امسال نیز موضوع روز جهانی محیط زیست در ۲۰۱۹ با شعار «آلودگی هوا را شکست دهید» انتخاب شد که فراخوانی عمومی برای غلبه بر این بحران جهانی است.
بنا بر گزارش جدید سازمان ملل متحد، این شعار که از سوی چین به عنوان کشور میزبان برای برگزاری مراسم امسال، انتخاب شده همه ما را دعوت می‌کند تا به طور جدی به این موضوع بپردازیم که چطور می‌توانیم با اعمال تغییراتی در زندگی روزمره‌مان به کاهش میزان آلودگی هوایی که تولید می‌کنیم و نیز کاهش نقش آن در گرمایش زمین و در نهایت کاهش اثرات آن بر سلامت خودمان کمک کنیم. این سازمان هشدار می‌دهد که حفاظت از محیط زیستِ انسانی و بهبود شرایط آن موضوع مهمی است و بر سلامت و رفاه جوامع بشری و رشد اقتصادی آنها در سراسر جهان اثرگذار است.
از حدود هفت میلیون مرگ‌ومیر زودرسی که هرساله در جهان به دلیل آلودگی هوا رخ می‌دهد نزدیک به چهار میلیون مورد مربوط به منطقه شرق آسیا-اقیانوسیه است که هند و چین دو کشور اصلی این ناحیه آلوده به شمار می‌روند. در مراسم هر ساله روز جهانی محیط زیست در شهرهای مختلف جهان، اجرای سروده‌ای از اَب‌های کومار، شاعر-دیپلمات هندی، همواره آغازگر این مراسم بوده است.
امسال همزمان با فرارسیدن روز جهانی محیط زیست، سازمان ملل متحد هشدار داد که از هر ۱۰ نفر ساکنان کره زمین، ۹ نفر اکنون هوای ناپاک استشمام می‌کنند.
نهاد محیط زیستی سازمان ملل متحد، سازمان بهداشت جهانی و بانک جهانی نیز با نزدیک شدن این روز آمار و اطلاعاتی را در همین زمینه منتشر کرده‌اند که سرفصل‌های آن از این قرار است:
-مجموعاً در جهان، آلودگی هوا هر ساعت جان ۸۰۰ نفر را می‌گیرد یا به عبارتی هر دقیقه ۱۳ نفر. این تعداد سه برابر بیشتر از شمار افرادی است که هر ساله جمعاً بر اثر سه بیماری مالاریا، سل و ایدز می‌میرند.
-آلودگی هوا ناشی از منازل مسکونی هر ساله باعث ۳٫۸ میلیون مرگ زودرس می‌شود که اکثریت قریب به اتفاق آنها در کشورهای در حال توسعه هستند. حدود ۶۰ درصد از این موارد مرگ‌ومیر در میان زنان و کودکان رخ می‌دهد.
۹۳- درصد از کودکان در سراسر جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که آلودگی هوا بیش از میزان توصیه‌شده توسط سازمان بهداشت جهانی است. در سال ۲۰۱۶ میلادی ۶۰۰ هزار کودک زیر ۱۵ سال در جهان از عفونت‌های دستگاه تنفسی فوت کردند.
-در کشورهای کم‌درآمد و دارای درآمد متوسط، ۹۷ درصد از شهرهایی که بیش از صد هزار نفر جمعیت دارند از حداقل‌های سطح کیفیت هوا، آن‌گونه که از سوی سازمان جهانی بهداشت تعریف شده، برخوردار نیستند. این رقم برای کشورهای با درآمد بالا ۲۹ درصد است.
-منشأ حدود ۲۵ درصد از انتشار ذرات ریز در هوای شهرها، آمدوشد خودروها است، ۲۰ درصد نیز از سوزاندن سوخت خانگی و ۱۵ درصد به خاطر فعالیت‌های صنعتی، از جمله تولید برق حاصل می‌شود.
-در ۱۵ کشوری که بیشترین انتشار گازهای گلخانه‌ای را دارند، هزینه آلودگی هوا برای سلامت عمومی بیش از ۴ درصد از تولید ناخالص داخلی آنها تخمین زده می‌شود. در مقایسه، حفظ گرمایش زمین در حد محدودیت‌های مشخص‌شده در کنفرانس پاریس، تنها نیاز به سرمایه‌گذاری در حدود ۱ درصداز تولید ناخالص داخلی جهانی دارد.
شرکت ۱۵۰ کشور در فعالیت‌های روز جهانی محیط زیست
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نیز در مراسم روز جهانی محیط‌زیست امسال تاکید کرد: وقت آن رسیده که قاطعانه وارد عمل شویم. پیام من به همه دولت‌ها شفاف است: تعیین مالیات بر آلودگی، پایان دادن به یارانه‌های سوخت فسیلی و توقف احداث کارخانه‌های جدید زغال سنگ. ما به اقتصاد سبز نیاز داریم نه اقتصاد خاکستری.
در پیام دبیرکل سازمان ملل به مناسبت این روز همچنین آمده است: آلودگی هوا سالانه دست کم جان هفت میلیون انسان را می‌گیرد، به رشد کودکان آسیب می‌زند، به اقتصادها خسارت وارد می‌کند و در عین حال در بروز شرایط بحرانی اقلیمی در سراسر دنیا موثر است.
همچنین براساس گزارش نشریه «بیزینس استاندارد»، آلودگی هوا چه در بیرون و چه در داخل خانه‌ها قاتل خاموشی است که منجر به مرگ زودهنگام دست کم هفت میلیون نفر در سال می‌شود و ۶۰۰ هزار نفر از این قربانیان را کودکان تشکیل می‌دهند.
دیوید بوید، استادیار دانشگاه بریتیش کلمبیا در کانادا در این باره می‌گوید: بیش از شش میلیارد نفر در جهان که یک سوم آنها را کودکان تشکیل می‌دهند به طور مستمر هوای بسیار آلوده تنفس می‌کنند که زندگی، سلامت و رفاه آنها را به طور جدی به خطر می‌اندازد.
بنابراین گزارش همچنین در هر ساعت ۸۰۰ نفر جان خود را از دست می‌دهند و بسیاری از آنها سال‌ها پس از تحمل رنج بیماری‌هایی چون سرطان، امراض تنفسی یا بیماری‌های قلبی که مستقیماً با استنشاق هوای آلوده در ارتباط هستند، قربانی می‌شوند.
به گزارش ایسنا، امروزه در اکثر نقاط دنیا تقریباً کسی از پیامدهای سوء آلودگی هوا در امان نیست و طبق هشدار سازمان ملل از هر ۱۰ سکنه زمین، ۹ نفر در حال حاضر هوای آلوده تنفس می‌کنند. با این حال بسیاری از کارشناسان معتقدند راه‌های بسیاری برای مقابله با این معضل جهانی با تغییر در الگوی زندگی روزانه وجود دارد و تک تک ما با جدی گرفتن عواقب این بحران می‌توانیم با مطالعه و پیگیری‌های بیشتر و مستمر تا حد زیادی در کنترل و بهبود شرایط فوق تاثیرگذار باشیم.
تخریب روزافزون محیط زیست، بزرگترین خطر قرن
سازمان حفاظت محیط زیست کشور به مناسبت روز جهانی محیط زیست بیانیه‌ای منتشر کرد. در این بیانیه ضمن اشاره به شرایط ناگوار کره زمین و بحران‌های زیست محیطی داخلی آمده است: زمان آن رسیده که تراژدی تاسف‌بار تخریب روزافزون محیط زیست در سطح ملی، منطقه‌ای و جهانی، بزرگترین سونامی و خطر قرن بیست و یکم اعلام شود.
به گزارش ایلنا، در بیانیه سازمان حفاظت محیط زیست آمده است: «حفظ محیط زیست به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار و منشا حیات همه موجودات کره زمین، اهمیتی فراوان دارد و یکی از مولفه‌های مهم در مجموعه مهارت‌های زندگی آحاد جامعه است. روند جهانی شدن، پیامدهای اجتناب‌ناپذیری برای ساکنان کره زمین در بر خواهد داشت و به همین دلیل، سازمان ملل متحد برای جلب توجه به حفظ این پدیده حیاتی، روز جهانی محیط زیست را نامگذاری کرده است.
در شرایطی که کره زمین با شرایط ناگوار زیر مواجه شده است:
-در محاصره انواع آلاینده‌های صنعتی کشورهای مختلف، به ویژه قدرت‌های جهانی قرار گرفته است.
-دنیای صنعتی با هدف سود بیشتر به تغییر شیوه‌های زندگی بر مبنای اصل تولید، مصرف و سود، دست یازیده و به‌طور گسترده و مستمر محیط زیست را با خطر جدی روبرو کرده است.
--افزایش تولید گازهای گلخانه ای، با تخریب وسیع جنگل‌ها در سراسر جهان و گسترش شهرها به اراضی جنگلی
-ورود میلیون‌ها تن پلاستیک و پسماندهای صنعتی و خانگی به دریاها و اقیانوس‌ها
-خروج بزرگترین کشور صنعتی جهان یعنی آمریکا از قرارداد توکیو
-بی‌توجهی کشور چین به عنوان بزرگترین تولید کننده گازهای گلخانه‌ای به اصول قرارداد توکیو
و اقدامی جدی از سوی تصمیم‌گیران جهانی برای مقابله با موارد فوق صورت نمی‌گیرد، زمان آن رسیده است که تراژدی تاسف‌بار تخریب روزافزون محیط زیست در سطح ملی، منطقه‌ای و جهانی، بزرگترین سونامی و خطر قرن بیست و یکم اعلام شود. ناهنجاری‌های فوق، از دلایل بارزی است که نشان می‌دهد حمایت از محیط زیست توسط کشورهای صنعتی، تنها در سطح کنگره‌های جهانی و سازمان ملل مطرح است. در کشور ما نیز اگرچه تلاش وسیع همه حامیان و دوستداران محیط زیست دراین‌راستا به شکلی مجدّانه صورت می‌گیرد ولی به این مهم، باید توجه بیشتری شود و آموزش مهارت‌های اساسی محیط زیستی، در تمام زمینه‌ها و فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی لحاظ شود.
منبع: روزنامه توسعه ایرانی؛ ۱۳۹۸،۰۳،۱۸
گروه اطلاع رسانی **۹۳۷۰**۲۰۰۲