آمریکا به ترکیه تا پایان ماه ژوئیه (۹ مرداد) فرصت داد تا قرارداد خرید سامانه پدافند موشکی اس -۴۰۰ از روسیه را لغو کند. پنتاگون هشدار داده در صورتی که آنکارا این درخواست را در مهلت تعیین شده اجابت نکند تحریم‌هایی علیه ترکیه اعمال خواهد شد. دولت آمریکا که این ضرب‌الاجل را جمعه گذشته تعیین کرد اعلام کرده که سامانه اس -۴۰۰ با هواپیماهای رادارگریز اف -۳۵ آمریکایی، که ترکیه قرار است خریداری کند، همخوانی ندارد.
آمریکا در ضرب‌الاجل خود تهدید کرده که چنانچه ترکیه تا تاریخ ۹ مرداد آینده قرارداد جنجالی خود با روسیه را ملغی نکند، خلبانان ترکیه‌ای را که برای آموزش پرواز با جنگنده‌های اف -۳۵ در این کشور به سر می‌برند از خاک خود اخراج می‌کند. در حال حاضر چهار خلبان و ۲۰ پرسنل فنی ترک در حال آموزش دیدن در یک پایگاه هوایی در ایالت آریزونا آمریکا هستند و همچنین دو خلبان ترکیه در آنجا به عنوان مشاور کار می‌کنند.
الن لرد، معاون وزیر دفاع آمریکا جمعه گذشته با اعلام این مطلب گفت پس از پایان این مهلت کشورش قرارداد ساخت تحت لیسانس اف -۳۵ با شرکت‌های ترکیه‌ای را نیز لغو خواهد کرد. لرد همچنین توضیح داد دلیل چنین تصمیمی آن است که هم‌اکنون ترکیه به عنوان هم‌پیمان آمریکا در ناتو نیروهای نظامی خود را برای آموزش کار با سامانه اس -۴۰۰ به روسیه فرستاده است.
رییس‌جمهوری ترکیه چند روز پیش گفته بود از خرید سامانه پدافند روسی صرف‌نظر نمی‌کند. او همچنین گفته بود که تنها در صورتی پیشنهاد فروش سامانه موشکی پاتریوت آمریکایی را در دستور کار قرار می‌دهد که شرایط فروش آن مانند شرایط پیشنهادی روسیه برای اس -۴۰۰ مناسب باشد.
او در عین حال با ابراز تاسف در این زمینه گفته بود: متاسفانه ما پیشنهاد مثبتی از طرف آمریکایی برای پاتریوت دریافت نکرده‌ایم. پاتریک شاناهان، وزیر دفاع موقت آمریکا هم گفت نامه‌ای برای همتای ترک خود خلوصی آکار فرستاده و او را از تصمیم دولت آمریکا در مورد فروش پاتریوت مطلع کرده است. او به خبرنگاران گفت که شرایط پیشنهادی آمریکا برای فروش سامانه پاتریوت به ترکیه بسیار رقابتی بوده است.
شرکت روسی سازنده سامانه اس -۴۰۰ می‌گوید نخستین سری از این تجهیزات تا حدود دو ماه دیگر به ترکیه تحویل داده می‌شود و توافق‌ها با آنکارا در این زمینه در مسیر درست قرار دارد. وزیر دفاع ترکیه، حدود دو هفته پیش اعلام کرد که سربازان این کشور آموزش استفاده از سامانه اس -۴۰۰ را در روسیه آغاز کرده‌اند. اگر تحویل این سامانه مورد مناقشه مطابق برنامه اعلام شده به جریان بیفتد انتظار می‌رود نصب و راه‌اندازی آن در پاییز سال‌جاری انجام شود.
آنکارا در دوراهی مسکو- واشنگتن
به نظر می‌رسد ترکیه در دوراهی یک انتخاب سخت قرار گرفته است؛ انتخاب اف -۳۵ یا اس -۴۰۰، در واقع انتخاب آمریکا یا روسیه. در همین رابطه، برخی از ناظران بر این باورند که این اولتیماتوم کم‌سابقه آمریکا به ترکیه ممکن است منجر به شکاف جدی میان واشنگتن و آنکارا شود و زمینه‌های واگرایی بیشتر آنها در حوزه‌های موضوعی مختلف و از جمله پرونده سوریه را فراهم کند.
در واقع، اگر ترکیه زیر بار شرط آمریکا نرود و تا ۹ مرداد به درخواست آمریکا پاسخ مثبت ندهد، باید شاهد تنش جدی میان آنها در شمال سوریه باشیم؛ جایی که آمریکا از گروه‌های کرد حمایت می‌کند و ترکیه هم ادامه حمایت آمریکا از آنها را تهدیدی علیه امنیت ملی خود قلمداد می‌کند. در صورت وقوع چنین رویدادی، دور از انتظار نیست که روابط ترکیه با محور ایران و روسیه وارد فاز جدید و موثرتری شود.
در مقابل، برخی دیگر از ناظران، برآنند که احتمالاً ترکیه در برابر این اولتیماتوم جدی آمریکا مقاومت نخواهد کرد و بعید نیست در قبال دریافت اف -۳۵ و سامانه پاتریوت، از خرید اس -۴۰۰ منصرف شود؛ مساله‌ای که بدون تردید از یک سو، می‌تواند منجر به دوری ترکیه از محور ایران و روسیه شود و از طرف دیگر، ممکن است زمینه‌های آغاز تنش میان محور آمریکا-ترکیه با محور ایران-روسیه در سوریه شود.
آمریکا به دنبال تجزیه ترکیه
شوکت آپوخان، کارشناس مرکز آنالیز استراتژیک و روابط بین‌الملل ترکیه گفت: آمریکا درصدد است ترکیه را تجزیه کند. اگر ترکیه از خرید سامانه پدافند موشکی اس -۴۰۰ ساخت روسیه منصرف شود آمریکا تجزیه ترکیه را تسریع خواهد کرد و ترکیه همه دستاوردهایش را در سوریه و عراق از دست خواهد داد. آمریکا به تهدیدات خود علیه ترکیه ادامه می‌دهد. واشنگتن اعلام کرده که اگر ترکیه اس -۴۰۰ را تحویل بگیرد، هواپیمای اف -۳۵ را به ترکیه تحویل نخواهد داد و علاوه بر آن ترکیه را تحریم خواهد کرد. «روسوبورون اکسپورت» شرکت صادرات تسلیحات دولت روسیه هم اعلام کرده که در تاریخ اعلام شده سامانه پدافند موشکی اس -۴۰۰ را به ترکیه تحویل خواهند داد.
شوکت آپوخان اضافه کرد: آمریکا از سال ۲۰۰۲ میلادی تاکنون آشکارا درصدد است طرح تجزیه ترکیه را اجرا کند. به این دلیل خرید اس -۴۰۰ یا لغو خرید سامانه پدافند هوایی و موشکی اس -۴۰۰ توسط ترکیه این روند را تغییر نخواهد داد. نباید فراموش کرد که آمریکا برای اشغال ترکیه مانور چالش هزاره را در سال ۲۰۰۲ با ۱۳ هزار و ۵۰۰ نیروی نظامی برگزار کرد. آمریکا از سال ۲۰۰۲ میلادی تاکنون ترکیه را هدف قرار داده است.
آمریکا برای تجزیه خاک ترکیه، در شمال سوریه و شمال عراق یگان‌های مدافع خلق و پ‌ک‌ک را با سلاح‌های مختلف تجهیز و مسلح کرده است. انصراف ترکیه از خرید و استقرار اس -۴۰۰، تهدیدات آمریکا را افزایش می‌دهد. انصراف ترکیه از اس ۴۰۰ هیچ مشکلی را حل نخواهد کرد و آمریکا به تهدیدات خود ادامه خواهد داد. او اضافه کرد: اگر ترکیه سامانه موشکی اس -۴۰۰ را خریداری کند، در مقابل حملات آمریکا از قدرت پدافند هوایی و موشکی برخوردار و همکاری ترکیه و روسیه به همکاری تکنولوژیک و فناوری پدافند هوایی تبدیل خواهد شد. ناتو اکنون به دشمنی با ترکیه ادامه می‌دهد. استقرار سامانه پدافند هوایی و موشکی اس -۴۰۰ در ترکیه امنیت حریم هوایی ترکیه را تامین و تضمین خواهد کرد. اگر ترکیه تحت فشار و تهدیدات آمریکا از خرید سامانه موشکی اس -۴۰۰ منصرف و در مقابل آمریکا تسلیم شود، آمریکا تجزیه ترکیه را تسریع خواهد کرد. در آن صورت ترکیه حمایت‌های ایران، روسیه و چین را هم از دست خواهد داد. اکنون از نظر ترکیه گسترش و حفظ روابط دوستی با کشورهای شرقی و اوراسیایی از اهمیت حیاتی و استراتژیک برخوردار است، اما تسلیم شدن در مقابل سیاست‌های تهدیدآمیز آمریکا همه توان مقاومت ترکیه را بر باد خواهد داد.
یک روزنامه ترک به نام «ترکیه» می‌نویسد ایالات متحده نگران آن است که ترکیه با دریافت سامانه‌های موشکی روسی اس -۴۰۰ سیاست مستقلانه‌تر و پرتحرک‌تری را در خاورمیانه دنبال کند. سامانه دفاع موشکی متحرک زمین به هوا اس -۴۰۰ «تریومف» برای نابودی انواع اهداف هوایی دشمن همچون هواپیماهای پارازیت‌انداز، هواپیماهای رادارمحور و کنترل هوایی، هواپیماهای شناسایی و جاسوسی، هواپیماهای استراتژیکی و جنگنده‌های شکاری، موشک‌های بالستیک تاکتیکی و تاکتیکی-عملیاتی، موشک‌های بالستیک میان‌برد، اهداف هوایی مافوق صوت و دیگر اهداف هوایی پیشرفته ساخته شده است.
منبع: روزنامه جهان صنعت؛ ۱۳۹۸،۰۳،۱۹
گروه اطلاع رسانی **۲۰۵۹**۲۰۰۲