متولیان و سیاستگذاران حوزه مسکن روز گذشته (یکشنبه) در صحن مجلس حاضر شدند تا گزارشی از برنامه‌های جدید رونق مسکن موسوم به «طرح ملی مسکن» ارائه کنند و وزیران راه و شهرسازی و کشور، رئیس کل بانک مرکزی، مدیرعامل بانک مسکن و رئیس بنیاد مسکن در نشست مجلس، جزئیاتی از برنامه این طرح را اعلام کردند.
به گزارش گروه نشریات خبری؛ اظهارات متولیان حوزه مسکن در خصوص جزئیات این طرح ملی بازتاب گسترده‌ای در روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و تارنماهای داخلی داشته است. علاوه بر این، برخی از رسانه‌ها در گفت و گو با کارشناسان به واکاوی نقاط قوت و ضعف برنامه‌های پیش بینی شده در طرح ملی مسکن پرداختند.
رسانه‌های اصلاح طلب بررسی طرح ملی مسکن در مجلس را نشان از این دانستند که تأمین مسکن و تعدیل قیمت آن به یکی از اولویت‌های اصلی برنامه‌های دولت تبدیل شده است اما رسانه‌های اصولگرا نوشتند: از آتش این راهکارهای کهنسال، آبی گرم نخواهد شد. رسانه‌های اصلاح طلب تشکیل مؤسسه‌های استیجاری، ایجاد کنسرسیوم بانکی مسکن و طرح مسکن ملی را از جمله سیاست‌هایی برشمردند که طی هفته‌های اخیر در سخنان مسئولان جایگاه ویژه‌ای پیدا کردند و علاوه بر مسئولان وزارت راه و شهرسازی روز گذشته پای رئیس کل بانک مرکزی و وزیر کشور را هم برای مشورت به مجلس کشانده است.
در مقابل رسانه‌های اصولگرا ادعا کردند: دولت به صورتی کاملاً غیر قابل توجیه، از اعمال اختیارات خود مثلاً در بحث وضع مالیات بر بخش‌های مختلف مسکن که موجب کاهش قیمت خانه و اجاره خانه می‌شود؛ خودداری می‌کند.
آمادگی بانک مسکن برای راه اندازی بازار پیش فروش مسکن از دیگر محورهای مورد توجه رسانه‌های اصلاح طلب و معضل خانه‌های خالی از دیگر محورهای مورد توجه اصولگرایان است. همچنین وضعیت فعلی بازار مسکن محور مشترک هر دوطیف رسانه‌ها است.
رسانه‌های اصلاح طلب
برخی از عبارت‌های کانونی رسانه‌های اصلاح طلب را در ادامه می‌خوانیم: به گفته کارشناسان امروز بازار مسکن بیش از هر چیزی اعم از وام، تسهیلات، کاهش اجاره‌بها و تعدیل قیمت به تولید نیاز دارد؛ در طرح ملی مسکن قرار است ۴۰۰ هزار مسکن تا سال ۱۴۰۰ ساخته شود؛ افزایش توان مالی مستأجران و حذف واسطه‌های میان مستأجر و مالک مهم‌ترین برنامه‌های سیاستگذاران برای بازار اجاره است؛ نبودن برنامه‌ریزی بلندمدت یکی از چالش‌های اصلی وضعیت کنونی مسکن در کشور است؛ کسادی خرید و فروش مسکن، منجر به اثر تورمی در بازار اجاره شده و به گفته دفاتر املاک نرخ‌های اجاره در دو هفته اخیر روند صعودی داشته است؛ به گفته واسطه‌های ملکی، افرادی که در ماه‌های اخیر به دلیل جهش قیمت‌ها موفق به خرید آپارتمان نشده‌اند به بازار اجاره روی آورده و تقاضا در این بخش طی روزهای اخیر بالا رفته است.
بررسی طرح ملی مسکن در مجلس
روزنامه مردم سالاری زیر عنوان "بررسی طرح ملی مسکن در مجلس" نوشت: در جلسه علنی دیروز مجلس که به ریاست علی لاریجانی برگزار شد، وزیر راه و شهرسازی، رئیس کل بانک مرکزی، وزیر کشور، رئیس بنیاد مسکن نیز در جریان بررسی طرح ملی مسکن حضور داشتند…دراین جلسه نمایندگان بر لزوم تأمین زمین ارزان و افزایش تسهیلات ساخت و خرید مسکن تاکید کردند.
آرمان نوشت: تأمین مسکن و تعدیل قیمت آن گویا به یکی از اولویت‌های اصلی برنامه‌های دولت تبدیل شده است. تشکیل مؤسسه‌های استیجاری، ایجاد کنسرسیوم بانکی مسکن، طرح مسکن ملی و … از جمله سیاست‌هایی هستند که طی هفته‌های اخیر در سخنان مسئولان جایگاه ویژه‌ای پیدا کردند و علاوه بر مسئولان وزارت راه و شهرسازی روز گذشته پای رئیس کل بانک مرکزی و وزیر کشور را هم برای مشورت به مجلس کشاندند. با اینکه تمام این اقدامات نشانه‌های بزرگی از دغدغه مند بودن دولت برای تأمین مسکن متقاضیان و مستأجران هستند، اما باید توجه داشت که به گفته کارشناسان امروز بازار مسکن بیش از هر چیزی اعم از وام، تسهیلات، کاهش اجاره‌بها، تعدیل قیمت و… به تولید نیاز دارد. به تبع رشد تولید و عرضه است که تعادل به بازار برمی گردد و با فزونی عرضه بر تقاضا دیگر نیازی به هزینه کرد برای ایجاد مؤسسه‌های اجاره مسکن یا تعیین سقف اجاره نباشد.
ایرج رهبر، عضو هیأت مدیره کانون انبوه سازان، در گفت و گویی با آرما در پاسخ به این سوال که "طرح ملی مسکن که روز گذشته در مجلس بررسی شد را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا می‌توان به آن امیدوار بود؟ " گفت: به هر حال حضور رئیس کل بانک مرکزی و وزرای کشور و راه‌وشهرسازی در مجلس نشان از اهمیت این طرح برای دولت و مجلس دارد. صحبت‌های خوبی هم روز گذشته ارائه شد که اگر جنبه عملی بگیرند می‌توانند راهگشا باشند. به عنوان مثال تاکید رئیس مجلس برای ساخت ۹۰۰ هزار واحد مسکونی بر اساس برنامه ششم توسعه و اخذ مالیات از خانه‌های خالی می‌تواند بخش مهمی از مشکلات صنعت ساختمان‌سازی را حل کند. همچنین وزیر راه و شهرسازی هم از پایدارسازی مسکن و تأمین نیاز خانه‌اولی‌ها سخن به میان آورد که نشان می‌دهد این وزارتخانه دغدغه‌های موجود را می‌شناسد. تقویت سمت عرضه هم که رئیس کل بانک مرکزی به آن اشاره کرد خواسته‌ای است که ما بارها آن را تکرار کرده‌ایم. حال مشروط بر آنکه تمامی این صحبت‌ها به مرحله اجرا برسند می‌توان بر بهبود وضعیت مسکن امید داشت.
روزنامه ایران نوشت: متولیان و سیاستگذاران حوزه مسکن روز گذشته میهمان نمایندگان مجلس بودند تا گزارشی از برنامه‌های جدید رونق مسکن موسوم به «طرح ملی مسکن» ارائه کنند.وزیران راه و شهرسازی و کشور، رئیس کل بانک مرکزی، مدیرعامل بانک مسکن و رئیس بنیاد مسکن در نشست مجلس جزئیاتی از برنامه «طرح ملی مسکن» را اعلام کردند. بر اساس این برنامه، افزایش ساخت و عرضه مسکن، افزایش تسهیلات از ۱۳.۵ به ۲۰ درصد، ایجاد صندوقی به منظور افزایش توان مستأجران و واگذاری یک میلیون هکتار زمین دولتی به سازندگان مهم‌ترین سیاست‌هایی است که در دو سال آینده برای رونق بخشی به بازار مسکن و خانه دار شدن اقشار متوسط و ضعیف اجرا خواهد شد. در «طرح ملی مسکن» قرار است ۴۰۰ هزار مسکن تا سال ۱۴۰۰ ساخته شود. به‌منظور کاهش هزینه‌های ساخت و کاهش قیمت نهایی مسکن، ساخت و ساز این واحدها در عرصه‌های دولتی و توسط سازندگان خصوصی خواهد بود. سیاستگذاران همچنین برای بازار اجاره برنامه‌هایی در نظر دارند که افزایش توان مالی مستأجران و حذف واسطه‌های میان مستأجر و مالک مهم‌ترین بخش‌های این برنامه است و قرار است جزئیات آن بزودی اعلام شود.
وضعیت فعلی بازار مسکن
شرق در مطلبی قیمت مسکن در سال جاری را در گفت و گو با کارشناسان بررسی می‌کند که در بخشی از آن آمده است: وضعیت نابسامان بازار مسکن و افزایش زمان دستیابی مردم به خانه در حدود ۲۰ سال، چیزی در حدود پنج برابر نرم جهانی، ماحصل آشفتگی‌ای است که در سال گذشته بر اقتصاد ایران تحمیل شد. مسکن که یکی از اقلام ضروری سبد خانوار محسوب می‌شود، اکنون بیرون از این سبد قرار گرفته و تنها، دستمزدهاست که روانه جیب صاحبان املاک می‌شود؛ رونق تجاری‌گری و دلالی. بسته‌های دولت برای رونق بازار و خانه‌دارکردن مردم از اختصاص مسکن‌های مهر بدون متقاضی تا اعطای تسهیلات به صاحبان سرمایه برای ساخت‌وساز را دربر می‌گیرد، اما س‌ؤال اینجاست که این راه‌حل‌ها چقدر کاربرد دارند؟ چشم‌انداز این بازار چیست؟ نگاه کارشناسان به این مقوله با یکدیگر متفاوت است؛ برخی معتقدند تازمانی‌که تورم اقتصاد کلان وجود دارد، باید در انتظار افزایش قیمت مسکن در سطح نرخ تورم باشیم، اما در مقابل اتحادیه املاک می‌گوید قطعاً افزایش نرخ مسکن زیر تورم خواهد بود. تنها فصل مشترک اظهارنظرهای کارشناسی، کاهش رشد جهشی قیمت مسکن نسبت به سال گذشته است. بااین‌حال برخی از کارشناسان با طرح این موضوع که جایگاه مشخصی برای برنامه‌ریزی در زمینه مسکن که ۶۵ درصد بخش خصوصی در آن فعالیت می‌کنند و پس از بخش نفت که دولتی است می‌تواند اقتصاد کشور و تولید ناخالص داخلی را در کنترل خود داشته باشد، در دولت در نظر گرفته نشده است، نبودن برنامه‌ریزی بلندمدت در این حوزه را یکی از چالش‌های اصلی وضعیت کنونی مسکن در کشور برمی‌شمرند.
روزنامه ایران نیز زیر عنوان "انتظارات تورمی فروکش کرد" نوشت: خبرنگارما گزارش می‌دهد، در راستای کاهش انتظارات تورمی، رشد قیمت مسکن کاملاً متوقف شده است و در کوتاه مدت افزایش قیمت‌ها مشاهده نمی‌شود. اما کاهش قیمت‌ها در بازار خودرو بیشتر نمایان است....در این میان، جریان سفته بازی که طی فروردین ماه دربازار مسکن و خودرو فعال شده وبا امتناع از فروش به‌دنبال تشدید قیمت‌ها بود، به تدریج فعالیتش محدود شده و اینک به فکر حضور در صف عرضه هستند.
ایسنا در گزارش خود از آغاز تب‌وتاب در بازار اجاره خبرداد و آورد: کسادی خرید و فروش مسکن، منجر به اثر تورمی در بازار اجاره شده و به گفته‌ی دفاتر املاک نرخ‌های اجاره در دو هفته اخیر روند صعودی داشته است. با نزدیک شدن به فصل جابه‌جایی، بازار اجاره در مسیر صعود قیمت قرار گرفته و بر اساس مشاهدات میدانی، نرخ‌های اجاره در دو هفته اخیر ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش یافته است. معاملات قطعی هم نشان می‌دهد نرخ اجاره آپارتمان‌های کمتر از ۵ سال ساخت در شمال تهران متری ۶۰ تا ۹۰ هزار تومان، مناطق میانی ۴۰ تا ۶۰ هزار تومان در هر متر مربع و مناطق جنوبی ۲۰ تا ۴۰ هزار تومان در هر متر مربع است. هرچند در بعضی موارد بر اساس موقعیت خانه، قراردادهای اجاره با نرخ‌های بالاتر منعقد می‌شود.قراردادهای خرید و فروش مسکن در شهر تهران ۳۶ درصد نسبت به سال قبل کمتر شده است. با اینکه تصور می‌شد با کساد شدن بازار خرید و فروش مسکن، آپارتمان‌ها وارد فاز اجاره شوند و نرخ‌ها بشکند، دفاتر املاک می‌گویند که هرچه به سمت تیرماه و نزدیک شدن به فصل جابه‌جایی پیش می‌رویم تب بازار اجاره بالا می‌رود و موجران قیمت‌ها را افزایش می‌دهند. به گفته واسطه‌های ملکی، افرادی که در ماه‌های اخیر به دلیل جهش قیمت‌ها موفق به خرید آپارتمان نشده‌اند به بازار اجاره روی آورده و تقاضا در این بخش طی روزهای اخیر بالا رفته است.
آمادگی بانک مسکن برای راه اندازی بازار پیش فروش مسکن
ابوالقاسم رحیمی‌انارکی مدیرعامل بانک مسکن در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایلنا با بیان اینکه بانک مسکن آمادگی احیای بازار پیش فروش و پیش خرید مسکن را دارد اما باید مراحل اصلاح قانون مرتبط با آن در مجلس طی شود و به اتمام برسد، گفت: برای تقویت توان پرداخت اجاره مسکن هم تمهیداتی را اندیشیده‌ایم و قرار بر این است که صندوقی برای کمک به افزایش توان مستاجران تشکیل شود که در صورت تصویب، جزییات آن را اعلام می‌کنیم…وی درباره ضرورت آغاز به کار بازار پیش فروش و پیش خرید مسکن برای خروج از رکود بازار اظهار داشت: بانک مسکن آمادگی احیای بازار پیش فروش و پیش خرید مسکن را دارد اما باید مراحل اصلاح قانون مرتبط با آن در مجلس طی شود و به اتمام برسد. وی گفت: شرکت سرمایه‌گذاری بانک مسکن این آمادگی را دارد که پیش‌فروش مسکن را مجدداً راه‌اندازی کند اما سایر سازندگان مسکن تا زمانی که قانون اصلاح نشود از این موضوع استقبال نمی‌کنند.رحیمی‌انارکی با اشاره به تدوین و طراحی بسته جدید رونق مسکن توسط بانک مسکن تاکید کرد: بسته رونق مسکن آخرین مراحل را برای تصویب می‌گذراند به زودی نهایی می‌شود و این بسته می‌تواند هم طرف عرضه و هم تقاضا را در بازار تقویت کند و بازار رهن و اجاره را پوشش می‌دهد.
رسانه‌های اصولگرا
برخی از عبارت‌های کانونی رسانه‌های اصولگرا را در ادامه می‌خوانیم: اشتباهات دولت‌ها تأثیرات عمده‌ای بر بخش مسکن می‌گذارد و انتفاع تمام این راهکارهای تجربه شده و مسیرهای طی شده را به شدت کاهش می‌دهد؛ گفتنی است رسانه‌های حامی دولت گزارش داده‌اند که نرخ مسکن در دولت آقای روحانی تا ۳۰۰ درصد افزایش یافته و رکورد زده است؛ خانه‌های خالی شهر تهران تبدیل به معضل جدی مسکن در این کلان شهر بزرگ شده‌اند؛ خانه‌های خالی در شهر مستاجران؛ این روزها خبری از خوش نشینی نیست و تبدیل به کابوسی برای اجاره‌نشین‌ها شده است.
بررسی طرح ملی مسکن در مجلس
روزنامه خراسان زیر عنوان "طرح جدید مسکن در ایستگاه بهارستان" نوشت: مجلس با حضور سه مقام دولتی وضعیت بازار مسکن و راهکارهای مدیریت آن را بررسی کرد. به دنبال نطق پیش از دستور علی لاریجانی در جلسه علنی روز گذشته مجلس که به موضوع مسکن اشاره داشت در حضور وزرای کشور، راه و شهرسازی و رئیس کل بانک مرکزی گزارشی درباره "طرح ملی مسکن" در دستور کار صحن قرار گرفت.
مشرق نیوز با انتخاب عنوان "دورهمی مجلس‌آرای وزیر کشور و نمایندگان درباره مسکن مردم" برای گزارش خود نوشت: عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور، روز یکشنبه گذشته در صحن علنی مجلس حاضر شد تا گزارشی از عملکرد این وزارتخانه در حوزه مسکن ارائه کند. رحمانی فضلی در این ارائه به مقولاتی مثل، پرداخت تسهیلات توسط دولت، تکلیف شهرداری‌ها به پرداخت تسهیلات، واگذاری زمین‌های دولتی به انبوه سازان مسکن، احیای بافت‌های فرسوده و… اشاره کرد.
این تارنما در ادامه آورد: این قبیل راه حل‌ها و فرایندها طی ۴۰ سال گذشته دائماً در دست اجرا بوده مع الوصف اما اشتباهات دولت‌ها تأثیرات عمده‌ای بر بخش مسکن می‌گذارد و انتفاع تمام این راهکارهای تجربه شده و مسیرهای طی شده را به شدت کاهش می‌دهد. نکته آنجاست که آقای رحمانی فضلی حکماً نظر کارشناسان امر و دلسوزان کشور را خوانده و در جریان هست که راه کاهش قیمت مسکن و خانه دار شدن تعداد بیشتری از مردم در مقطع فعلی صرفاً بحث «مالیات» است و بس! به سخن دیگر اینکه مقامات محترم دولت بهتر از هرکسی می‌دانند مادام که بحث وضع مالیات بر مساکن خالی، اعمال نظارت مالیاتی بر اجاره خانه‌ها و تعیین مالیات بر خرید و فروش خانه و زمین را پیگیری نکنند؛ از آتش این راهکارهای کهنسال، آبی گرم نخواهد شد. جالب است که رئیس جمهور روحانی در حالی ادعای کم اختیاری در جنگ اقتصادی را مطرح کرده است که دولت بصورتی کاملاً غیر قابل توجیه، از اِعمال اختیارات خود مثلاً در بحث وضع مالیات بر بخش‌های مختلف مسکن که موجب کاهش قیمت خانه و اجاره خانه می‌شود؛ خودداری می‌کند. گفتنی است رسانه‌های حامی دولت گزارش داده‌اند که نرخ مسکن در دولت آقای روحانی تا ۳۰۰ درصد افزایش یافته و رکورد زده است.
معضل خانه‌های خالی
روزنامه رسالت در گفت و گو با کارشناسان وضعیت خانه‌های خالی شهر را بررسی می‌کند و می‌نویسد: خانه‌های خالی شهر تهران تبدیل به معضل جدی مسکن در این کلان شهر بزرگ شده‌اند در حالی که با افزایش قیمت اجاره و خرید آپارتمان در شهر تهران تعداد این خانه‌ها در این شهر بیش از حد انتظار و استاندارد جهانی است. بر اساس آمارهای اعلام شده، تعداد مسکن‌های موجود در کشور به‌ویژه شهر تهران از تعداد خانوار ثبت‌شده بیشتر است و همین مسئله موضوع خانه خالی را در فرهنگ شهرنشینی رواج داده است اما هر روز آمار جدیدی از تعداد خانه‌های خالی در تهران رو می‌شود آماری که گفته می‌شود بیش از دو برابر استاندارد جهانی است. بر اساس سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ در استان تهران گفته می‌شود که ۳ میلیون و ۸۹۰ هزار واحد مسکونی وجود دارد که ۴۹۰ هزار واحد معادل ۱۳ درصد از این تعداد خالی است. و با توجه به رکود ساخت و ساز احتمالاً تعدادی از واحدهای خالی دارای سکنه شده است.
فارس در مطلبی با تیتر "خانه‌های خالی در شهر مستأجران! " گزارش داد: حدود ۲۲۲ هزار و ۳۳۲ خانوار مالک و ۷۲ هزار و ۳۹۰ خانوار از جمعیت بیش از یک میلیون نفری زنجان مستأجر هستند و این در حالی است که با افزایش قیمت مسکن برخی از افراد به دنبال پس‌انداز آن هستند… «اجاره نشین، خوش نشین است»، این ضرب المثل قدیمی ایرانی در باب آسوده خاطر بودن مستاجران ساخته شده است، اما این روزها خبری از خوشی نیست و تبدیل به کابوسی برای اجاره‌نشین‌ها شده است.
وضعیت فعلی بازار مسکن
به گزارش خبرگزاری مهر و تسنیم و دانشجو، محمدرضا رضایی کوچی معاون مسکن وزارت راه در برنامه گفت و گوی ویژه خبری شب گذشته (یکشنبه ۱۹ خرداد) شبکه دو سیما با بیان اینکه سال گذشته در نامه‌ای به رئیس جمهور شرایط عمومی بخش مسکن را پیش بینی کرده بودیم افزود: در سال‌های گذشته با رکود تولید مسکن تورم بسیار زیاد قیمت مسکن را می‌بینیم. وی نبود تعادل میان تولید و نیاز جامعه را عامل گرانی قیمت مسکن دانست و گفت: در دنیا ۳۰ درصد اقتصاد به بخش مسکن اختصاص می‌یابد اما در کشور ما از تسهیلات پرداخت شده فقط ۸ درصد مربوط به بخش مسکن است. رضایی افزود: ۵ میلیون خانوار در جامعه، نیازمند مسکن هستند و با فعال شدن تولید در این بخش ۵۰۰ هزار مهندس مشغول به کار می‌شوند.
**نشریات خبری
پژوهشم **۱۱۸۱**۱۷۳۲