«محمدمهدی عبدخدایی» روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا افزود: قیام ۱۵ خرداد یک مسئله فرهنگی، اسلامی و با ریشه شیعی بود به همین دلیل عوامل رژیم خائن پهلوی علیه روحانیت سخنرانی می‌کردند و مقاله می‌نوشتند.
وی با یادآوری آثار نهضت انقلاب اسلامی در زندگی امروز مردم ایران افزود: رهبر معظم انقلاب اسلامی اخیراً بیانیه گام دوم را صادر کردند که این بیانیه در مسیر انقلاب، آرمان‌ها، نظرات امام (ره) و تکمیل کننده قیام ۱۵ خرداد ۴۲ و انقلاب اسلامی سال ۵۷ است که در منش و آینده نگری ایشان متجلی شده است.
وی تصریح کرد: رهبری به خوبی تشخیص داده اند که بر شیطان بزرگ پیروز می‌شویم و قطعاً همین اتفاق خواهد افتاد.
عضو جمعیت فداییان اسلام به تشریح قیام ۱۵ خرداد ۴۲ پرداخت و اظهارداشت: زمینه‌های این قیام پیش از سال ۱۳۴۲ فراهم شد. همان گونه که حضرت امام راحل فرمودند آن قیام انفجار جدیدی بود که تمام تحلیل گران داخلی و خارجی را متعجب کرد.
عبدخدایی خاطرنشان کرد: بسیاری از تحلیلگران و پژوهشگران نتوانسته‌اند تحلیل درستی در خصوص ۱۵ خرداد ارائه کنند، در حالی که این قیام دارای زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و تاریخی است.
پژوهشگر تاریخ معاصر ایران ادامه داد: از سال ۱۳۲۶ به بعد که آیت الله بروجردی به قم آمدند، ایشان زمینه‌های یک بازشناسی فرهنگی درمورد تشیع را فراهم کردند، امروز نمی‌توان از ۱۵ خرداد صحبت کرد و از آیت‌الله بروجردی حرفی به میان نیاورد و ما نمی‌توانیم نقش ایشان این قضیه را نادیده بگیریم.
عبدخدایی یادآور شد: ایشان توانست آگاهی فرهنگی بزرگی در جامعه روحانیت و شیعه به وجود آورد و امام (ره) بیش از همه متأثر از تفکرات آیت الله بروجردی بودند.
وی با یادآوری اینکه قرابت نظریات امام راحل به آیت الله بروجردی در کتبی چون کشف الاسرار و چهل حدیث آشکار است، عنوان کرد: فرهنگ سازی و پایه گذاری که آیت الله بروجردی از دهه ۲۰ و ۳۰ در خصوص شناسایی فرهنگ اسلامی و شیعی انجام دادند، در رفتار و عمل امام خمینی (ره) تجلی پیدا کرد.
عبدخدایی افزود: این فرهنگ سازی تأثیر عمیقی از سال ۱۳۲۶ تا سال ۱۳۴۰ در روحانیت شیعه به وجود آورد. به طوری که می‌بینیم در تهران مرحوم آیت الله طالقانی کتاب «اسلام و مالکیت» را می نگارند، در قم آیت الله مکارم شیرازی کتاب «فیلسوف نماها» را می‌نویسند، در ۱۳۳۳ آیت الله مطهری بر کتاب «اصول فسلفه و روش رئالیسم» علامه طباطبایی حاشیه می‌نویسد و نشریاتی چون «مکتب اسلام» و «مکتب تشیع جعفری» منتشر می‌شود و در مجموع یک تحول عمیق فرهنگی در حوزه و متعاقب آن در جامعه به وجود می‌آید که جامعه آمادگی پذیرش تشیع را پیدا می‌کند.
این مبارز سیاسی پیش از انقلاب اضافه کرد: می‌بینیم که در دانشگاه‌ها اساتید دانشگاه به تشیع رو می‌آورند، مثلاً آقای دکتر نصر از دانشگاه سوربن فرانسه «پروفسور هانری کربن» را می‌آورد. او در مقابل علامه طباطبایی به مناظره می‌نشیند به نظریات او را می‌شنود و در واقع آموزش می بیند. بنابراین آیت الله بروجردی و در پی آن حضرت امام رحمت الله علیه پایه گذار یک فرهنگ شیعی بودند که امروز ما شاهد آن هستیم.
آرمان‌های آیت الله بروجردی، کاشانی و نواب صفوی در امام خمینی (ره) متجلی شد
وی با بیان اینکه زمینه فرهنگ سازی اسلامی شیعی در کشور از سال ۱۳۲۸و ۱۳۴۰ شروع و در سال ۵۷ به ثمر نشست، تاکید کرد: افراد مختلفی در پیروزی انقلاب اسلامی تأثیر داشتند، آیت الله کاشانی یک مبارزه بزرگ ضد استعماری را در ایران پایه گذاشت و از سوی دیگر نواب صفوی به عنوان آرمان گرای جوان ضمن استعمارستیزی به دنبال پیاده شدن احکام اسلامی در زندگی جاری مردم بود؛ در واقع سه جریان آیت الله بروجردی، کاشانی و نواب صفوی در سیره امام خمینی متجلی شد.
عبدخدایی با ذکر این نکته که قیام ۱۵ خرداد نتیجه فرهنگ‌سازی بروجردی، استعمار ستیزی کاشانی و آرمان گرایی شهید نواب صفوی و تجلی این سه مفهوم در منش و عمل حضرت امام (ره) بود، اضافه کرد: هر سه این موارد را امام در سال ۴۲ به مردم ارائه داد، به همین جهت زمینه‌های پیدایش انقلاب در ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ چیده شد.
وی خاطرنشان کرد: اگر متفکران ما این مفاهیم را تحلیل، تبیین و کالبدشکافی کنند، مشخص می‌شود زمینه‌های وقوع نهضت و قیام ۱۵ خرداد ۴۲ و انقلاب اسلامی سال ۵۷ از کجاست.
عضو جمعیت فداییان اسلام ادامه داد: چطور می‌شود که فرهنگ کمونیست و نظریات مارکس در ایران منزوی می‌شود؟ جریان انقلابی که معتقد بود انقلاب نتیجه جبر تاریخ و ابزار تکامل است، چگونه به زباله دان تاریخ انداخته شد؛ در این خصوص باید تحقیق و بررسی صورت گیرد.
وی در پاسخ به این پرسش که جز روحانیت چه گروه‌هایی در شکل گیری ۱۵ خرداد ۴۲ مشارکت داشتند و خواست اصلی مردم چه بود؟، گفت: تمام گروه‌های مردمی، دینی، ملی مذهبی و همه جناح‌های چپ و ضد امپریالیسم آمریکا شعار و رویه‌ای که امام (ره) در ۱۵ خرداد پیش گرفت را پذیرفتند. خواسته اصلی مردم در ۱۵ خرداد این بود که باید حکومت و آرمان اسلامی در ایران ایجاد شود، به همین جهت امام لفظ یوم الله ۱۵ خرداد را در مورد آن قیام به کار بردند.
عبدخدایی با یادآوری اینکه در ۱۵ خرداد سال ۴۲ من در زندان بودم، اظهار داشت: این قیام جریان و اتفاقی نبود که کسی انتظار داشته باشد، شبه روشنفکران و روشنفکرانی هم که مبارزه ملی می‌کردند انتظار این حادثه را نداشتند و همه گروه‌ها در مقابل این جریان متحیر ماندند، حتی آمریکایی‌ها متعجب بودند که چگونه یک گروه مذهبی توانست در برابر قدرت شاه چنین جسورانه قیام کند.
وی به دلایل غالب شدن تفکر دینی بر جریانات مبارزه ملی پرداخت و افزود: با توجه به اینکه حضرت امام خمینی (ره) آرمان گرا و استعمارستیز بودند به محض اینکه این مواضع را ترسیم و تبیین کردند، توانستند مظهر مبارزه ضد استعماری در جامعه شود. یعنی مردم شرایط ملی گرایی را فراموش کردند و به خط امام آمدند.
آخرین بازمانده از جمعیت فداییان اسلام اضافه کرد: همه متوجه شدند اگر قرار بر مبارزه است باید با استعمار آمریکا و کاپیتولاسیون مبارزه کنیم. امام در سخنرانی در فیضیه می‌فرمایند؛ جانسون امروز تو منفورترین آدم نزد ملت ایران هستی و نوک پیکان مبارزه و نظام مبارزه را به طرف رئیس جمهور آمریکا هدایت می‌کنند.
عبدخدایی در پاسخ به این پرسش که رژیم پهلوی و شخص شاه چه واکنش و مواجهه‌ای با قیام ۱۵ خرداد داشت؟، گفت: شاه قیام ۱۵ خرداد را به عنوان ارتجاع سیاه مطرح کرد و می‌خواست بگوید یک عده آخوند و فئودال دست به دست هم داده‌اند و تصمیم گرفته‌اند اقدامات و تصمیمات ترقی خواهانه او را از بین ببرند. حتی رادیو مسکو که آن روزها کمونیست بود در صحبت‌هایی که در سال ۱۳۴۲ پخش می‌شد، گفت؛ عده‌ای از فئودال‌ها و روحانیون دست به دست هم دادند تا با نظریات شاه مخالفت کنند.
وی با رد این ادعای شاه و کمونیست‌ها ادامه داد: امام در خصوص اصلاحات ارضی معتقد بودند مالکیت از آن خداست و اینها به زور مالک شدند و معتقد بودند نسخه اصلاحات ارضی توسط کندی و در آمریکا پیچیده شده است و نوعی تفکر امپریالیستی است و درست هم می‌گفتند چون قبل از اصلاحات ارضی تولید گندم در ایران هفت میلیون تن بود و بعد از آن به چهار میلیون تن کاهش یافت و ایران مجبور شد از آمریکا گندم وارد کند.
سیام **۱۷۴۴**۲۰۲۱** ۱۳۳۶