نواک، وزیر انرژی روسیه در پایان نشست با خالد الفلیح به خبرنگاران گفت که به زمان بیشتری برای رسیدن به توافق نیازمند است. منافع متفاوت و افزایش نوسانات بازار در سایه بالا گرفتن جنگ تجاری میان چین و امریکا و خطر از دست رفتن سهم روسیه در بازار نفت از جمله عواملی است که سعودی‌ها را به ادامه کاهش تولید مشتاق‌تر می‌کند. این در حالی است که منافع مسکو در خصوص بازارهای نفت مشخص نیست. در عین حال روسیه بارها اعلام کرده که حاضر نیست، سهمش در بازار نفت را از دست بدهد.
عدم توافق نواک و الفالح در حالی است که ثامر غضبان، وزیر نفت عراق در گفت‌وگو با بلومبرگ تاکید کرد که انتظارها بر این است که اوپک پلاس کاهش تولید خود را حداقل در شرایط فعلی بدون مشکلات جدی گسترش دهد.
از سوی دیگر جنگ تجاری میان چین و امریکا و امریکا و مکزیک، آینده بازار انرژی و تقاضا برای نفت را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. بنا به گزارش‌های رسمی، قیمت‌های نفت همواره نوسان داشته‌اند. از سوی دیگر ترس از کندی رشد اقتصادی در سال جاری میلادی و کاهش عرضه نفت، چشم‌انداز قیمت‌های نفت را تحت‌الشعاع قرار داده به گونه‌ای که طبق برخی برآوردها به نظر می‌رسد که قیمت‌های نفتی تا سطح ۹۰ دلار بالا برود. با این تفاسیر به نظر می‌رسد، روس‌ها و امریکایی‌ها با وجود همه اختلافات یک سیاست مشترک را در بازار انرژی دنبال می‌کنند؛ افزایش سهم خود از این بازار و به حاشیه راندن اوپک.
عربستان پول می‌خواهد
روسیه از مدت‌ها قبل هر گونه پیش‌بینی در خصوص توافق یا عدم توافق اوپک را به روز برگزاری نشست اوپک موکول کرد. این در حالی است که عربستان سعودی به دلیل ساختار اقتصادی خود که متکی به نفت و فرآورده‌های آن است، نیاز به نفت با قیمت بالاتر دارد.
اواسط هفته گذشته خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان در گفت‌وگو با عرب‌نیوز اذعان کرد که کشورش به قدرت در حال رصد تحولات بازار نفت است. او در این گفت‌وگو صریحاً به ادامه هدف مشترک ۲۴ کشور صادرکننده نفت خام و پایبندی به متوازن‌سازی بازار نفت به نفع تولیدکنندگان و مشتریان تاکید کرد.
این مقام سعودی تاکید کرد که بر اساس گفت‌وگوهای انجام‌شده با چندین تولیدکننده نفت و رکودهایی که بعد از توافق کاهش تولید کسب شده، بعد از ماه ژوئن نیز برای تقویت ثبات در بازار هر آنچه که نیاز است، انجام خواهند داد. فالح معتقد است، ثبات کامل در بازار نفت به دست نیامده و قیمت‌ها تحت تأثیر عواملی خارج از کنترل اوپک است.
هر چند که الفالح رابطه روسیه و عربستان را فراتر از اوپک پلاس و نفت عنوان کرد اما بعد از صحبت‌های وزیر انرژی عربستان، پوتین و نواک به صراحت اعلام کردند برای تمدید توافق زود است و باید منتظر ماند.
نگاه متفاوت به ادامه توافق
هر چند اعضای اوپک پلاس، اقتصادی وابسته به نفت دارند و درصدد بالاترین قیمت برای اصلی‌ترین منبع درآمد خود هستند اما روسیه به دنبال تثبیت سهم خود در بازارهای نفت حتی به بهای نفت ۴۰ دلار است. پوتین، سیگنال‌های متفاوت از بازار نفت و مشخص نبودن آینده توافق اوپک پلاس را نشأت گرفته از درک متفاوت اعضای اوپک پلاس از قیمت‌های نفت می‌داند. رئیس‌جمهور روسیه عواملی همچون میزان تولید ایران و ونزوئلا، مشکلات در لیبی و نیجریه و افزایش مصرف در فصل تابستان را در نتیجه‌گیری برای ادامه توافق مؤثر می‌داند. پوتین نیز قیمت نفت ۴۰ دلاری را برای کشورش مفید می‌داند چراکه روسیه تنوع اقتصادی بیشتری دارد و می‌تواند از راه‌های مختلف به کسب درآمد بپردازد. این در حالی است که اکثر کشورهای عضو و غیرعضو اوپک، اقتصادی وابسته به نفت دارند و قیمت‌های بالاتر برایشان امری مهم تلقی می‌شود. با توافق اوپک پلاس سهم بازار برای دو عضو مهم این گروه یعنی عربستان و روسیه به خطر افتاد. اگر اوپک به توافق کاهش تولیدش ادامه دهد چه بسا دیر یا زود ماهیت انحصاری‌اش در عرضه نفت و تعیین قیمت را از دست خواهد داد. به همین دلیل برخی از کشورها نسبت به ادامه توافق مردد شده‌اند.
فشار روس نفت به پوتین
اما از دست دادن سهم روسیه در بازار نفت مهم‌ترین دلیل برای عدم تمایلش به کاهش تولید نیست. از زمانی که توافق کاهش تولید شکل گرفت، مهم‌ترین متحد نفتی پوتین یعنی روس نفت مدت‌هاست به مزایای همکاری روسیه با اوپک تردیدها و انتقادهایی دارد. ایگور سچین، مدیرعامل روس‌نفت که بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در روسیه است ضمن انتقاد به سیاست کاهش تولید درصدد جبران خسارت از پوتین است. سچین که به شدت بر ادامه راه‌اندازی پروژه‌های جدید نفتی تاکید دارد و کاهش تولید را مانعی بر سر راه انجام پروژه‌های جدید نمی‌داند، دور تازه‌ای از مذاکرات با دولت روسیه را آغاز کرده تا در صورت تمدید توافق کاهش تولید تا پایان ۲۰۱۹ خسارت دریافت کند. مدیرعامل روس نفت معتقد است پس از کاهش تولید و وقفه در صادرات نفت به اروپا به دلیل آلودگی خط لوله، سهم روسیه در بازارهای جهانی بیش از پیش در معرض تهدید است و اگر این تهدید جدی گرفته نشود، تولیدکنندگان رقیب ظرفیت بازار را پر می‌کنند و سهم بازار را به دست می‌آورند. اشاره سچین مشخصاً به امریکاست که در ماه‌های اخیر ظرفیت تولید نفت خود را افزایش داده و به حدود ۱۲ میلیون بشکه نفت در روز در ماه مارس رسانده است. گفتنی است، تولید نفت روسیه در ماه مه به ۱۰.۸۷ میلیون بشکه نفت در روز رسیده در حالی که در ژوئن میانگین تولید این کشور ۱۱.۱۱ میلیون بشکه نفت در روز بوده است. ۱۰.۸۷ میلیون بشکه نفت کمترین تولید نفت روسیه در ۳ سال اخیر است.
امریکا، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار در روسیه
واشنگتن قبل از شروع تحریم‌های نفتی علیه ایران از کشورهای امارات و عربستان به عنوان حامیان اصلی و پرکنندگان جای خالی ایران نام برد. اما بهای بالای نفت به مذاق امارات و عربستان بیش از پیش خوش آمد تا آنها نسبت به ادامه کاهش تولید مصمم‌تر شوند. چندی پیش عربستان اعلام کرد تا ژوئن به توافق کاهش تولید پایبند می‌ماند. هر چند که این اقدام عربستان به دلیل وابستگی اقتصادی زیاد به نفت است که هر گونه تحرک در این حوزه را با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی سخت می‌کند.
به نظر می‌رسد، امریکا برای افزایش تولید و کاهش قیمت‌ها به خصوص در فصل تابستان که تقاضا برای سوخت بالاتر است به سراغ کشور دیگری خواهد رفت؛ روسیه.
واشنگتن در خصوص روسیه با طمأنینه و آرامش بیشتری عمل خواهد کرد چراکه می‌داند روسیه، عربستان نیست و برای ایفای نقش بیشتر در بازار انرژی از تمام پتانسیل‌های خود استفاده خواهد کرد و اگر به اتحادی با سایر کشورها دست یابد، می‌تواند سهم بازارها را در اختیار بگیرد. روسیه اخیراً حضور خود در سوریه را افزایش داده تا در کنار سایر کشورهای حاضر بتواند بر مناسبات خاورمیانه نیز تأثیر بگذارد. نیاز روسیه به سرمایه و حضور فعال امریکا به عنوان سرمایه‌گذار خارجی یک امتیاز برای امریکا محسوب می‌شود تا با اتحاد بیشتر بتواند نبض بازارهای انرژی را در دست بگیرد.
بر اساس گزارش‌های راشاتودی، امریکا با پشت سر گذاشتن چین، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار خارجی در روسیه است. برای نخستین بار از سال ۲۰۱۳ و با وجود تحریم‌های گسترده غرب بر ضد روسیه، امریکا بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار خارجی در روسیه تا پایان سال ۲۰۱۸ شناخته شد.
سال گذشته سرمایه‌گذاران امریکایی در ۳۳ پروژه روسی سرمایه‌گذاری کردند که در مقایسه با سال ۲۰۱۷ حاکی از افزایش ۷۴ درصدی است. روسیه برای تکمیل پروژه‌های خود تا سال ۲۰۲۴ نیاز به ۳۸۸ میلیارد دلار سرمایه دارد که تاکنون برای ۱۱۵ میلیارد دلار از این پروژه‌ها تأمین مالی صورت گرفته است.
منبع: روزنامه اعتماد؛ ۱۳۹۸، ۰۳، ۱۸
گروه اطلاع رسانی **۹۳۷۰**۲۰۰۲