آسیای میانه با بیش از ۶۵ میلیون نفر جمعیت شامل کشورهای تاجیکستان، قرقیزستان؛ قزاقستان، ترکمنستان و ازبکستان در شمال ایران واقع شده است.
در حالی که قزاقستان و ازبکستان طرح "silk visa" را عملی می‌کنند، تاجیکستان نیز این موضوع را مورد بررسی قرار داده است. برخی کارشناسان باور دارند که روادید "شینگن آسیای مرکزی" شمار گردشگران را در منطقه افزایش خواهد داد. ولی بعضی دیگر بیشتر شدن مهاجرت غیر رسمی را از عواقب صدور این روادید می‌دانند.
سال دوّم است، که بحث‌ها در مورد اجرایی کردن روادید (ویزا) هایی مانند شینگن (silk-visa) میان ازبکستان و قزاقستان و در ادامه گسترش آن در تمام منطقه ادامه دارد. به عقیده کارشناسان آینده این کار روشن است اما بر مشکلاتی که ممکن است برای کشورهای همسایه رخ دهد نیز تاکید می‌کنند.
ایجاد یک روادید عمومی برای کشورهای آسیای مرکزی در ماه ژوئن سال گذشته از سوی «دریغه نظربایوا» رئیس پیشین کمیته مناسبات بین المللی، مدافعه و امنیت قزاقستان مطرح شد. نظربایوا در ملاقات با همتایان خود از ازبکستان نظربایوه اعلام کرد که از این طریق می‌توان گردشگرانی خارجی را ترغیب به سفر و بازدید از هر دو کشور کرد.
وی آن زمان پیشنهاد کرده بود، این روادید عمومی را silk visa بنامند. ماه اکتبر سال گذشته مقامات قزاقستان و ازبکستان توافقنامه‌ای متقابل در مورد این ویزا امضا کردند، که امکار سفر گردشگران خارجی به هر دو کشور را با یک ویزا فراهم می‌سازد. قزاقستان به آذربایجان، ترکیه و قرقیزستان هم پیشنهاد داد تا در این طرح شرکت کنند.
«الغبیک قاسم خاجه اوف» معاون اول رئیس کمیته دولتی گردشگری ازبکستان می‌گوید: «با وجودی که این طرح باید از ماه فوریه سال جاری اجرایی می‌شد، اما هنوز به مرحله اجرا در نیامده است؛ دلیل عدم آغاز این روند تفاوت در نگرش‌های دو کشور به شرایط این روادید است.
قزاقستان و ازبکستان بیشتر از کشورهای همسایه خود میزبان گردشگران هستند. بر اساس آمار رسمی در سال ۲۰۱۸ بیش از ۵ میلیون گردشگر به قزاقستان و ازبکستان سفر کردند.
قرقیزستان و تاجیکستان در مقایسه با همسایه‌های بزرگ خود هر ساله گردشگران کمتری به خود می‌بینند؛ طبق آمار رسمی، سال گذشته حدود ۱.۴ میلیون گردشگر به قرقیزستان و بیش از ۱ میلیون گردشگر به تاجیکستان سفر کرده‌اند.
کشورها اهمیّت همکاری را درک می‌کنند
«رفال ستاراو» تحلیلگر سیاسی ازبکستانی در مصاحبه با یک رسانه محلی گفت، کشورهای منطقه بر ضرورت افزایش همکاری‌های منطقه‌ای تاکید دارند. ماهیتاً مشکلات ما با یکدیگر در ارتباط است، هر گونه مشکلی در یکی از کشورها، بر امنیت و ثبات کشورهای همسایه تأثیر می‌گذارد و این کشورها را به اتحاد و همکاری مجبور می‌کند.
وی افزود، برای فعال سازی این لایحه، باید میان مأموران گمرک، مرزبانان و خدمات کنسولی هر دو کشور هماهنگی‌هایی صورت بگیرد.
«رستم برنشیف» کارشناس قزاق می‌گوید که برای کشورهای آسیای مرکزی به دلیل وضعیت جغرافیایی که دارند بهتر است که با یکدیگر متحد شده و برای داشتن یک روادید عمومی تلاش کنند تا سفر گردشگران خارجی به این کشورها ساده‌تر شود.
تاجیکستان و قرقیزستان به ارائه این روادید توجه ویژه ای دارند؛ ماه ژانویه امسال وزارت امور خارجه قرقیزستان بیانیه‌ای منتشر کرد که بر اساس آن، این کشور در سریع‌ترین زمان با نمایندگان ازبکستان به صورت کارشناسانه دیدار خواهد کرد.
پیشتر، «عظمت ژمنگولاو» وزیر فرهنگ، اطلاعات و گردشگری قرقیزستان گفته بود که قرقیزستان برای اجرای طرح «silk visa» پس اجرایی شدن آن، آماده است.
«اسکندر شرشی اوف» کارشناس مسائل اقتصادی از قرقیزستان می‌گوید که در این کشور بر طبق قانون، شرایط مشخصی برای پیوستن به این طرح وجود دارد.
در حال حاضر برای شهروندان ۵۹ کشور می‌توانند بدون روادید به قرقیزستان سفر کنند و ۶۸ کشور دیگر به سادگی می‌توانند برای ورود به این کشور ویزا بگیرند. وزارت امور خارجه قرقیزستان به عنوان یک طرح آموزشی پیشنهاد می‌کند، که اخذ روادید را برای دیگر کشورها نیز باید ساده‌تر کرد.
ماه دسامبر سال گذشته حکومت تاجیکستان نیز اعلام کرد که نتیجه لایحه ویزای"شینگین آسیای مرکزی" را بررسی خواهد کرد تا اواسط سال تصمیم نهایی اتخاذ خواهد شد.
به گفته مقامات این کشور، بازگشایی مرزها و اعطای روادید عمومی باعث افزایش ورود گردشگران به تاجیکستان می‌شود، همانند موضوعی که در ازبکستان رخ داد و پس باز شدن مرزهای این کشور سفر گردشگران بسیار ساده شده است.
از مشکلاتی که سفر گردشگران را دشوار می‌سازد، نبود خطوط پرواز در مرز چین و تاجیکستان با بسیاری از کشورهای پیشرفته و همچنین گران بودن و کیفیت پایین پروازهای این خطوط هوایی است.
با وجود اینکه بیشتر کارشناسان بر جنبه‌های مثبت روادید عمومی منطقه‌ای تأکید دارند، «پرویز ملّاجاناو» تحلیلگر سیاسی تاجیک به جنبه‌های منفی آن نیز اشاره کرده است که از جمله آن می‌توان به مهاجرت غیر رسمی اشار کرد.
اتباع خارجی که روادید ازبکستان را دریافت می‌کنند، به صورت خودکار صاحب روادید به تمامی کشورهای منطقه می‌شود و مهاجرت‌های غیر رسمی را افزایش می‌دهد بنابراین باید راهکاری مناسب برای جلوگیری از ورود گروه‌های افراطی و تروریستی به این منطقه اندیشید.
به عقیده وی صدور روادید عمومی به جذب گردشگر کمکی نمی‌کند بلکه باید به زیر ساخت‌های کشور برای عمران و آبادانی و در نتیجه جذب گردشگر توجه کرد.
**آساق **۹۴۷۰**۱۶۶۳**