عبرتست آن قصه‌ای جان مر ترا…؟!، یک اتصال برای شعله ور کردن بازار تبریز کافی بود. جرقه‌ای که نیمه اردیبهشت ماه، آتشی هولناک را به جان بزرگترین بازار ثبت شده مسقف جهان در فهرست آثار یونسکو انداخت و پس از جولان چند ساعته به بیش از ۱۲۰ واحد صنفی خسارت‌های سنگینی وارد کرد. حادثه‌ای که می‌توانست در هر بازار دیگری در سراسر کشور از جمله بازار کهنه قم رخ دهد. حادثه‌ای که می‌تواند عبرتی باشد تا به وضعیت ایمنی بازار ناایمن قم سرو سامان داد.
بازار قدیم قم که قدمت آن به دوره صفویه و قاجاریه باز می‌گردد، در اواخر سال ۱۳۷۶ به ثبت ملی میراث فرهنگی رسید و از سال ۱۳۸۰ تاکنون، پنج دوره مرمت در آن اجرایی شده است. ایجاد طاق‌های فرو ریخته، سبک سازی، حذف الحاق‌ها، استحکام بخشی، سفید کاری، آجر فرش بخشی از این مرمت‌ها بوده است. اما کابل‌های در هم تنیده که ردی از خود در تمام در و دیوار بازار به جا گذاشته‌اند نشان می‌دهد که وضعیت ایمنی این بازار چندان مناسب نیست.
معاون میراث فرهنگی قم از در کمین خطر بودن وقوع آتش سوزی برای بازار قم خبر می‌دهد و مدیر عامل آتش نشانی قم وضعیت ایمنی بازار کهنه این شهر را بسیار نگران کننده می‌داند.
همچنین تیمچه بزرگ بازار قم به عنوان بزرگترین سقف ضربی ایران، شاهکار معماری دوران قاجار و یکی از بی نظیرترین آثار معماری کشور که از نظر وسعت، هنر معماری و تزئینات، از جمله بناهای منحصر به فرد به شمار می‌رود و بخش از بازار کهنه را شامل می‌شود که خطر آتش سوزی به دلیل ایمنی پایین آن را تهدید می‌کند.
نخستین طرح ایمنی بازار کشور توسط آتش نشانی قم تدوین و پس از تصویب توسط سازمان شهرداری‌های کشور، برای اجرا به شهرداری‌های سراسر کشور ابلاغ می‌شود. اما این طرح در قم به عنوان شهر ابداع کننده این طرح به دلیل عدم استقبال اصناف و هیأت امنای بازارهای قم تا کنون اجرایی نشده است.
ایمن سازی بازارهای قم نیازمند همکاری اصناف است
مدیرکل مدیریت بحران استانداری قم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با اشاره به آتش سوزی بازار تبریز و ضرورت توجه به ایمن سازی بازارهای قم گفت: ایمن سازی بازارهای قم نیازمند همکاری اصناف است که با وجود جلسات متعدد تاکنون همکاری مناسبی در این زمینه نداشته‌اند.
محسن اوروجی افزود: در راستای ایمنی سازی پاساژها، مجتمع‌های تجاری و بازار قدیمی قم، جلسات متعددی با حضور اصناف قم در کارگروه آتش نشانی قم برگزار شده است و در این راستای دستورالعملی در استان تدوین و به عنوان الگویی در کشور مطرح شد ولی تا کنون همکاری خوبی برای اجرای این دستوالعمل توسط واحدهای صنفی قم انجام نشده است.
وی با بیان اینکه باید مدیران مجتمع‌های تجاری استان نسبت به ارتقای ایمنی این اماکن اقدام عملی کنند، ادامه داد: با وجود پیگیری‌های سازمان آتش نشانی قم برای نصب شیرهای اطفا حریق دراین مکان‌ها به دلیل اینکه اهمیت این موضوع در زمان بروز حادثه توسط واحدهای صنفی درک نشده این پیگیری‌ها به نتیجه دلخواه نرسیده است.
احتمال تکرار آتش سوزی بازار تبریز در سایر بازارهای کشور از جمله قم وجود دارد
مدیرکل مدیریت بحران استانداری قم ادامه داد: هیأت امنای مجتمع‌های تجاری باید علاوه بر هزینه‌های جاری، برای ارتقای امنیت در این اماکن نیز هزینه کنند تا وضعیت ایمنی این مجتمع‌های تجاری به سطح استاندارد ارتقا یابد و این موضوع باید با همکاری خود واحدهای صنفی مستقر در پاساژها رقم بخورد.
اوروجی با اشاره به احتمال تکرار آتش سوزی بازار تبریز در سایر مجتمع‌های تجاری در کشور گفت: آتش سوزی در بازار قدیم تبریز که در آن خسارت‌های سنگینی به واحدهای صنفی مستقر در آن وارد کرد، تچربه سختی است که باید از آن برای ارتقای بازارها و مجتمع‌های تجاری به ویژه بازارهای قدیم استفاده کرد.
وی ادامه داد: آمادگی کامل برای انجام دوره‌های آموزشی و همچنین ارتقای ایمنی مجتمع‌های تجاری در حوزه سیاست گذاری با استفاده از ظرفیت واحدهای صنفی قم در استان وجود دارد ولی لازمه آن اعلام همکاری اصناف است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری قم گفت: آموزش واحدهای صنفی، ساماندهی وضعیت برق مجتمع‌ها و بازارهای تجاری، ایجاد گروه‌های ایمنی با استفاده از ظرفیت واحدهای صنفی مستقر در آن و همچنین همکاری و تأمین زیرساخت‌های ایمنی توسط هیأت امنای این مجتمع‌ها از جمله اقدام‌هایی است که برای ارتقای سطح ایمنی بازارهای استان باید انجام داد.
بازار کهنه قم با خطر بالقوه آتش سوزی مواجه است
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، اشاره‌ای به بازار کهنه قم و با بیان اینکه بازار فوق الذکر با خطر بالقوه آتش سوزی مواجه است گفت: ۴ میلیارد ریال از محل اعتبارات بازآفرینی ستاد بحران استان برای کف سازی و ساماندهی تأسیسات برقی بازار کهنه و بازار چهار سوق در نظر گرفته شده است.
شاهین ایل بیگی افزود: ساماندهی تأسیسات برق بازارکهنه قم تیمچه بازار و پاساژ حجت که دارای ارزش تاریخی می‌باشد به منظور جلوگیری از آتش سوزی احتمالی ضروری است.
وی ادامه داد: عدم ایمن سازی مناسب مشکلی است که بسیاری از بازارهای تاریخی کشور از جمله بازار کهنه قم را تهدید می‌کند به گونه‌ای که این بازار، تیمچه بازار و پاساژ حجت با خطر بالقوه آتش سوزی مواجه است.
ایل بیگی، با اشاره به حادثه آتش سوزی بازار قدیم تبریز ادامه داد: این موضوع زنگ هشداری است تا مانع از تکرار چنین حوادثی در سایر بازارهای تاریخی کشور شد.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم ادامه داد: تاکنون جلسات متعددی با هیأت مدیره بازار، تیمچه، بازار کهنه و پاساژ حجت به منظور رعایت اصول ایمنی و ضرورت ایمن سازی این مکان‌های تاریخی انجام داده‌ایم.
ایل بیگی با اشاره به پیگیری‌های صورت گرفته برای بررسی کارشناسانه وضعیت ایمنی بازار کهنه قم افزود: در برخی از این مکان‌های تاریخی از جمله پاساژ حجت شاهد حجم بسیار زیاد کابل و سیم برق هستیم که به دلیل مجاورت این کابل‌ها با تیمچه ارزشمند و تاریخی بازار قم، نگرانی‌هایی در این زمینه وجود دارد.
تصویب کف سازی و جداره سازی بازار چهار سوق و بازار تاریخی قم
ایل بیگی با تاکید بر آمادگی این اداره کل برای امضای تفاهم نامه طرح مشارکت در حفاظت و مرمت آثار تاریخی با هیأت امنای بازارها و مکان‌های تاریخی استان ادامه داد: اداره کل میراث فرهنگی قم این آمادگی را دارد که بدون چشم داشت، در قالب این طرح، ۵۰ درصد هزینه مرمت، ساماندهی، تزئینات چوبی و الحاق‌های آثار تاریخی را به صورت بلاعوض پرداخت کند.
وی با اشاره به تصویب کف سازی و جداره سازی بازار چهار سوق و بازار تاریخی قم در شورای فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان گفت: با اجرای این طرح علاوه بر کف سازی و جداره سازی، با ایجاد کانال‌های تأسیسات، تأسیسات شبکه برق موجود در بازار نیز در قالب این طرح، انجام می‌شود.
وی ساماندهی گذرهای تاریخی را از دیگر برنامه‌های در دستور کار این اداره کل دانست و ادامه داد: هشت گذر تاریخی با تأمین اعتبار ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال در سال گذشته بهسازی، کف سازی و بدنه سازی شدند، ضمن اینکه اداره میراث فرهنگی سال گذشته خود ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال برای مرمت، کف سازی و ساماندهی تأسیسات برخی با ایجاد کانال تأسیسات در بافت تاریخی هزینه کرده است.
وضعیت ایمنی بازارهای قم نگران کننده است
مدیرعامل سازمان آتش نشانی قم، نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، وضعیت ایمنی بازارهای این شهر را بسیار نگران کننده دانست و گفت: طرح ایمنی بازارها برای نخستین بار در کشور توسط آتش نشانی قم تدوین و با تصویب آن در سازمان‌های شهرداری‌ها و ابلاغ آن به کل کشور، تاکنون در این استان اجرایی نشده است.
عباس جعفری با اشاره به حادثه آتش سوزی بازار قدیم تبریز و آسیب گسترده به این بازار ادامه داد: تهدیدات جدی در بازار قدیم نسبت به حوادث احتمالی وجود دارد و این بازار از وضعیت مناسبی از نظر ایمنی برخوردار نیست ضمن اینکه اقدام‌ات ناایمن بسیاری زیادی نیز در آن در حال انجام است که ممکن است این اقدام‌ها منجر به حادثه شود.
مدیر عامل سازمان آتش نشانی قم با تاکید براینکه متأسفانه بسیاری از واحدهای صنفی از حداقل تجهیزات اطفا حریق بی بهره هستند، گفت: بسیاری از کپسول‌های اطفا حریق موجود در واحدهای صنفی نیز به دلیل گذشت تاریخ مصرف و عدم شارژ مجدد در مل موقع حوادث به کار نمی آیند.
قم مبدع طرح امنیت بازارها در کشور است ولی این طرح در این شهر اجرایی نشد
جعفری، با اشاره به تدوین طرح ایمنی بازارها توسط سازمان آتش نشانی قم افزود: با توجه به اهمیت ساماندهی و ارتقای وضعیت ایمنی بازارها، این موضوع در دستور کار قرار گرفت و با بازدیدها و مطالعات کارشناسی صورت گرفته، این طرح در قم تدوین و به سازمان شهرداری‌های کشور پیشنهاد داده شد.
وی ادامه داد: این طرح پس از تصویب توسط سازمان شهرداری‌های کشور برای اجرا به شهرداری‌های سراسر کشور ابلاغ شد که متأسفانه تاکنون در سطح بازاری‌های استان اجرایی نشده است.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی قم، با انتقاد از عدم همکاری اصناف و هیأت مدیره بازارهای قم بویژه بازار قدیم این شهر برای اجرای طرح ارتقای ایمنی بازارها افزود: با وجود این طرح به هیأت امنای بازارهای استان ابلاغ شده است ولی یبه دلیل اینکه اهمیت ارتقای ایمنی بازارها برای اصناف به خوبی درک نشده اقدام مؤثری دراین زمینه انجام نشده است.
وی با تاکید براینه تأمین و ارتقای ایمنی بازار در مقابل حوادث غیر مترقبه از جمله آتش سوزی نیازمند مشارکت همه دستگاه‌ها و اصناف است، گفت: سازمان آتش نسانی قم آمادگی دارد تا مشاوره، خدمات و بازدیدهای دوره‌ای از بازارها را به صورت رایگان انجام دهد.
وی گفت: در صورتی که دستورالعمل تدوین شده برای ارتقای ایمنی بازارها در قم اجرایی شود، به طور قطع شاهد ارتقای چشم گیر ایمنی این مکان‌ها در برابر حوادث اضطراری از جمله آتش سوزی خواهیم بود.
جعفری ادامه داد: ساماندهی تأسیسات زیرساختی از جمله کابل‌ها برق و لوله‌های گاز، توجه به اصلاح عبور و مرور در بازارها، بازنگری در چینش انبارها، نصب، به روزرسانی و به کارگیری سیستم‌های اطفا حریق و همچنین آموزش اصناف و بازاریان از جمله سرفصل‌های مهم برای ارتقای وضعیت ایمنی بازارهای قم است.
۷۴۰۴/ ۶۱۳۳/