برای نخستین بار موادی به نام تریاک توسط انگلیسی‌ها وارد ایران شد در برخی مناطق به عنوان قرص سیاه و در برخی مناطق به عنوان داروی شفا بخش رواج پیدا کرد.
انگلیسی‌ها برای گسترش این ماده مخدر تریاک را با قیمتی اندک می‌فروختند و سوخته آن را با قیمتی دو برابر مواد اولیه خرید می‌کردند اینگونه بود که رفته رفته مصرف این مواد از طبقه مرفه و دربار به میان مردم عادی کشیده شد و خرید و فروش آن جزو یکی از منابع در آمدی دولت به حساب می‌آمد.
سال ۱۳۰۰ هجری ماده قانونی تصویب و بنابر آن استعمال تریاک برای مستخدمان دولتی و لشکری ممنوع اما این امر نتیجه مثبتی نداشت تا اینکه هشت سال بعد، استعمال علنی تریاک ممنوع و برای کسانی که جهت استعمال مواد مخدر مکان‌هایی دایر می‌کردند مجازات تعیین شد.
پس از پیروزی انقلاب، شورای انقلاب اسلامی لایحه قانونی تشدید مجازات مرتکبان جرایم مواد مخدر و اقدامات تأمینی و درمانی را در ۱۹ خرداد ۱۳۵۹ تصویب کرد که ممنوعیت کشت خشخاش، جرم انگاری اعتیاد و اعمال قوانین شدید کیفری از مفاد این قانون بود.
حضور نیروهای آمریکایی و متحدانش در افغانستان زمینه ساز گسترش کشت خشخاش و تولید انواع موادمخدر سنتی و صنعتی در آن کشور شد، از طرفی مبارزات گسترده جمهوری اسلامی ایران علیه قاچاقچیان خرد و کلان داخلی و بین المللی عرصه را بر عرضه کنندگان و مصرف کنندگان موادمخدر تنگ کرد و از آنجایی که سودجویان و استعمار گران همواره در صدد بدست آوردن سود بیشتر و استثمار جوامع مختلف هستند رفته رفته موادمخدر صنعتی را وارد بازار کرده و در میان نسل جوان و حتی نوجوان رواج داده‌اند.
استعمال مواد مخدر سنتی در ایران رفته رفته جای خود را به مواد صنعتی داد و امروزه موادی بسیار خطرناک‌تر وارد جامعه و گریبان گیر بسیاری از افراد به ویژه نسل جوان شده است.
افرادی که ساعتی خوشی را برای خود غنیمت می‌شمارند و با استعمال مواد روانگردان کام خود و خانواده شأن را تلخ می‌کنند.
مواد روانگردان و توهم زا چون گل، چرس، بنگ، گراس، اکستازی، ماری جوانا، حشیش و دهها نام دیگر با ایجاد توهماتی کاذب علاوه بر تخریب ذهن و جسم باعث بسیاری از هنجار شکنی ها شده‌اند.
تغییرات به وجود آمده در بافت زندگی و روابط عاطفی، نقش بسزایی در ایجاد تغییرات زیرساختی مصرف مواد مخدر، نوع آن و سن مصرف کنندگان دارد، انتشار خبر افزایش مصرف مواد مخدر و کاهش سن مصرف کنندگان، گواه این مدعا است.
دختران و پسرانی که در گروه‌های سنی مختلف به اشتباه سمت این مواد خانمانسوز سوق یافته و متأسفانه دوای بسیاری از دردهای خود را در این روانگردانها می‌بینند غافل از این هستند که در دام بزرگی گرفتار شده و در واقع خود را در سیاه چالی انداخته‌اند که زندگی خود و خانواده شأن را به نابودی می‌کشانند.
دو روز پیش بود که جوانی در شهرستان ایرانشهر به دلیل مصرف شیشه همسر و فرزند ۲ ساله‌اش را به قتل رساند.
یکی از جوانان مصرف کننده که در فضای عمومی در حال استعمال مواد مخدر صنعتی بود در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: نبود سرگرمی و تفریح خاص و احساس تنهایی همیشگی از جمله عوامل مهم در گرایشم به مصرف مواد مخدر بوده است.
وی که از ذکر نامش خودداری کرد ادامه داد: اولین بار به پیشنهاد یکی از دوستانم ماده چرس (حشیش) را استفاده کردم اما رفته رفته گرفتار مواد روانگردان شدم و اکنون حدود ۲ سال است که به مصرف کننده دائمی این مواد و انواع روانگردانها تبدیل شده‌ام.
این جوان نبود فضای گرم خانواده را عاملی مهم در تمایل نسل امروزی به سمت استعمال مواد مخدر دانست و افزود: مشکلات خانوادگی، مشکلات عاطفی و نبود ارتباط صمیمی بین اعضا خانواده، گروه همسالان و موارد بسیار دیگر از جمله عوامل جذب جوانان به مواد مخدر است.
خانواده نقش کلیدی و مهم در پیشگیری افراد به استعمال مواد دارد
استاد علوم اجتماعی و عضو هیأت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: خانواده به عنوان مامن مهم و حیاتی در تربیت صحیح فرزندان به شمار می‌آید که اگر دچار تزلزل و فروپاشی شود مطمئناً اعضای آن خانواده نیز دچار مشکل و از هم گسیختگی خواهند شد.
محمد رضا حسنی ادامه داد: مطالعه‌ای در حوزه ارزش‌های خانوادگی و پایبندی افراد به این ارزش‌ها در کنار استحکام نظام خانواده در سطوح مختلف جامعه مورد بررسی قرار گرفت و نتایج خوبی به دست آمد که به طور خلاصه هر جا خانواده استحکام و پایبندی بیشتری داشته نرخ طلاق، از هم پاشیدگی خانواده‌ها و آمار جرم و جنایات کاهش یافته است.
وی گروه دوستان و همسالان را عامل دیگری در گرایش افراد به سمت مواد مخدر و روانگردانها دانست و افزود: در حوزه دانشجویی کم شدن ارتباط خانواده با فرزند و پر کردن خلاء عاطفی فرد از طریق گروه دوستان سبب می‌شود تا برخی دانشجویان با افرادی که به انجام رفتارهای پرخطر چون استعمال مواد دست می‌زنند آشنا شده و سبب سوق یافتن آنان به مواد از این طریق می‌شود.
استاد علوم اجتماعی و عضو هیأت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان در حوزه دانشجویی تصریح کرد: از جمله عوارض استعمال مواد در میان دانشجویان ایجاد مشکلات روحی و روانی، افت تحصیلی، کاهش قوای ذهنی، بی مهری و بی علاقگی نسبت به تحصیل و زندگی و آینده است.
وی مصرف مواد روان گردان که امروزه در میان جوانان باب شده را دارای عوارض و پیامدهای بسیاری دانست و گفت: علاوه بر پیامدهای جسمی این قضیه که تپش قلب، بی اشتهایی، و تأثیرات مخرب بر قلب، ریه و کلیه از جمله آنهاست، تأثیرات روحی و روانی این مساله بسیار مهمتر است.
حسنی توهم شنوایی، دیداری، هذیان، ضعف اراده، بی توجهی به مسئولیت فردی، عصبی بودن، عدم تعادل روانی، ضعف اعتماد به نفس، عدم خود ارزشمندی و مفید بودن را از جمله پیامدهای روانی استعمال مواد مخدر و روان گردان عنوان کرد.
وی به پیامدهای اجتماعی این قضیه نیز اشاره کرد و اظهار داشت: عدم توجه به هنجارهای اجتماعی، اخلاقی، بی نظمی اجتماعی، فرار از مقررات و قانون، اخلال در ارتباط بین افراد، گسترش جرایم، تکدیگری، ضعف بنیان‌های خانوادگی و موارد بسیار دیگر است.
از جمله عوامل منفی اجتماعی دیگری که در این باره وجود دارد استعمال مواد در پارک‌ها و فضاهای عمومی شهری است؛ مشکلی که علاوه بر برهم زدن آرامش عمومی سبب ایجاد بوی نامطبوع و ناخوشایندی در محیط اطراف می‌شود.
محمد موسوی یکی از شهروندان زاهدانی که در حال قدم زدن در پارک محل زندگی خود بود در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: متأسفانه افرادی به صورت گروهی یا فردی همه روزه در این پارک در حال استعمال مواد مخدر یا روانگردان هستند که این امر علاوه بر رعب و وحشت برای خانواده‌ها باعث پخش بویی نامطبوع در فضای عمومی پارک می‌شود.
وی ادامه داد: برهم زدن امنیت عمومی، ایجاد توهم و پرخاشگری این افراد سبب می‌شود که حتی کسی جرأت بیان تذکر به این افراد را نداشته باشد.
موسوی توجه بیشتر مأموران انتظامی به این معضل را خواستار شد و افزود: برقراری گشت‌های منظم در فضاهای عمومی و برخورد جدی با این قبیل افراد از اهمیت زیادی برخوردار است که باید با جدیت انجام شود.
زهرا محمدی یکی از بانوان زاهدانی که در حال پیاده روی در پارک محله‌ای بود در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: ایجاد رعب و وحشت و نداشتن تعادل روانی این افراد سبب می‌شود با ترس و دلهره برای لحظه‌ای پیاده روی به پارک بیایم.
وی اظهار داشت: نداشتن امنیت، و بوی بد حاصل از استعمال موادمخدر در برخی پارک‌ها و فضاهای عمومی چهره ناشایستی به شهر بخشیده و خانواده‌ها را برای آینده فرزندانشان نگران کرده است.
محمدی تصریح کرد: گشت زدن‌های مستمر ساعتی مأموران انتظامی و برخورد با این قبیل افراد سبب آرامش خیال خانواده‌ها و ایجاد امنیت به ویژه برای بانوان می‌شود.
با استعمال کنندگان مواد مخدر در فضاهای عمومی به جد برخورد خواهد شد
فرمانده انتظامی شهرستان زاهدان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: استعمال هر نوع مواد مخدر در فضای عمومی ممنوع است و با افرادی که به استعمال مواد در این اماکن بپردازند و باعث سلب آرامش و آسایش عمومی شوند برخورد خواهد شد.
سرهنگ علی عارف نژاد همکاری مردم در این رابطه را مهم دانست و افزود: شهروندان عزیز در صورت مشاهده چنین اقدامی می‌توانند مراتب را در تماس تلفنی با مراکز انتظامی اطلاع رسانی کنند تا فرزندانشان در نیروی انتظامی در کمترین زمان به موضوع رسیدگی کنند.
وی با اشاره به برخورد قاطع با توزیع کنندگان مواد مخدر و روانگردان گفت: از شهروندان عزیز انتظار است در صورت مشاهده افرادی که به عرضه مواد مخدر در سطح شهر مبادرت می‌ورزند مراتب را سریعاً به پلیس اطلاع دهند تا در اسرع وقت نسبت به دستگیری این افراد اقدام شود.
آنچه بیش از همه در کنترل و پیشگیری استعمال مواد به ویژه در میان قشر جوان تأثیر گذار و مهم است توجه والدین و اعضا خانواده به فرزندان و نقش کلیدی آنان در برطرف کردن نیازها و خواسته‌های فرزندان، همسر و خواهر و برادر، گفت و گو و تعامل بین اعضای خانواده و ابراز مشکلات و نیازها در کنار حس عاطفی و دوستانه راه حل بسیار مهم و کمک کننده‌ای در اینباره است.
متأسفانه گاهی انتشار اخبار و حوادثی بسیار تکان دهنده در جامعه قلب و روح هر انسانی را به درد می‌آورد و جریحه دار می‌کند،؛ عضو یک خانواده با استعمال مواد مخدر و تحت تأثیر روانگردان و توهم زا سایر اعضا خانه را به قتل رسانده و چه بسا از کاری که انجام می‌دهد لذت می‌برد اما وقتی به حالت عادی باز می‌گردد تازه متوجه می‌شود که چه جنایتی مرتکب شده و چه بلایی بر سر خودش و خانواده اش آورده است.
مواد شیمیایی و صنعتی که امروزه آفت جوامع بشری شده و دل نگرانی‌های بسیاری را به وجود آورده و متأسفانه هر روز نیز در حال گسترش است، آینده هر جامعه‌ای را به مخاطره انداخته و چنانچه اقدامی اساسی در این زمینه انجام نشود حتی انسانیت انسان لگد مال خواهد شد.
جمهوری اسلامی ایران در راه مبارزه با مواد مخدر تاکنون هزینه‌های بسیار زیادی پرداخت کرده و بهترین فرزندان این مرز و بوم جان شیرین شأن را در این راه تقدیم کرده‌اند تا حرمت انسان‌ها حفظ شود و جوانان و نوجوانان و آینده سازان جامعه در امان بمانند.
ای کاش تمام دولتمردان دنیا با همتی هر چند اندک به حمایت و پشتیبانی از ایران اسلامی بپردازند تا کشورشان از شر مواد خانمانسوز مخدر در امان بماند.
۹۹۱۴**۶۰۸۱