در چند سال اخیر، نوسانات اقتصادی، باعث بروز مشکلاتی برای تولید انبوه صنایع دستی شده است و موجب بالا رفتن هزینه های تولید و مشکل در تامین مواد اولیه باعث رکود در بازار صنایع دستی شده است.
اهمیت در تولیدات محلی و ارتقای وضعیت و جایگاه بازارهای صنایع دستی به گونه ای است که بیستم خرداد به عنوان روز جهانی صنایع دستی نامگذاری شده است.
چهارمحال و بختیاری از دیرباز خاستگاه تولید بسیاری صنایع دستی و هنرهای سنتی بوده است که همین امر نام آوری هنرمندان در حوزه های شهری، روستایی و عشایری را به دنبال داشته است.
تعدادی از هنرمندان صنایع دستی استان از نظر خلاقیت در تولید و نوآوری در بسیاری دست ساخته های توانسته اند نشان های اصالت یونسکو را به خود اختصاص دهند.
** صنایع دستی با مشکل هزینه های بالا دست و پنجه نرم می کند
یکی از تولید کنندگان حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری گفت: آموزش ضعیف، هزینه بالا در تولید فرش با ابعاد بالا، ضعف بازاریابی و فروش، نیروی کار غیرمتخصص، مشکل در تامین مواد اولیه، نبود نوآوری در تولیدات و دریافت سفارش ها از جمله مشکلات در تولید صنایع دستی اصیل چهارمحال و بختیاری است.
منیژه پورحیدری بیان کرد: "خاتم شیخ شبان، شهرستان بن و "گز بلداجی" جزو مهمترین تولیدات صنایع دستی در چهارمحال و بختیاری است.
وی اظهار داشت: حمایت از تولیدات صنایع دستی و تلاش برای رونق این حوزه جزو مهمترین خواسته های صنعتگران صنایع دستی چهارمحال و بختیاری است.
** صدور کارت شناسایی هنرمندان صنایع دستی چهارمحال و بختیاری ۱۷۰ درصد رشد یافت
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری گفت: صدور کارت شناسایی هنرمندان صنایع دستی این استان در سال گذشته ۱۷۰ درصد رشد داشته است.
مهرداد جوادی تأکید کرد: این اداره کل در سال ۱۳۹۷ تعهد صدور کارت شناسایی صنایع دستی برای ۴۵۰ هنرمند را داشته است.
وی افزود: این در حالی است که در سال ۱۳۹۷ برای یکهزار و ۳۴۱ کارت شناسایی هنرمندان صنایع دستی صادر شد.
جوادی تصریح کرد: تعهد اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری برای صدور پروانه تولید انفرادی در سال گذشته ۵۰۶ فقره بوده که این تعهد با ۱۵۰ درصد رشد برای ۷۶۲ نفر محقق شده است.
وی بیان داشت: این اداره کل در سال ۱۳۹۷ تعهد ایجاد اشتغال برای ۷۹۰ نفر در بخش صنایع دستی را داشته که با تلاش های صورت گرفته در این مدت برای یکهزار و ۵۲ نفر برابر ۱۳۳ درصد تعهد انجام شده اشتغالزایی شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: تعهد این اداره کل برای برگزاری بازارچه موقت در سال گذشته ۲۱ مورد بوده که با ۱۱۹ درصد تحقق ۲۵ مورد انجام شده است.
وی عنوان داشت: تمامی تعهدات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری برای ثبت دو نشان جغرافیایی صنایع دستی شامل چوغابافی منطقه بازفت و سنگ تراشی هفشجان، صدور ۳۴۰ مجوز مشاغل خانگی، هشت فقره پروانه تولید کارگاهی، ایجاد ۶۷۲ شغل در بخش مشاغل خانگی، پرداخت ۴۲ میلیارد و ۷۷۰ میلیون ریال تسهیلات در حوزه مشاغل خانگی، پرداخت ۵۳ میلیارد و ۸۷ میلیون ریال تسهیلات در طرح اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری از محل منابع صندوق توسعه ملی، صدور ۳۳ اعلامیه تاسیس کارگاه، دریافت ۴۵ فقره گواهی کیفیت کارگاه و محصولات صنایع دستی، باززنده سازی یک رشته در حال فراموشی، تهیه و تدوین یک مورد استاندارد تولید محصولات صنایع دستی و معرفی ۲۶۴ هنرمند برای بیمه روستائیان و عشایر، امضای پنج تفاهم نامه بین دستگاهی، برگزاری یک آئین همایش شهرکرد شهر ملی نمد، تجلیل از ۲۳ پیشکسوت صنایع دستی، ۷ مورد مشارکت در جشنواره های آئینی استانی و کشوری، ۳ مورد شرکت در نمایشگاه های خارجی کشورهای تایلند، قطر و ترکیه، افتتاح یک کارگاه صنایع دستی در راستای اقتصاد مقاومتی و تشکیل یک کارگروه تخصصی با مشارکت بنیاد نخبگان استان در سال ۱۳۹۷ به طور کامل و ۱۰۰ درصدی تحقق یافت.
جوادی اظهار کرد: در سال گذشته دوره های آموزشی کوتاه مدت برای یکهزار و ۳۵ نفر از فعالان صنایع دستی شهرستان های ۹ گانه چهارمحال و بختیاری برگزار شد.
وی ادامه داد: در این مدت دوره آموزشی مبانی و اصول تحقیقات بازار به مدت ۲۴ ساعت در شهرستان شهرکرد برگزار شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری بیان کرد: سال گذشته دوره آموزشی آشنایی با اصول تجاری سازی محصولات و خدمات به مدت ۱۶ ساعت در شهرستان های شهرکرد و بروجن برگزار شد.
وی یادآور شد: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری سال گذشته در بخش استانداردسازی آئین و ویژگی های محصولات صنایع دستی توانست استانداردسازی رشته گلیم را انجام دهد.
جوادی عنوان کرد: در سال گذشته ۸۳ هنرمند صنایع دستی چهارمحال و بختیاری در نمایشگاه های کشوری استان های سیستان و بلوچستان، کردستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، مرکزی، اردبیل، زنجان، خراسان شمالی، همدان، اصفهان، تهران، خراسان رضوی، گلستان، یزد، خراسان جنوبی، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، مازندران و فارس شرکت کرده اند.
وی اظهار داشت: سومین نمایشگاه منطقه ای صنایع دستی و گردشگری با حضور استان های اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، مرکزی، لرستان، خوزستان، یزد، قم و فارس سال گذشته با همکاری بخش خصوصی در شهرکرد برگزار شد و ۱۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال انواع صنایع دستی شامل خاتم، صنایع چوب، گلیم، جاجیم، نمد، مینا و کاشی به فروش رسید.
جوادی تأکید کرد: در یک سال اخیر بیش از ۲۰ نمایشگاه صنایع دستی و هنرهای سنتی در نقاط مختلف چهارمحال و بختیاری برپا شد.
وی افزود: در این مدت ۲۵ بازارچه موقت صنایع دستی و هنرهای سنتی در نقاط مختلف چهارمحال و بختیاری برپا شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: براساس دریافت گزارش از سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۷ صادرات نمد استان ۱۱۴ هزار و ۹۷۵ هزار دلار به کشورهای آمریکا، عراق، سوئد و افغانستان بوده است.
وی بیان داشت: در این مدت کمیته ای متشکل از کارشناس صنایع دستی، فرمانده یگان حفاظت اداره کل، کارشناس تعزیرات حکومتی و بازرس سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری به منظور کنترل بازار محصولات صنایع دستی و جلوگیری از عرضه محصولات غیرصنایع دستی از فروشگاه ها و بازارچه های صنایع دستی استان بازدید داشته اند.
**آشناسازی مردم با موزه ها
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری نیز گفت: به منظور آشنایی مردم با موزه ها، دیدار از موزه ها همزمان با روز جهانی موزه ها رایگان شد.
مهرداد رئیسی افزود: برگزاری نمایشگاه تولیدات صنایع دستی در روستای پیربلوط، تخفیف ویژه فروش در بازارچه ها و فروشگاه های صنایع دستی مرتبط با این اداره کل، برگزاری نمایشگاه مشارکتی صنایع دستی درشهرستان بروجن، استفاده از شعار "صنایع دستی: اشتغال زا، هویت ساز، ارزآور" در تبلیغات محیطی رسانه ای و مکاتبات اداری و افتتاح بازارچه صنایع دستی شهرستان کوهرنگ از مهمترین برنامه های این اداره کل بوده است.
وی بیان کرد: ثبت مالکیت معنوی کیسه بافی، آموزش ۱۶۰ نفر از شاغلان صنایع دستی، دو مورد استاندارد سازی آموزشی رشته های صنایع دستی، یک مورد احیای رشته در حال فراموشی سفره بافی، یک مورد تهیه فیلم های ترویجی صنایع دستی رشته گلیم، یک مورد ثبت جغرافیایی رشته نمد با اعتبار ۶۵۰ میلیارد ریال اعتبار از برنامه های حوزه توسعه و ترویج معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری است.
وی یادآور شد: ایجاد دو بازارچه دائمی در شهرستان های شهرکرد و بروجن، ایجاد ۲۵ بازارچه فصلی در شهرستان های ۹ گانه، حضور در ۱۵ نمایشگاه ملی و دو نمایشگاه خارجی، برگزاری یک نمایشگاه ملی و طراحی و تولید بسته بندی چهار محصول صنایع دستی جزو برنامه های حوزه بازرگانی معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در سال جاری است.
رئیسی عنوان کرد: صدور دو هزار فقره کارت شناسائی، ۵۰۰ فقره پروانه تولید انفرادی، ۸ فقره جواز تاسیس کارگاه، هشت فقره پروانه تولید کارگاهی، ۳۰۰ فقره مجوز مشاغل خانگی، ارائه آموزش رشته های مزیت دار صنایع دستی به دو هزار و ۴۹۰ نفر، ایجاد ۸۳۰ شغل براساس سند برنامه ششم و توسعه صنایع دستی در دو روستای برخوردار از برنامه های حوزه حمایت از تولید معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در سال جاری است.
وی اظهار داشت: هم اینک ۵۲ رشته صنایع دستی شهری، روستایی و عشایری در چهارمحال و بختیاری وجود دارد که بافته های داری مانند فرش، گلیم، قالی بافی، چوخابافی، نمدمالی، گیوه دوزی، خورجین بافی، گلیم بافی، بافت سیاه چادر، جاجیم بافی، قفل سازی، خاتم و مشتقات آنها از مهمترین صنایع دستی شهری، روستایی و عشایری این استان است.
به گزارش ایرنا، در سال های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۶ حدود یک میلیون و ۲۵۰ هزار دلار محصولات نمدی از چهارمحال و بختیاری به خارج از کشور صادر شد و این نشان می دهد این محصول می تواند یکی از مهمترین کالاهای صادراتی استان باشد.
هم اینک ۵۰۰ هنرمند نمدمال در ۱۵ کارگاه بزرگ تولیدی چهارمحال و بختیاری فعالیت دارند که از این تعداد ۴۰۰ نفر در شهرکرد و ۱۰۰ نفر در بروجن هستند.
تاکنون ۲۵۰ فقره مجوز صنایع دستی برای این رشته صادر شده و ۴ شرکت فعال در تولید و صادرات نمد در چهارمحال و بختیاری فعالیت دارند.
در خرداد ۱۳۹۰ نمدمالی چهارمحال و بختیاری جزو میراث ناملموس ملی به ثبت رسیده است.
با توجه به کاربرد زیاد نمد، قابلیت استفاده این تولیدات در صنایع گردشگری، خودروسازی، دفاع و ورزش نیز وجود دارد.
تولید محصولات نمدی چهارمحال و بختیاری به دو روش سنتی و نوین صورت می گیرد که امروزه در بخش تولید نمدهای نوین به علت نوآوری و کاربردهای مختلف افزون بر ۴۰ نوع محصول نمد تولید و روانه بازار مصرف می شود.
گزارش از: وحید رئیسی دهکردی
۷۳۶۲/۲۰۹۷