گفت و گوی اختصاصی خانه ملت با وزیر نفت روز ۱۸ خردادماه منتشر شد که در آن بیژن نامدار زنگنه در مصاحبه‌ای تفصیلی به بسیاری از سؤالاتی که این روزها درباره صنعت نفت و عملکرد او مطرح می‌شود، پاسخ داده است. به گزارش گروه نشریات خبری؛ این سخنان واکنش‌های متفاوتی را از سوی جریان‌های سیاسی و موافقان و مخالفان دولت در پی داشت.
رسانه‌های اصلاح طلب در تحلیل سخنان اخیر وزیر نفت نوشتند: همزمان با بازگشت تحریم‌ها، عده‌ای به فکر بابک زنجانی شدن افتاده‌اند و در این راستا وزیر نفت، بار دیگر بدون تعارف، بر طمع این افراد تاخت و از جدیت خود در برابر آنان خبر داد. در مقابل رسانه‌های اصولگرا نوشتند: وزیر نفت در طول این مصاحبه ۱۸ هزار کلمه‌ای در موضعی طلبکارانه، کم‌کاری خود را به شیوه‌ای عجیب استتار کرد. رسانه‌های اصلاح طلب قدرت ریسک پذیری زنگنه و جدیت وی در ایستادگی در برابر سوءاستفاده‌گران را ستودند و متذکر شدند: زنگنه نسبت به مدیران دیگر قدرت ریسک‌پذیری بیشتری داشته و همین قضیه باعث می‌شود که مسائل و حاشیه‌های زیادی را هم به جان بخرد.
این رسانه‌ها که از زنگنه با عنوان "شیخ الوزرا" و " یکی از باتجربه‌ترین چهره‌های جمهوری اسلامی ایران" یادکرده اند بخشی از سخنان اخیر وی که «زبان گویا، جیب بسته و کمربند محکم» را ریشه همه حملات به خود می‌داند برجسته کردند.
در مقابل رسانه‌های اصولگرا از زنگنه به عنوان " ژنرال انفعال" یاد کرده و بی تحرکی و کم‌کاری را به وی نسبت دادند و نوشتند: زنگنه دوست ندارد بابت همه کم‌کاری‌ها و سوء‌مدیریت‌های خود زیر ذره‌بین نهادهای نظارتی و قضائی برود، پس طبیعی است که دست روی دست بگذارد و در حوزه دور زدن تحریم‌ها هیچ تحرکی نداشته باشد.
این رسانه‌ها همچنین به بررسی شایعات در خصوص کارتخوان مشکوک در دفتر وزیر نفت پرداختند و سخنان زنگنه در پاسخ به این شایعات را برجسته کردند.
رسانه‌های اصلاح طلب
در ادامه برخی عبارت های کانونی رسانه‌های اصلاح طلب در ارتباط با این موضوع را می‌خوانیم: زنگنه تمام تلاش خود را به کار بسته تا راهبردهای ویژه‌ای برای مقابله با فساد داشته باشد و اجازه ندهد که صنعت نفت به بستری برای ظهور مجدد مفسدان تبدیل شود؛ بیژن نامدار زنگنه از همان سال ۱۳۹۲ اگر نه به اندازه ظریف اما کم از او هم با حمله‌ها و هجمه‌ها دست و پنجه نرم نکرده است؛ وزیر احمدی‌نژاد از افشاگری زنگنه عصبانی شد!.
قدرت ریسک پذیری زنگنه
روزنامه ایران در یادداشتی به قلم رضا پدیدار رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران، نوشته است: در تاریخ بعد از انقلاب، بسیاری از وزرای نفت ما قدرت ریسک پذیری کافی نداشته‌اند.زنگنه نسبت به مدیران دیگر قدرت ریسک پذیری بیشتری داشته و همین قضیه باعث می‌شود که مسائل و حاشیه‌های زیادی را هم به جان بخرد. از منظر کسانی که این صنعت را نمی‌شناسند، زنگنه همواره مورد سوال است. شرایط اقتصادی امروز ما بسیار خاص و متفاوت با دوران جنگ و حتی دوران تحریم قبلی است. برای انجام مراودات بین‌المللی در این شرایط باید ریسک داشت و هزینه‌های این خطرپذیری هم بالاست. در این شرایط، این مسائل هزینه زا است و مدیرباید دارای اختیارات باشد و به او باید اعتماد کرد. در همین حال، در چنین شرایطی که هزینه‌های افزایش می‌یابد، نباید منجر به ایجاد فساد شود.مجموعه عملکرد وزارت نفت نشان می‌دهد که تمام تلاش خود را به کار بسته تا راهبردهای ویژه‌ای برای عبوراز این وضعیت و مقابله با فساد داشته باشد و اجازه ندهد که صنعت نفت به بستری برای ظهور مجدد مفسدان تبدیل شود.
اعتماد نیز نوشت: یکی از اولین انتقاداتی که در این مصاحبه مطرح شده، کاهش قدرت ریسک پذیری زنگنه آن هم در شرایط جدید و تحریم‌های گسترده‌تر است که از سوی مصاحبه شونده سن و سال دلیل مهم آن به حساب می‌آید. با این حال زنگنه معتقد است که «ریسک پذیری مسأله‌ای دیگر است. در تحریم‌های فعلی شخصاً می‌توانستم شلوغ و پلوغ و پر سر و صدا کار کنم و اختیارات بسیاری برای خود از حاکمیت بگیرم، اما با این وجود قانونمند کار می‌کنم و برای هر کار جدیدی مصوبه می‌گیرم و طبق آن عمل می کنم».
ریشه حملات منتقدان به زنگنه
اعتماد با طرح این سوال که چرا به بیژن زنگنه حمله می‌کنند؟ زیر عنوان "زبان گویا جیب بسته کمربند محکم" نوشت: معروف است به «شیخ‌الوزرا». بیست‌وهشتمین سال وزارت را تجربه می‌کند و می‌گوید شاید پیر شده باشد اما خسته نیست. بیژن نامدار زنگنه که وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و وزارت نفت را در کارنامه خود دارد از همان سال ۱۳۹۲ که در فهرست وزرای پیشنهادی حسن روحانی به مجلس نهم قرار گرفت اگر نه به اندازه ظریف اما کم از او هم با حمله‌ها و هجمه‌ها دست و پنجه نرم نکرده است. ادعاهایی که در مورد زنگنه مطرح می‌شود گر چه به زعم مخالفان «راست» و به زعم همراهانش «دروغ» است اما وزیر نفت ۶۷ ساله «زبان گویا، جیب بسته و کمربند محکم» را ریشه همه حملات به خود می‌داند.
روزنامه ایران نیز در تیتر یک خود زیر عنوان "اجازه نمی‌دهم بابک زنجانی‌ها شکل بگیرند" نوشت: وزیر نفت در یک مصاحبه چند ساعته و کم سابقه به بسیاری از سؤالاتی که این روزها درباره صنعت نفت و عملکرد او مطرح می‌شود، پاسخ داد. بیژن زنگنه «زبان گویا، جیب بسته و کمربند محکم!» را ریشه بسیاری از این جنجال سازی‌های رسانه‌ای برمی‌شمارد و به تک تک سوالات خبرگزاری «خانه ملت» پاسخ صریح می‌دهد.
جدیت زنگنه در ایستادگی در برابر سوءاستفاده‌گران
آرمان زیر عنوان "جلوتر بیایید افشاگری می‌کنم" نوشت: پس از انتخاب دوباره بیژن نامدار زنگنه برای پست وزارت نفت، فشارها روی یکی از باتجربه‌ترین چهره‌های جمهوری اسلامی ایران افزایش یافت. وزارت نفت به‌عنوان بزرگترین منبع مالی دولت، می‌تواند برای هر گروه و دسته‌ای وسوسه‌انگیز باشد و وجود سد محکمی همچون زنگنه در برابر سوءاستفاده‌گران، مطامع افراد زیادی را به باد داده است. از همین رو همزمان با بازگشت تحریم‌ها و لزوم دورزدن آنها برای فروش نفت، عده‌ای به فکر بابک زنجانی شدن افتاده‌اند. در همین راستا، وزیر نفت در گفت‌وگو با خانه ملت، بار دیگر بدون تعارف، بر طمع این افراد تاخت و از جدیت خود در برابر آنان خبر داد.
مردم سالاری نیز زیر عنوان "گروه‌های همسو با زنجانی می‌خواهند نفت را زمین بزنند" نوشت: گروه‌های همسو با زنجانی می‌خواهند نفت را زمین بزنند.وزیر نفت تصریح کرد که نمی‌خواهد امروز رجز بخواند، چراکه اکنون وقت رجزخوانی نیست، اما تاکید می‌کند که آتش توپخانه رفقای زنجانی شدید است و وزارت نفت نیز در حد توان خود می‌تواند به این حملات پاسخ دهد.
واکنش‌ها به افشاگری زنگنه
"وزیر احمدی‌نژاد از افشاگری زنگنه عصبانی شد! " عنوان مطلبی از فرارو است که در بخشی از آن می‌خوانیم: محمد حسینی وزیر سابق ارشاد به اظهارات اخیر بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت درباره افشای اسرار کرسنت واکنش نشان داد. حسینی در پیامی نوشت: بسم‌الله صبر نکنید تا ناچار شوید، این گوی و این میدان بفرمائید تا اگر درباره نقش خود، همفکران دولتی و همپالکی‌های سیاسی، حافظه‌تان یاری نکرد دیگران روشنگری را کامل کنند. البته به هیچ وجه ملاحظه نکنید دیگر پرونده‌های مهم را هم افشا کنید مثل پرونده شرکت توتال که علیرغم هشدارها به عنوان دستاورد برجام ذوق زده قراداد بستید و اطلاعات ارزشمند منابع نفتی و ذخایر مشترک را در اختیارشان قرار دادید! همچنین اسامی و تعداد نمایندگان ادوار و فعلی مجلس و وابستگان آنها را که بکار گرفته‌اید (وهمچنان این جذب ادامه دارد) تا وزارتتان مستدام باشد، شفاف اعلام کنید تا مردم خادمان ملت را از تشنگان منفعت تشخیص دهند!
رسانه‌های اصولگرا
برخی عبارت‌های کانونی رسانه‌های اصولگرا در ارتباط با این موضوع عبارتند از: زنگنه از زنجانی به‌عنوان یک دستاویز و ابزار برای مخفی کردن تصمیمات غلط و پرهزینه خود بهره می‌برد و برای آنکه جامه‌ای برای تن فرتوت نفت ببافد خود را تا حد زنجانی که یک مجرم اقتصادی است پایین می‌آورد؛ زنگنه با یک مظلوم‌نمایی نخ‌نما شده این‌گونه القا می‌کند که منتقدان وی و مطالبه‌گران همگی از باند بابک زنجانی هستند؛ در فروش نفت مشکل اصلی، شخص وزیر نفت و مدیران کم تحرک، متکبر و تنبل داخلی و بعضاً نفوذی هستند؛ بیش از تلاش برای رفع تحریم‌ها باید بر ضعف مدیریت غلبه کرد؛ در هیچ دوره‌ای از وزارت نفت دلالی‌ها بیشتر از دوره زنگنه نبوده و بیشترین منافع ملی کشور با صدارت او تضییع شده است.
انفعال و کم‌کاری وزیر نفت
روزنامه جوان در یادداشتی با عنوان "فخرفروشی به جای نفت فروشی" نوشت: «از زندان می‌ترسم.» این عبارت متعلق به بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت است که در یک مصاحبه بسیار طولانی با خبرگزاری خانه ملت برای توجیه ناکارآمدی خود در فروش نفت، از آینده هراس دارد و در طول این مصاحبه ۱۸ هزار کلمه‌ای در موضعی طلبکارانه، کم‌کاری خود را به شیوه‌ای عجیب استتار می‌کند… در بسیاری از جلسات خصوصی و نیمه‌خصوصی این گفته وزیر نفت بسیار شنیده‌شده است که از محاکمه می‌ترسد. او دوست ندارد بابت همه کم‌کاری‌ها و سوء‌مدیریت‌های خود زیر ذره‌بین نهادهای نظارتی و قضائی برود، پس طبیعی است که دست روی دست بگذارد و در حوزه دور زدن تحریم‌ها هیچ تحرکی نداشته باشد.
این رسانه در ادامه نوشت: زنگنه در شش سال گذشته مدام فریاد می‌زد نباید بابک زنجانی فراموش شود. وی از زنجانی به‌عنوان یک دستاویز و ابزار برای مخفی کردن تصمیمات غلط و پرهزینه خود بهره می‌برد و برای آنکه جامه‌ای برای تن فرتوت نفت ببافد، خود را تا حد زنجانی که یک مجرم اقتصادی است، پایین می‌آورد.وضعیت فروش نفت ایران به بدترین شرایط خود طی یک قرن اخیر رسیده است و در این میان وقتی از وزیر نفت برای پیگیری فروش سوال می‌شود، وی پای بابک زنجانی را به میان می‌کشاند و با یک مظلوم‌نمایی نخ‌نما شده، این‌گونه القا می‌کند که منتقدان وی و مطالبه‌گران، همگی از باند بابک زنجانی هستند. نکته جالب اینجاست که زنگنه خود را پاسبان منافع ملی و دشمن دلالی در نفت معرفی می‌کند درحالی‌که در هیچ دوره‌ای از وزارت نفت، دلالی‌ها بیشتر از دوره وی نبوده و بیشترین منافع ملی کشور با صدارت او تضییع شده است.
ابوالفضل ابوترابی نماینده مردم نجف‌آباد و تیران و کرون در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: در فروش نفت مشکل اصلی، شخص وزیر نفت و مدیران کم تحرک، متکبر و تنبل داخلی و بعضاً نفوذی هستند، بیش از تلاش برای رفع تحریم‌ها باید بر ضعف مدیریت غلبه کرد… دلسوزان نظام معتقدند تا زمانی که زنگنه در وزارت نفت حضور دارد در فروش نفت مشکلات اساسی خواهیم داشت، زنگنه اگر هنری داشت در چند سالی که وزیر نفت بود نشان می‌داد تا زمانی که فرمان در دست زنگنه باشد امیدی به وزارت نفت نیست.
فرهیختگان زیر عنوان "۶ دستاورد ژنرال انفعال" نوشت: بیژن نامدارزنگنه ازجمله نام‌های پرتکرار در دولت‌های پس از انقلاب است. زنگنه به‌واسطه ۲۹ سال تصدی وزارتخانه‌های جهاد سازندگی (پنج‌سال وزیر جهاد سازندگی و یک‌سال نیز وزیر نیروی کابینه موسوی)، وزارت نیرو (هشت‌سال وزیر نیرو در کابینه هاشمی‌رفسنجانی) و وزارت نفت (هشت‌سال وزیر نفت کابینه محمد خاتمی و نزدیک به هفت‌سال وزیر نفت کابینه حسن روحانی) به «شیخ‌الوزراء» مشهور است. وی با ۱۵ سال مدیریت بر یکی از استراتژیک‌ترین وزارتخانه‌های کشور، نقش چشمگیری در تحولات بخش انرژی و عمدتاً بخش نفت و گاز ایران دارد. زنگنه اگرچه خودش می‌گوید نه «پیر است و نه خسته» اما بررسی آماری عملکرد وی به‌ویژه در دولت روحانی نشان می‌دهد او با انفعال خود، بسیاری از فرصت‌های بخش نفت و گاز ایران را به هدر داده است. کاهش بی‌سابقه صادرات نفت در دوره زنگنه نسبت به تحریم‌های مشابه در دوره ۹۱-۹۰، گماردن افراد غیرمتخصص، بازنشستگان و نمایندگان ادوار مجلس در پست‌های مدیریتی حساس، عدم تعامل با خریداران اصلی نفت ایران (به‌ویژه چین و هند)، شکست‌های پی‌درپی در اجلاس اوپک و عدم تأثیرگذاری بر تصمیمات این سازمان نفتی، کم‌توجهی به توسعه صادرات گاز ایران و کم‌توجهی به موضوع تحقیق و توسعه (R&D) در بخش نفت و گاز تنها بخشی از ضعف مدیریتی بیژن زنگنه در وزارت نفت است. همچنین از دیگر تصمیم‌های غلط دوره مدیریت زنگنه که خسارت سنگینی را به بخش انرژی کشور وارد کرد، کنار گذاشتن طرح سهمیه‌بندی سوخت در سال ۹۴ بود که وی بیشترین اثرگذاری را بر تصمیم دولت و مجلس داشت.
شایعات در خصوص کارتخوان مشکوک در دفتر وزیر نفت
خبرگزاری مهر نوشت: به گزارش خبرگزاری مهر، پس از آنکه هدایت خادمی در گفت و گویی مدعی شد که کارتخوان مشکوکی با گردش مالی بسیار زیاد در دفتر وزیر نفت کشف شده که پس از ورود دستگاه امنیتی یکی از کارمندان آنجا سکته کرده است، رسانه‌ها به دنبال پیگیری این موضوع افتادند. حتی شایعات به سمتی رفت که در فضای مجازی شایعه دستگیری وزیر مطرح شد اما این شایعه با تکذیب یک مقام امنیتی در گفتگو با خبرگزاری وابسته به دولت (ایسنا) مواجه شد. اما امروز صبح بالاخره بیژن زنگنه وزیر نفت سکوت خود درباره کشف کارتخوان مشکوک در دفتر وزارتی را شکست و در گفتگوی مبسوط با خانه ملت به آن پاسخ داد.وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه "به تازگی هم از دو نفر از نمایندگان مجلس به دلیل اظهارنظر در مورد اتفاقات (ماجرای دستگاه پوز) دفترتان شکایت کرده‌اید، لطفاً در این مورد توضیح دهید؟ " گفت که «از آنها به هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان و به قوه‌قضاییه شکایت کرده‌ایم و حتماً آنجا رسیدگی می‌کنند. دومین بار است که از یکی از این نمایندگان شکایت می‌کنیم. چه دستگاه پوزی در دفتر من بوده است؟ یک نفر کارمند ساده مدت موقت که مأمور خریدهای جزئی بوده، برای انجام کارهایش دستگاه پوز گرفته و همکارانش که از وجود این دستگاه مطلع شده‌اند، پرداختی‌های خودشان شامل پول برق و آب، نقد کردن کارت بانکی، انتقال کارت هدیه یا نفت کارت را از طریق این دستگاه پوز انجام می‌دادند، در طول دو سال هم گردش مالی این دستگاه حدود یک میلیارد تومان بوده و با بازرسی انجام شده نیز کاملاً مشخص شده که هیچ مورد خلافی هم واقع نشده حالا در مورد چنین موضوع ساده و شفافی باید این تهمت‌ها را بزنند؟!»
**گروه نشریات خبری
پژوهشم **۱۱۸۱**۱۷۳۲