«من محمدحسین علی میرزایی، یکی از کشاورزان شهرستان سرخس هستم که هر ساله ۳۰ هکتار از زمین‌هایم را به کاشت گندم دیم اختصاص می‌دهم. از اول خرداد برداشت گندم در سرخس و خرید تضمینی گندم توسط دولت، از دهم خرداد با نرخ ۱,۷۰۰ تومان شروع شده. دلال‌ها گندم را به صورت نقدی با قیمتِ ۱۷۵۰ در محل کشت و ۲,۳۰۰ تومان درسیلو، بدون هیچ دردسری از ما خریداری می‌کنند و ما نه کرایه حمل می‌دهیم، نه چند ماه برای دریافت پولمان معطل می‌شویم و نه در قیمت گذاری ها براساس کیفیت سنجی های غیرمنصفانه که به «افت مفید» معروف است گیر می‌افتیم.
اگر چه این روزها قرار است دولت پول گندم‌کاران سرخس را بعد از ۱۰ روز تسویه کند اما در آینده و با بالارفتن حجم برداشت‌ها در کشور، قطعاً این پرداخت‌ها با تأخیر سه ماهه یا بیشتر انجام می‌شود و با در نظر داشتن این موضوعات است که کشاورزان رغبتی به فروش گندم به دولت ندارند. یکی از موارد دیگری که باعث می‌شود کشاورزان، امسال رغبت کمتری به فروش گندم به دولت داشته باشند، این است که قیمت جو که خوراک غالب دام است، به هر کیلو ۱,۸۰۰ تومان رسیده است، یعنی صدتومان هم بیشتر از قیمت گندم. روی همین حساب، برخی گندم‌ها را برای تغذیه دام‌هایشان نگه می‌دارند و تعداد این کشاورزان قابل توجه است.
علاوه بر نوسانات بازار، موضوعی که برخی کشاورزان در گفت و گو با خراسان بیان کرده‌اند، رغبت نداشتن به فروش تضمینی گندم به دولت با قیمت هر کیلو ۱,۷۰۰ تومان است. مبلغی که به اعتقاد کشاورزان به هیچ عنوان با افزایش قیمت‌های سرسام آور از جمله حقوق کارگران (۹۰ هزارتومان برای هر روز کار)، هزینه کمباین، هزینه کود و نهاده‌های لازم برای کشت گندم همخوانی ندارد. همه اینها دلیلی شد برای بررسی و پیگیری این دغدغه.
اگر وضع به همین منوال پیش برود، به‌زودی دولت مجبور به واردات گندم با مبلغ بالای ۳,۵۰۰ تومان می‌شود
«محمد شفیع ملک زاده» رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور که تا امروز در زمینه قیمت تضمینی گندم و اشکالات موجود در قیمت گذاری به صورت مستقیم، جلساتی را با مسئولان کشوری برگزار کرده است، در این باره به خراسان رضوی می‌گوید: «دولت یک حرکت دیکتاتوری با خرید تضمینی گندم انجام داده که خودش قیمت را تعیین می‌کند و کشاورز را مجبور می‌کند گندم را به دولت بفروشد.
در صورتی که در تعریف خرید تضمینی آمده است کشاورز آزاد است گندمش را به هر قیمتی که قادر است در کشوربفروشد و در صورتی که نخریدند، در این مرحله دولت باید برای خرید تضمینی ورود کند و برای جلوگیری از ضرر و زیان کشاورزان، محصول را به صورت تضمینی بخرد. اما در سال‌های اخیر دولت گندم را از کشاورز تحویل می‌گرفت و سه ماه بعد به صورت قطره چکانی مبلغ را می‌داد. چند روز قبل من موضوع فروش گندم به افرادی به جز دولت را در شورای دبیران مطرح کردم و وزیر جهاد کشاورزی گفت برای فروش گندم هیچ منعی وجود ندارد و نمی‌توان کشاورزان را به فروش گندم مجبور کرد.
هزینه تولید گندم چندصد درصد بالارفته و دولتمردان انتظار دارند با تنها ۲۰ درصد افزایش قیمت، کشاورز را متقاعد کنند که گندمش را به دولت بفروشد. ولی واقعیت این است که اگر قرار باشد قیمت تمام شده گندم به همین شکل بالا برود، در سال‌های آینده به شدت با کاهش تولید مواجه می‌شویم و دولت مجبور به واردات گندم با مبلغ بالای ۳,۵۰۰ تومان می‌شود. در روزهای اخیر اخباری مبنی بر خرید گندم از کشاورزان توسط دلالان به قیمت ۲۳۰۰ و قاچاق آن به خارج از مرزها به گوش می‌رسد و دولت اگر گندم را به قیمت منطقی بخرد، کشاورز تا کیلوی آخر گندمش را به دولت می‌فروشد نه به دلال. ولی موقعی که دولت از کشاورز با قیمتی کم گندم را خریداری می‌کند، کشاورزان گندم خود را به افرادی که به قیمت مناسب می خرند می‌فروشند. البته من موضوع قاچاق گندم را تأیید نمی‌کنم و ما هم هر گونه قاچاق را مذموم می‌دانیم.»
تا امروز نه گزارشی مبنی بر قاچاق گندم داشتیم، نه ابلاغیه‌ای برای افزایش قیمت خرید
در ادامه گزارش، برای شنیدن صحبت‌های «نجفقلی صالحی» معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با او تماس می‌گیریم که ابتدا درباره احتمال قاچاق گندم در استان خراسان رضوی، در سال ۹۸ و با توجه به نوسانات ارزی توضیح می‌دهد: «در استان خراسان رضوی تا امروز به ما گزارشی در زمینه قاچاق گندم داده نشده است و با توجه به شروع برداشت گندم و با در نظر گرفتن این احتمالات، جلساتی در استانداری برگزار شده و با نیروی انتظامی برای برخورد با قاچاق احتمالی گندم، هماهنگی‌های لازم به عمل آمده.» وی به‌رغم اینکه تعداد زیادی از کشاورزان اعلام کرده‌اند حاضر به فروش گندم‌هایشان به دولت نیستند، خاطر نشان می‌کند: «ما در سطح استان خرید تضمینی انجام می‌دهیم و کشاورزان هم گندم‌هایشان را به ما تحویل می‌دهند و مشکلی در این قسمت نداریم.»
در ادامه، از صالحی دلیل قیمت گذاری گندم به مبلغ کیلویی ۱,۷۰۰ تومان و اعتراض کشاورزان و دلسردی آنها به واسطه این قیمت خرید سوال می‌کنیم که پاسخ می‌دهد: «نحوه قیمت گذاری گندم، بارها بیان شده و در حال حاضر مطرح کردن این بحث جز اینکه باعث دلسردی مردم شود، نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت. در مورد ادعای مطرح شده از سوی برخی کشاورزان مبنی بر اینکه به دلیل گران‌تر بودن قیمت جو، به جای فروش گندم به دولت یا دلالان، محصولاتشان را برای خوراک دام‌هایشان نگه دارند، باید بگویم قیمت جو، کیلویی ۱۵۰۰ تا ۱,۶۰۰ تومان است و به نسبت گندم ارزان‌تر است و نمی‌توان قیمت جو به مبلغ ۱,۸۰۰ تومان در هر کیلو را پذیرفت.» در پایان، صالحی درباره احتمال احتکار گندم با شرایط موجود هم می‌گوید: «کارخانجات در حد نیازشان مجاز به خریداری شده اند و در صورت هر گونه احتکار با آنها برخورد می‌شود و باوجود اتفاقات اخیر و بی رغبتی کشاورزان به فروش گندم به دولت و احتمال به وجود آمدن کمبودهایی در ذخایر گندم کشور، دولت هنوز هیچ ابلاغیه‌ای مبنی بر افزایش قیمت نرخ تضمینی گندم نداشته و ابلاغیه‌ای به دست ما نرسیده است.»
منبع: روزنامه خراسان ؛۱۳۹۸،۰۳،۲۲
گروه اطلاع رسانی **۹۱۱۷**۲۰۰۲