در تبیین جایگاه ویژه صنایع دستی در آذربایجان شرقی، اشاره به اخذ ۲۶ نشان ملی مرغوبیت توسط هنرمندان عرصه صنایع دستی این استان برای ۲۶ رشته در ۲ سال قبل و فعالیت ۱۱ هزار هنرمند در ۸۰ رشته به اندازه کافی گویا و روشنگر است.
بنا بر آمار منتشر شده، آذربایجان شرقی همراه با استان‌های اصفهان و فارس در زمره سه استان نخست کشور در زمینه تنوع و گستره صنایع دستی، به ویژه از منظر دریافت «مهر ملی مرغوبیت» و «مهر اصالت یونسکو»، است و این خطه ظرفیت‌های بی بدیلی برای توسعه تولید و صادرات محصولات صنایع دستی در رشته‌های مختلف آن به کشورهای منطقه قفقاز و ترکیه دارد.
بهینه سازی، برندسازی، برگزاری دوره‌های آموزشی و حرفه‌ای، ارائه تسهیلات ویژه، ساماندهی فعالان این بخش، رسیدگی سریع به مسائل و مشکلات عدیده صنوف مربوطه، برپایی نمایشگاه‌های مختلف داخلی و بسترسازی‌های لازم برای حضور صنایع دستی و هنرمندان آذربایجانی در نمایشگاه‌های خارج از کشور می‌تواند مسیر رشد و ترقی این حوزه از صنعت پردرآمد گردشگری را هموارتر کند و به آن سرعت ببخشد.
فعالیت افزون بر ۱۱ هزار نفر هنرمند آذربایجان شرقی در رشته‌های مختلف و متنوع صنایع دستی همچون قالی بافی، کیف و کفش چرم، قلم زنی، سوزن کاری، منبت، نقره کاری، نساجی در قالب چاپ باتیک، سفال، سرامیک و کاشی کاری، صنایع چرم دست دوز، قالی و تابلو فرش، آئینه کاری، گلیم بافی، مجسمه سازی، ملیله دوزی، ممقان دوزی، منجوق دوزی، معرق کاری، میناکاری، نقاشی روی سفال و زیورآلات سنتی و سایر رشته‌ها که بیش از ۸۰ نوع را شامل می‌شود، آذربایجان شرقی را در کنار اصفهان به یکی از دو قطب اصلی صنایع دستی ایران تبدیل کرده است.
استاندار آذربایجان شرقی با اشاره به توانمندی‌های این استان در حوزه صنایع دستی، رویداد بین المللی تبریز ۲۰۱۸ را فرصتی ایده آل برای معرفی این آثار به مردم ایران و کشورهای دیگر می‌داند و می‌گوید: باید از چنین فرصت‌هایی بتوانیم به دستاوردهای مهمی چون توسعه چرخه اقتصادی، تحکیم و تثبیت جایگاه فرهنگی و تاریخی در سطح بین المللی دست یابیم.
محمدرضا پورمحمدی بر ضرورت تبلیغات و برندسازی در صنایع دستی تاکید و اضافه می‌کند: باید توجه داشت که پرداختن به صنایع دستی و معرفی آن نه تنها بر برنامه ریزی در راستای سوق دادن گردشگران داخلی به تبریز و قرار دادن این کهن شهر در محور گردشگری ملی مؤثر است، بلکه می‌تواند سود سرشار اقتصادی به دنبال داشته باشد.
وی، رسیدگی به مسائل و مشکلات فعالان صنایع دستی، برندسازی و توسعه صادرات محور صنایع دستی را از جمله برنامه‌های مهم استان برای توسعه رشته‌های مربوطه با هدف توسعه صنعت گردشگری آذربایجان شرقی عنوان می‌کند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز با اشاره به تنوع زیبای رشته‌های صنایع دستی فعال در استان، گفت: بدون تردید توجه به صنایع دستی و رفع مشکلات مربوطه می‌تواند ریل حرکتی صنعت گردشگری استان و حتی کشور را پرتحرک و پرشتاب‌تر کند.
مرتضی آبدار، کسب ۲۶ نشان ملی مرغوبیت صنایع دستی کشور توسط هنرمندان آذربایجان شرقی را مزیت بزرگ این حوزه می‌داند که استان را به رتبه دوم کشوری رسانده است. وی تاکید می‌کند: میراث فرهنگی استان تلاش می‌کند تا حد ممکن نسبت به برندسازی و ثبت رشته‌ها و بخش‌های مختلف صنایع دستی کمک کند و بر این اساس پارسال گلیم قافلانکوه شهرستان میانه و چاپ باتیک شهرستان اسکو در سازمان مرکزی ثبت ملی شد.
آبدار با ارائه گزارشی از فعالیت‌های مجموعه میراث فرهنگی آذربایجان شرقی در حوزه صنایع دستی، تشریح می‌کند: توجه به تسهیل امور حرفه‌ای و آموزشی و نیز ارائه تسهیلات ویژه جزو اولویت‌های مهم ما در سال گذشته و سالجاری است.
وی از آموزش دو هزار و ۷۰۰ نفر در حوزه صنایع دستی که ۸۳۰ نفر از آنها را روستاییان آذربایجان شرقی تشکیل می‌دهند، خبر می‌دهد و اضافه می‌کند: بر همین اساس تاکنون یکهزار و ۴۲ مورد مجوز صنایع دستی به فعالان این حوزه صادر شده است که در سالجاری این روند با شدت بیشتری ادامه خواهد یافت.
آبدار با بیان اینکه در حال حاضر تعداد ۹۴ کارگاه تولیدی صنایع دستی در رشته‌های گوناگون در آذربایجان شرقی با مجوز میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فعالیت دارد، تلاش برای افزایش این کارگاه‌ها را جزو اولویت‌های استان می‌شمارد.
وی، توجه به صنایع دستی و بومی روستایی را از برنامه‌های مهم میراث فرهنگی آذربایجان شرقی بیان می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر تعداد ۱۸ طرح در این زمینه با ۱۱ میلیارد ریال اعتبار در دست اجرا می‌باشد.
آبدار، برپایی نمایشگاه‌های صنایع دستی را از عوامل پیشرفت و توسعه این حوزه می‌داند و یادآور می‌شود: بر این اساس تاکنون حدود ۱۰ میلیارد ریال برای برگزاری نمایشگاه‌های مربوطه از جمله نمایشگاه بین المللی سال گذشته در تبریز هزینه و طی آن رکورد فروش صنایع دستی کشور شکسته شد.
معاون صنایع دستی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز بر اهمیت حمایت از کالای ایرانی در قالب پشتیبانی از صنایع دستی تاکید و اظهار می‌کند: امسال حمایت از کالای ایرانی در رأس امور نهادهای دولتی و غیردولتی کشور قرار گرفته و باید جایگاه صنایع دستی که تجلی گر تفکر خلاق و بی بدیل هنرمندان این خطه است، ارتقا یابد.
فرشاد به آفرین اضافه می‌کند: در همین راستا از طریق معاونت صنایع دستی آموزش رایگان صنایع دستی و هنرهای سنتی در همه شهرستان‌های ۲۱ گانه استان و حدود ۹۰ روستای منتخب انجام شده است.
وی، برندسازی و بسته بندی صنایع دستی را از مهم‌ترین دغدغه‌های میراث فرهنگی استان در حوزه صنایع دستی عنوان می‌کند و می‌گوید: باید توجه داشت که برندسازی و بسته بندی منحصربه فرد بیانگر هویت آثار هنری ما خواهد بود.
به آفرین از تدوین اطلس صنایع دستی آذربایجان شرقی نیز خبر می‌دهد و می‌گوید: هم اکنون ۱۱ هزار نفر مجوز اشتغال در حوزه صنایع دستی در استان دارند که امیدواریم این روند در سال‌های آتی رو به رشد و ارتقای جایگاه صنایع دستی را در پی داشته باشد.
به گزارش ایرنا، پرداخت درست و برنامه ریزی شده به موضوع برندسازی و امر تبلیغات به همراه توجه به صادرات محور بودن رشته‌های منحصر به فرد صنایع دستی آذربایجان شرقی می‌تواند علاوه بر رونق این صنایع و گسترش آن در میان هنرمندان، عوائد اقتصادی سرشاری نیز داشته باشد.
گزارش از: سیدیحیی مرتضائی
۳۰۳۸/۵۱۸