متن پیش رو ادامه مصاحبه عمقی ایرنا مرکز با پروفسور علی اکبری رئیس دانشگاه است که بخش اول ان- که پیش تر منتشر شد- به شرح سوابق علمی، پژوهشی و اجرایی علی اکبری رئیس دانشگاه اختصاص یافت اینک ادامه این گفت‌وگو به تشریح روند گسترش دانشگاه ایلام و مسائل حول و حوش پیرامون ان تمرکز شده ضمن ان که مختصات برنامه راهبردی دانشگاه نیز مورد توجه بوده است.
**بخش دوم:
** ایرنا: آقای دکتر به نظر شما علت پذیرش بدون حساب و کتاب و بی رویه دانشجو چیست؟ آیانمی توان ان را حاصل بی‌برنامگی ناشی از تعدد مراکز تصمیم گیری آموزشی عالی کشور دانست؟
** دکتر علی اکبری: نمی‌توان این مسئله را بی برنامگی نامید، آموزش عالی در هر دوره‌ای مجبور شده به نیازهای اجتماعی جامعه پاسخ بدهد وگرنه همین الان بر طبق آمار در حوزه کشاورزی و در بسیاری از رشته‌ها دیگر نیاز به نیروی جدید نداریم، یعنی این گونه نیست که اطلاعات موجود نباشد، ولی شما دقت کنید به رغم بالا بودن بیکاری فارغالتحصیلان دانشگاهی آیا تمایل برای ادامه تحصیل در دوره ارشد کم شده است؟
یادم هست که در استرالیا صاحبخانه‌ای داشتیم که می‌گفت چطور است که هر ایرانی که می‌بینم یا دکتر است یا مهندس؟ متأسفانه مدرک دانشگاهی داشتن در ایران تبدیل به یک ارزش و شانیت اجتماعی شده است که باعث می‌شود همه مردم دنبال مدرک دانشگاهی باشند، حتی اگر به دردشان هم نخورد.
از طرفی دولتمردان هم می‌خواهند برای همه مردم ایران شرایط تحصیلی را فراهم کنند و این یک اصل قانون اساسی است.
عده‌ای هم معتقدند که ما اگر در داخل کشور شرایط را فراهم نکنیم مردم برای ادامه تحصیل به کشورهایی مثل هند، ارمنستان، آذربایجان و.. که از نظر علمی پایین‌تر از ایران هستند می‌روند، بنابراین گسترش آموزش عالی ایران بیشتر واکنشی و برای پاسخ به فشارهای اجتماعی بوده است، نه بر اساس اقتضائات نهاد علم.
** ایرنا: باتوجه به اینکه دوران دانشجویی شما در زمان دفاع مقدس بود. دانشگاه‌ها در آن زمان در چه شرایطی به سر می‌بردند؟
**علی اکبری: من در دوران تحصیل تربیت معلم افتخار داشتم بعنوان رزمنده در جبهه‌های غرب حضور داشته باشم و در اواخر دفاع مقدس هم زمانی که بحث آتش بس مطرح بود، به عنوان مترجم نیروهای سازمان ملل در مناطق جنوب فعالیت داشتم.
در دوران جنگ فعالیت‌های فرهنگی و دانشجویی در دانشگاه‌ها وجود داشت، چون دانشگاه هم بخشی از جامعه است و هیچ وقت از جامعه دور و جدا نبوده است. اما در حوزه فعالیت‌های سیاسی باید عرض کنم که ما در اوایل انقلاب از لحاظ سیاسی حضور حداکثری جریان‌های مختلف چپ و راست متأثر از فضاهای جهانی را داشتیم ولی در دوران جنگ فضای ایثار و شهادت و رزمندگی غالب بود، البته انجمن اسلامی آن زمان هم فعال بود که با فضای امروزش خیلی تفاوت داشت. جدا شدن جریانی‌های سیاسی دانشجویی از همدیگر بعد از جنگ تحمیلی صورت گرفت. اینکه برخی افراد در آن موقع جزو انجمن‌های اسلامی بودند اما الان گرایش‌های مختلف سیاسی دارند بیانگر نبود شفافیت سیاسی در دوران دفاع مقدس بود.
از دورهی آقای خاتمی به بعد این تفکیک‌های سیاسی شفافیت پیدا کرد و من فکر می‌کنم همه ما به آقای خاتمی و آقای ناطق از این لحاظ مدیون هستیم، که کمک کردند آرا، متنوع و احیاناً مخالف ولی در چارچوب نظام در جامعه ایران پذیرفته شود. طبیعی بود که این فضا به تدریج به دانشگاه‌ها هم راه یافت و جریان‌ها مختلف سیاسی و فرهنگی در دانشگاه‌ها شکل گرفت.
** ایرنا: از دورانی که به عنوان مترجم نیروهای سازمان ملل در ایران فعالیت داشتید، اگر خاطره‌ای دارید تعریف کنید؟
**علی اکبری: در سال ۱۳۶۷ وقتی که جنگ تمام شد، نیروهای سازمان ملل برای نظارت بر آتش بس وارد ایران شدند که این امر برای من از سه جنبه کارایی داشتن زبان انگلیسی برای اولین بار (ترجمه برای نیروهای سازمان ملل)، عضویت در بسیج و آشنایی با عملکرد نیروهای سازمان ملل دارای اهمیت بود.
اما در خصوص خاطره، یادم هست در آن موقع یکی از جاده‌های مرزی ما زیر آب رفته بود و یگان‌های ایرانی از ما خواستند که از نیروهای سازمان ملل برای تعمیر یک ماه این جاده مهلت بگیریم، من پیام را به آنها منتقل کردم، اما آنها مخالفت کرده و گفتند فرصت یک ماهه زیاد است. نیروهای ایرانی اصرار می‌کردند و می‌خواستند با آنها صحبت کرده و توجیه‌شان نمایم. من پیام را منتقل کردم که یکی از فرماندهان نیروهای حافظ صلح رو به من کرد و با یک حالت خاصی گفت: من می‌دانم که اگر شما ایرانی‌ها بخواهید؛ دو روزه این جاده را تعمیر می‌کنید و این واکنش برای من جالب بود و به قول معروف فهمیدم که آنها ما را چگونه شناخته‌اند.
**ایرنا: آقای دکتر بعد از معاونت آموزشی دانشگاه ایلام در چه حوزه‌هایی فعالیت داشته‌اید؟
**علی اکبری: نزدیک به دو سال معاون آموزشی دانشگاه ایلام بودم تا اینکه آقای دکتر طهماسبی رئیس وقت دانشگاه می‌خواست از ایلام برود. تا آن زمان رئیس دانشگاه ایلام از تهران و یا از استان‌های همجوار انتخاب می‌شد و برای انتخاب رئیس دوباره نگاه‌ها به سمت بیرون متوجه شد. دکتر معین در زمان وزارت علوم آئین‌نامه‌ای ابلاغ کرد که رؤسای دانشگاه‌ها بصورت انتخابی و توسط اعضای هیأت علمی انتخاب شوند و در چند مورد این برنامه تجربه شد. چندی بعد که دکتر توفیقی جایگزین دکتر معین در وزارت علوم شدند،
در آن زمان به عنوان معاون آموزشی نامه‌ای به آقای دکتر رحیمی معاون وزیر و مسئول هیئت امنای دانشگاه ایلام نوشتم که ما شش نفر را در دانشگاه ایلام داریم که می‌توانند مسئولیت ریاست دانشگاه را بر عهده بگیرند، لذا یا از بین این شش نفر یک نفر را به عنوان رئیس انتخاب کنید یا فردی قوی‌تر از این شش نفر را برگزینید. این نامه یکی از مکاتبات تاریخی بنده در دفاع از دانشگاه بوده چون بر این عقیده بودم که دانشگاه ایلام به دوره بلوغ رسیده است. خوشبختانه وزارت علوم به درخواست بنده پاسخ مثبت داد و دکتر توفیقی وزیر محترم وقت هیأتی را به دانشگاه ایلام اعزام نمود و با رأی شورای دانشگاه اینجانب بعنوان اولین نفر بومی در سِمَت رئیس دانشگاه ایلام برگزیده شدم.
این دوره متفاوت بود، یادم هست در آن زمان در جلسه‌ای که با آقای دکتر توفیقی داشتم به ایشان عرض کردم تا به امروز هر کسی رئیس دانشگاه ایلام شده، یک حامی در وزارتخانه داشته است، حالا تکلیف من چیست که در ستاد وزارت حامی شناخته شده ندارم دکتر توفیقی در جواب من گفت: کسانی که این طوری بوده‌اند به راحتی هم جابه جا شده‌اند، شما منتخب همکاران خودتان و مورد حمایت آنها هستید و ما حواسمان هست، پس انتظار داریم با وزارت هماهنگ باشید.
همچنین به یاد داشته باشید به علت ساختار قبیله‌ای ایلام و چند استان مشابه دیگر تاکنون فردی بومی را به عنوان رئیس دانشگاه منصوب نکرده‌ایم، حال که شما با رأی اعضای هیأت علمی انتخاب شدید به همین دلیل شما در کانون دید و نقد قرار دارید، اگر موفق شوید این ذهنیت برای همیشه شکسته می‌شود، اما اگر موفق نباشید ممکن است وزارت به ساختار قبلی و اعزام رئیس دانشگاه غیر بومی برگردد و خوشحالم که از آن تاریخ به وزارت علوم پذیرفت به افراد بومی در دانشگاه ایلام اعتماد کند و دیگر هیچ رئیسی از خارج استان بر ما تحمیل نشد و در نهایت اینجانب تا سال ۱۳۸۵ رئیس دانشگاه ایلام بودم که با تغییر دولت، همکاردیگری به عنوان رئیس دانشگاه منصوب شد.
**ایرنا: ارزیابی شما از دوران وزارت آقای دکتر معین چیست؟ و دوم اینکه ارزیابی شخصی شما از دوره اول ریاست خودتان بر دانشگاه ایلام چیست؟
**علی اکبری: آقای دکتر معین در ایجاد دوره‌های تحصیلات تکمیلی خیلی خوب عمل کرد، منتها همیشه آموزش عالی در معرض آسیب‌های بیرونی است و به هر حال عده‌ای نسبت به این وزارتخانه نظری خاص دارند. برای آقای معین حاشیه درست شد و هر وقت آموزش عالی ما وارد حاشیه شده یا برایش حاشیهسازی درست شده از توفیقاتش کم شده است. حاشیه‌ها باعث شد پاکدستی، سلامت اقتصادی و سلامت فکری آقای دکتر معین با مسائل دیگر تحت‌الشعاع قرار گیرد تا اینکه در نهایت دکتر توفیقی جایگزین ایشان شد. من فکر می‌کنم دوره متفاوتی از ارزش دادن به دانشگاه‌ها واگذاری امور به دانشگاه بود، کما اینکه قانون هیئت امنا که در آن موقع تصویب شد به علت مخالفت‌هایی که صورت گرفت راکد ماند، ولی آقای دکتر توفیقی با ملاحظاتی آن را به نتیجه رساند. بحث استقلال و ارزش دادن به دانشگاه‌ها در کنار کارهای دیگری که صورت گرفت در کل یک شاهکار بود.
اما درباره ارزیابی خودم از دوره اول ریاست بر دانشگاه، طبیعی است که دیگران بهتر می‌توانند ارزیابی کنند، اما اگر توفیقی به دست نیامده بود برای بار دوم و بعد ۱۰ سال دوباره با رأی ۶۵ درصد همه اعضای هیأت علمی رئیس دانشگاه ایلام نمی‌شدم، هرچند حکم را جناب دکتر فرهادی وزیر محترم وقت صادر کرد اما با اعمال نظرات همکارانم این اتفاق افتاد. استحضار داشته باشید که در پایان سال ۹۷ دوره دوم مدیریت بنده به پایان رسید و هیأت نظارت و ارزیابی وزارت علوم مأموریت یافت که ضمن حضور در دانشگاه با اعضای هیأت ممیزه و شورای دانشگاه به مشورت پرداخته و در خصوص رئیس دانشگاه تصمیمگیری نماید که افتخار استمرار خادمی دانشگاه برای بار سوم با رأی قاطع همکاران و به تبع آن صدور حکم توسط جناب دکتر غلامی وزیر محترم علوم محقق شد.
** ایرنا: آقای دکتر در حال حاضر دانشگاه ایلام از نظر علمی، آموزشی و دانشجو در مقایسه با دانشگاه‌های دیگر کشور در چه سطحی قرار دارد؟
**علیاکبری: در چند سال اخیر جایگاه دانشگاه ایلام در سطح کشور و منطقه ارتقا یافته است. طرح‌های عمرانی توسعه مطلوبی داشته‌اند. ۲ پروژه ساختمان دانشکده کشاورزی واقع در سایت اصلی دانشگاه و آموزشکده کشاورزی دهلران افتتاح شد و پروژه ساختمان دانشکده علوم پایه با پیشرفت ۹۰ درصدی، فاز دوم توسعه دانشکده ادبیات و علوم انسانی با پیشرفت ۶۰ درصدی، مجتمع آموزشی اداری با پیشرفت فیزیکی ۹۰ درصدی و پروژه محوطه سازی و احداث راه‌های دسترسی با پیشرفت ۹۰ درصدی در حال انجام هستند که با بهره برداری از این پروژه بیش از ۴۰۰۰۰ متر مربع بر وسعت دانشگاه افزوده شده یا می‌گردد.
در سال ۱۳۹۷ علیرغم همه مشکلات و از جمله تنگناهای مالی، فعالیت‌ها و برنامه‌های خوبی انجام شد که می‌توان به برگزاری همایش بین‌المللی گرد و غبار با حضور دانشمندان کشورهای مختلف جهان و صاحب نظران و مقامات کشوری و استانی، حل اختلافات با متعارضین و مالکین مشاعی سنددار ارضی دانشگاه بعد از ۴۰ سال، بازدید مقامات مختلف کشوری اعم از معاون رئیس جمهور، وزاری محترم علوم، معاونین محترم وزیر، مدیران ستادی وزارت علوم و دیگران از دانشگاه سبب شده که این دانشگاه در کانون توجه قرار گیرد. در مجموع می‌توان گفت که تنوع فعالیت حاکی از توسعه متوازن و همه جانبه دانشگاه ایلام در طی سال‌های اخیر است که بحول و قوه الهی استمرار خواهد داشت.
پایان این گفت وگو و سراغازی برای گفت وگو های متفاوت بیشتر