محمد حسن فتحی نسری روز دوشنبه در نشستی با خبرنگاران رسانه‌های تربت حیدریه گفت: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در راستای تصویب سند آمایش سرزمینی قصد دارد تا دو رشته باستان شناسی و علوم سیاسی را از این دانشگاه حذف کند تا آموزش عالی شهرستان ماموریت اصلی خود را در رشته کشاورزی و فنی مهندسی دنبال کند.
وی ادامه داد: با این حال با توجه به انجام گسترده فعالیت‌های باستان شناسی که با توجه به بنیه تاریخی منطقه توسط استادان و دانشجویان باستان شناسی این دانشگاه صورت می گیرد به دنبال رایزنی برای جلوگیری از حذف این رشته در دانشگاه دولتی تربت حیدریه هستیم.
رئیس دانشگاه تربت حیدریه گفت: ۱۳۰ دانشجوی بومی و غیربومی این شهرستان از تابستان پارسال در کاوش های متعدد باستان شناسی در شهرستانهای تربت حیدریه، زاوه، مه ولات، کاشمر، تایباد، تربت جام و باخرز شرکت داشته‌اند که مجموع فعالیت آنها منجر به کشف محوطه‌ها، آثار و ابنیه تاریخی فراوانی شده است.
فتحی افزود: انجام این اقدامات بر اساس عقد تفاهمنامه‌های مختلف با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی صورت گرفته است.
عضو هیات علمی و مشاور گروه باستان شناسی دانشگاه تربت حیدریه نیز در خصوص ظرفیت‌های موجود باستان شناسی در منطقه تربت حیدریه گفت: تا قبل از کشف شهر تاریخی در روستای "دامسک" از توابع بخش مرکزی این شهرستان در سال گذشته، تصور ما این بود که قدمت تربت حیدریه به دوران ساسانی و اوایل اسلام می رسد و حال آنکه کاوش‌های اخیر صورت گرفته و سرنخ‌های به دست آمده حاکی است که قدمت تربت حیدریه به دوران میان سنگی یا عصر زندگی بشر در تاریکی یعنی به ۴۴ هزار سال قبل باز می‌گردد.
مهدی فلاح افزود: اهمیت این موضوع زمانی بیشتر مشخص می شود که بدانیم امروز در بین سه شهرستان فعال در حوزه باستان شنانی در سطح خراسان رضوی یعنی گناباد، نیشابور و تربت حیدریه فقط تربت حیدریه است که انجام فعالیت‌های باستان شناسی خود را محدود به داخل این شهر نکرده و در شهرستانهای همجوار نظیر زاوه، مه ولات، کاشمر، تایباد، تربت جام و باخرز فعالیت‌ها و کاوش‌های متعددی صورت داده که در شرف به ثمر رسیدن است.
وی با اشاره به فعالیت‌های صورت گرفته توسط گروه باستان شناسی دانشگاه تربت حیدریه ادامه داد: انجام کاوش در حوزه دامسک تربت حیدریه که منجر به کشف ۱۲ کوزه سفالی شد با کمک تکنولوژی آرکوژئوفیزیک (روش اکتشاف مدرن بدون تخریب)، بررسی و شناسایی ولایت باخرز، ثبت تعدادی از محوطه‌های تاریخی تایباد و تربت جام، انجام مطالعات در شهر تاریخی "زو" که معتقدیم مرکز ولایت زاوه قدیم است و انجام ۱۰ عنوان پایان نامه کارشناسی دانشجویی با موضوع باستان شناسی از جمله این اقدامات بوده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستانهای تربت حیدریه و زاوه نیز در سخنانی گفت: کاوش های باستان شناسی در این منطقه بیانگر این است که تربت حیدریه از دیرباز به عنوان یک منطقه پیوند دهنده و تلاقی دهنده فرهنگی، سیاسی و اقتصادی مطرح بوده و امروز نیز این شاخصه‌ها همچنان باقی مانده است.
علی محمدی افزود: از سوی دیگر از ابتدای تاسیس این اداره تا دوسال قبل در مجموع ۵۰ آثار و بنای تاریخی در تربت حیدریه کشف و به ثبت رسیده بود اما با کمک دانشگاه تربت حیدریه و تنها در سال جاری تاکنون ۱۰۰ اثر تاریخی در این شهرستان کشف شده که در حال ثبت آنها هستیم.
وی با بیان اینکه دانشجویان رشته باستان شناسی پس از دانش آموختگی یا باید جذب اداره میراث فرهنگی شوند و یا اینکه ادامه تحصیل دهند که فارغ التحصیلان این رشته در تربت حیدریه زیاد با مشکل اشتغال مواجه نخواهند بود زیرا قدمت تاریخی منطقه زمینه اشتغال را برای آنها فراهم کرده است.
تاکنون ۲۵۰ اثر تاریخی و گردشگری در شهرستان تربت حیدریه شناسایی و از مجموع ۷۰ بنای تاریخی شناسایی شده در تربت حیدریه، ۴۶ اثر، شامل ۳۵ بنا و ۱۱ تپه و ۲ اثر معنوی و ناملموس در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
در شهرستان زاوه نیز که زیر پوشش اداره میراث فرهنگی تربت حیدریه است حدود ۵۰ جاذبه تاریخی و گردشگری وجود دارد که تاکنون ۱۷ مورد از آثار تاریخی آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و روستای "سهل آباد" از توابع این شهرستان نیز به عنوان روستای نمدمالی استان خراسان رضوی معروفیت ویژه ای دارد.
مرکز شهرستان ۲۲۵ هزار نفری تربت حیدریه در فاصله ۱۵۰ کیلومتری جنوب مشهد واقع است.
۷۰۷۹/۶۱۲۱/۱۹۲۲