی دیگر مردم هستند.
وی افزود: از این روست که اصلی ترین رکن نظام جمهوری اسلامی ایران ولایت فقیه است، به نظر امام جمهوری اسلامی نظارت و هدایت عالیه فقیه عادلی را بر خود پذیرا می‌شود تا هیچ گاه از اهداف عالیه حکومت اسلامی باز نمانده و منحرف نگردد.
وی ادامه داد: می‌توان گفت که بنیادی‌ترین عناصر نظام سیاسی در تفسیر امام شریعت، ولایت و مردم هستند.
** امام خمینی و تصویر جامعه احیا شده
بهاری در این مورد تصریح کرد: راه حل امام (ره) برای به وجود آوردن حکومت اسلامی، گرایش به انقلاب یا به تعبیر خود امام "لزوم یک انقلاب تام سیاسی" بود. امام (ره) معتقد بودند یکی از راه کارهای مستنبط از آموزه‌های دینی در مواجهه با سلطه جویی مستکبرین، قیام و ایستادگی در برابر ظلم و ستم است.
وی افزود: امام با تفاوت قائل شدن بین انقلاب‌های مادی و معنوی، همه انقلاب‌های اتفاق افتاده در جهان را دارای اهداف مادی می‌دانند که در آنها یک حکومت، جایگزین حکومت دیگر می‌شود
وی خاطر نشان کرد: امام تنها ۲ روز پس از ورود به پاریس، خواسته‌های مقدماتی ملت را در پیامی به طلاب، دانشجویان و دانش آموزان سراسر کشور، رسیدن به سعادت، آزادی، استقلال، حکومت عدل اسلامی، عدالت حقیقی و برخورداری از نعمت‌های الهی بر می‌شمارند.
** امام خمینی و برنامه مبارزه
مهدی بخشی مدرس گروه معارف اعلام کرد: از نظر امام (ره) اولین فعالیت در راه تشکیل حکومت اسلامی تبلیغات است، به نظر ایشان مسائل سیاسی، اقتصادی و حقوق اسلامی مهم‌تر از مسایل عبادی می‌باشد و وظیفه علمای اسلام این است که از راه تبلیغات یک موج فکری به وجود آورند که بستر ساز مسائل عبادی هم خواهد بود.
وی ادامه داد: دومین قدم از نظر امام (ره) به وجود آوردن اجتماعاتی است که در خدمت تبلیغات و تعلیمات باشد. به نظر امام، بعضی از احکام عبادی اسلام مانند نماز جماعت، حج و نماز جمعه در عین معنویت آثار اخلاقی و اعتقادی منشا خدمات سیاسی و اجتماعی است.
وی خاطر نشان کرد: سومین قدم، به وجود آوردن عاشورایی دیگر است. که در باره می‌گویند: " چه طور عاشورا را محکم نگه داشته و نگذاشته‌ایم از دست برود، چگونه هنوز مردم برای عاشورا سینه می‌زنند و اجتماع می‌کنند. شما هم (خطاب به علما) امروز کاری کنید که راجع به حکومت موجی به وجود آید. اجتماعات برپا گردد روضه خوانی و منبری پیدا کند، و در ذهن مردم مطرح بماند. اسلام را که مکتب جهاد و دین مبارزه است در اختیار مردم قرار دهید، تا عقاید و اخلاق خودشان را از روی آن تصحیح کنند، و به صورت یک نیروی مجاهد، دستگاه سیاسی جائر و استعماری را سرنگون کرده، حکومت اسلامی را برقرار سازند".
وی افزود: چهارمین مرحله از برنامه مبارزات سیاسی ایشان داشتن صبر و پنجمین مرحله اصلاح حوزه‌های روحانیت بود و در مراحل بعدی برنامه ریزی برای استقرار نظام جمهوری اسلامی را عملیاتی نمودند که این برنامه‌ها، خصوصیات و ویژگی‌ها در انقلاب‌های دیگر که ماهیتی صرفاً مادی دارند نظیر و مشابه ندارد.
امام سید روح الله خمینی رهبر فقید انقلاب اسلامی ۱۴ خرداد ۱۳۶۷ به ملکوت اعلی پیوستند.
۶۰۲۲ / ۳۰۸۰