با توجه به ساحل و دریای گسترده و همچنین شرایط آب و هوایی استان هرمزگان برای کشت و پرورش انواع آبزیان بویژه ماهی و میگو از سال‌های قبل فراهم شده و هر سال بر ظرفیت زمین‌های قابل کشت در این حوزه اضافه می‌شود.
نزدیک به ۵۰ هزار هکتار زمین مستعد فعالیت پرورش میگو در نوار ساحلی هرمزگان شناسایی شده که در ۲ دهه گذشته تاکنون ۱۰ هزار هکتار آن به مرحله عملیاتی و بهره برداری رسیده و کار واگذاری ۲۰ هزار هکتار آن نیز به متقاضیان دارای شرایط لازم از سه سال قبل آغاز شده که در قالب سایت‌های پرورش میگو ادامه دارد.
هم اکنون با گسترش صید و صیادی و توجه به میزان صید ۲۸۰ هزار تن آبزی در سال توسط صیادان هرمزگان، تولید میگوی پرورشی ۲۲ هزار تن و فعالان صنعت شیلات بیش از ۳۰ هزار نفر اعلام شده است.
علاوه بر سرعت واگذاری و توسعه زمین‌های قابل کشت توجه جدی به بحث زیست محیطی برای این استان بویژه ساحل نشینان یک ضرورت جدی بوده که دست اندرکاران امور بایستی به آن توجه کنند و از این بخش غافل نمانند.
امروز ساخت و ساز بی ضابطه و تجاوز به حریم دریا، رهاسازی فاضلاب و زباله‌های شهری و همچنین افزایش بیش از اندازه از ظرفیت پرورش آبزیان در کنار ساحل می‌تواند به ادامه زیست دریایی لطمه وارد کند که بایستی به سمت علمی کردن این صنعت باشیم.
رونق آبزی پروری در هرمزگان
مدیر کل شیلات هرمزگان با اشاره به اهمیت آبزی پروری در حفاظت از زیست دریایی برای نسل آینده گفت: این صنعت در استان به قطب تولیدات شیلاتی کشور تبدیل شده است.
محسن یکتا پور افزود: هرمزگان ظرفیت خوبی در تولید انواع آبزی شامل ماهی و میگو، جلبک، کروکودیل، ماهیان زینتی و صدف دارد که راهی مطمئن برای ایجاد اشتغال پایدار است.
وی خاطرنشان کرد: خودکفایی و کسب ارز بیشتر، تعادل تجارت ملی و بین المللی، ایجاد کار به ویژه در مناطق روستایی، بهبود تغذیه مردم، افزایش درآمد و تولیدات غیرنفتی از فواید آبزی پروری است.
این مقام مسؤول با بیان اینکه با افزایش جمعیت و کاهش رونق کشاورزی، آبزی پروری راهی مطمئن برای تأمین غذای انسان‌ها می‌باشد، خاطرنشان کرد: هرمزگان با افزون بر هزاران نفر شاغل در صنعت آبزی پروری در این زمینه گام‌های بزرگی برداشته است.
یکتاپور تصریح کرد: باید از فرصت‌های سرمایه گذاری کشور، در استفاده از ظرفیت‌های آبزی پروری استان‌های ساحلی و غیرساحلی استفاده بیشتری شود.
وی بیان کرد: هرمزگان از سواحلی با ظرفیت‌های منحصر به فرد اقتصادی، ترانزیتی، کشاورزی، شیلاتی و گردشگری برخوردار است که نقش مهمی در آینده اقتصادی ایران و جهان دارد.
وجود ۲۹۲۰ گونه آبزی دریایی در خلیج فارس و دریای عمان
رئیس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان گفت: یافته‌ها نشان می‌دهد، در خلیج فارس و دریای عمان ۲ هزار و۹۲۰ گونه متعلق به یک هزار و۹۱۱ جنس از ۹۲۵ خانواده از آبزیان دریایی وجود دارد که ۴۱ گونه آن جدید هستند.
محمد صدیق مرتضوی در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه این مرکز ماهیت تحقیقاتی خود را بر حفظ گونه‌های آبزی قرار داده است، افزود: تاکنون یک هزار و۲۰ گونه از این تعداد، طبقه بندی و در قالب چهار اطلس منتشر شده است.
وی خاطرنشان کرد: اطلس اول با معرفی ۴۰۰ گونه ماهی، ۱۵۰ گونه نرم تنان، ۱۲۰ گونه ماهیان زینتی و۱۵۰ گونه جلبک دریایی به چاپ رسید که نتیجه شناسایی گونه‌های آبزی در اکوسیستم خلیج فارس و دریای عمان است.
این مقام مسؤول اظهار داشت: از گونه‌های آبزیان «بانک ژن زنده» تهیه و طرح‌هایی نیز در شمال و جنوب کشور اجرا شده که به حفظ گونه‌ها بویژه در استان هرمزگان کمک بسیاری می‌کند.
وی با اشاره به اهمیت نقش مدیران، بهره برداران و مردم در حفظ اکوسیستم اظهار داشت: مدیران باید در تصمیم‌های خود از مشارکت تعاونی‌ها و سازمان‌های مردم نهاد استفاده کنند، بهره برداران آگاهی لازم را از برداشت بی رویه در طبیعت و به خطر انداختن محیط زیست کسب کنند و به مردم آموزش‌های لازم برای حفاظت از زیست گاه‌ها داده شود.
مرتضوی، عوامل کاهش تنوع زیستی در خلیج فارس و دریای عمان را تنش‌های محیطی و ساخت و سازهای نوار ساحلی، ورود آلاینده‌ها به اکوسیستم، افزایش جمعیت انسان‌ها و افزایش سرانه مصرف آنها عنوان کرد.
رئیس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان ادامه داد: تنوع زیستی، سلامت و تغذیه مردم با یکدیگر در ارتباط هستند و اگر زیست گاه‌ها در حوزه شیلات تخریب شود بر معیشت ساحل نشینان اثر خواهد گذاشت.
وی تاکید کرد: در صورتی که اکوسیستم به خطر بیافتد، ساکنان نوارساحلی در مناطق استان به سمت حاشیه شهرها مهاجرت می‌کنند.
به گفته وی، طرح تحقیقاتی شناسایی مناطق حساس شیلات در کنار مناطق حفاظتی از سال گذشته آغاز شده است که نتیجه آن به مدیریت بهتر زیست بوم کمک خواهد کرد.
صدور ۳۰ مجوز تولید ماهی در دریا
معاون آبزی پروری اداره کل شیلات هرمزگان گفت: تاکنون ۳۰ مجوز تولید و پرورش ماهی در دریا به ظرفیت ۶۲ هزار تن در استان صادر شده است.
عبدالرسول دریایی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: قشم، بندرلنگه، پارسیان و سیریک از جمله مستعد ترین مناطق هرمزگان جهت اجرای طرح‌های پرورش ماهی در دریا است.
وی افزود: سلامت غذایی، طبیعی بودن محصول و تولید ماهی در شرایط طبیعی، مقرون به صرفه بودن، کاهش هزینه‌های اجرایی و زود بازده بودن از مزیت‌های اجرای طرح‌های پرورش ماهی در دریا است.
دریایی، با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته در جهت توسعه پرورش ماهی در دریا در سال‌های اخیر در هرمزگان بیان داشت: چنانچه بانک‌ها حمایت‌های لازم را انجام دهند در سال‌های آینده توسعه پرورش ماهی در دریا در استان افزایش بیشتری خواهد یافت.
معاون آبزی پروری اداره کل شیلات هرمزگان با اشاره به افزایش فشار به ذخایر آبزیان خلیج فارس در سال‌های اخیر، تاکید کرد: راهبرد جدی سازمان شیلات ایران برای رفع این مشکل، توسعه سریع طرح‌های پرورش ماهی در دریا است.
شیلات محور توسعه هرمزگان
رئیس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان نیز با اشاره به ظرفیت‌های موجود در بخش آبزی پروری گفت: شیلات از مهم‌ترین محورهای توسعه این استان شناسایی و به متقاضیان سرمایه گذاری معرفی شده است.
علی باقرزاده همایی اظهار داشت: سالانه بیش از ۲۲ هزار تن میگوی پرورشی از مزارع استان هرمزگان برداشت می‌شود که از این جهت رتبه نخست در سطح کشور داریم.
وی با اشاره به مطالعات و برنامه ریزی های صورت گرفته در ۲ دهه گذشته و همچنین واگذاری افزون بر ۱۵ هزار هکتار زمین در نوار ساحلی خاطرنشان ساخت: با بهره برداری از طرح‌های جدید و در دست اقدام تولید ۲۰۰ هزار تن میگوی پرورشی در هرمزگان دور از دسترس نیست.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان ابراز داشت: تنها طی سه سال گذشته تاکنون میزان تولید میگو در سایت‌های پرورشی این استان با چهار برابر افزایش به بیش از ۲۲ هزار تن افزایش یافته است.
وی یادآور شد: با توجه به ظرفیت‌های شناخته شده موجود، سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان سرمایه گذاری در بخش‌های شیلات با محوریت تولید میگو و کشت‌های گلخانه‌ای و بازگشت سود را برای سرمایه گذاران تضمین می‌کند.
باقرزاده همایی گفت: بخش‌های کشاورزی و شیلات به عنوان یکی از توانمندی‌های بسیار بالقوه در هرمزگان محسوب می‌شود و می‌توان به عنوان یک نقطه قوت برای ایجاد یک سرمایه گذاری پایدار در جهت توسعه اشتغال و رونق این استان بر روی آن تکیه کرد.
هرمزگان به استان‌های آبزی پرور بچه میگو ارسال می‌کند
مدیرکل دامپزشکی هرمزگان گفت: این استان هم اکنون به استان‌های آبزی پرور کشور از جمله گلستان، سیستان و بلوچستان، بوشهر و خوزستان تحت نظارت بهداشتی اداره کل دامپزشکی مولد، ناپلی و بچه میگو ارسال می‌کند.
دکتر محمد جانباز در گفت و گو با ایرنا افزود: با توجه به آغاز فصل پرورش میگو، مجوز مولد، ناپلی (نوزاد) و بچه میگو تحت نظارت بهداشتی این اداره کل استان به استان‌های آبزی پرور کشور صادر شد.
وی بیان داشت: فرآیند صدور مجوز حمل، نظارت بهداشتی و پایش مراقبت آبزی در استان هرمزگان از اردیبهشت ماه امسال آغاز و تا پایان فصل فعالیت ادامه دارد.
مدیرکل دامپزشکی هرمزگان اظهار داشت: استان هرمزگان یکی از شاخص ترین مراکز آبزی پروری کشور است و امسال پیش بینی می‌شود بیش از ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون قطعه لارو (بچه) میگو در استان تولید شود.
جانباز گفت: تولید لارو (بچه) میگو فرآیندی است که در مرکز تکثیر با هدف تأمین بچه میگوی مورد نیاز استخرهای پرورش میگو تحت نظارت سازمان دامپزشکی انجام می‌شود.
وی ادامه داد: در صنعت پرورش آبزیان، میگوی مولد به عنوان نخستین بخش چرخه این صنعت جهت تأمین بچه میگوی مورد نیاز استخرهای پرورشی نقش حیاتی دارد.
این مسؤول یادآورشد: پرورش میگو یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های هرمزگان در بخش شیلات است که نقش بسزایی در ارزآوری و توسعه صادرات دارد و از همین رو نظارت بر بهداشت استخرهای پرورش میگو و بهبود عملکرد آنها به منظور حفظ این صنعت از اهمیت بالایی برخوردار است.
شرایط برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه شیلات فراهم شود
استاندار هرمزگان نیز با اشاره به ظرفیت‌های ویژه این استان در بخش‌های مختلف کشاورزی به ویژه حوزه شیلات، گفت: باید شرایط لازم برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه شیلات استان فراهم شود.
فریدون همتی اظهار داشت: در زمینه پرورش میگو و پرورش ماهی در دریا اهدافی در برنامه ششم توسعه تعریف شده که باید شرایط و زیرساخت‌های لازم برای تحقق این اهداف را فراهم کنیم.
وی ادامه داد: در راستای توسعه هرمزگان ۲۵۸ توافق نامه و تفاهم نامه سرمایه گذاری به ارزش افزون بر ۱۰۰ هزار میلیارد تومان در سومین همایش معرفی فرصت‌های سرمایه گذاری سالجاری در این استان به امضا رسید.
همتی یادآورشد: برای عملی کردن ایده‌های سرمایه گذاری راسخ هستیم و این سرعت قابل توجه نشان دهنده پشتوانه علمی برنامه جذب سرمایه گذاران در هرمزگان است، همچنین اداره‌های دولتی استان نیز برای پذیرش سرمایه گذاران رقابت می‌کنند.
در حال حاضر استان هرمزگان سالانه ۴ هزار و ۵۰۰ تن ماهی پرورشی در دریا تولید می‌کند که ۵۰ درصد تولید ماهیان پرورشی در کشور را شامل می‌شود، سال گذشته پنج هزار و ۶۰۰ تن ماهی در دریا در هرمزگان تولید شده و این استان در این زمینه رتبه نخست کشور را کسب کرد.
سرانه مصرف آبزیان در ایران باید شتاب بیشتری گیرد
مسؤول آموزش همگانی انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور نیز در فروردین ماه امسال در خصوص مصرف آبزیان در ایران گفته است: سرانه مصرف آبزیان در ایران حدود ۱۰ کیلوگرم است که این میزان حدود نصف متوسط سرانه جهانی است.
مینا کاویانی بیان داشت: سرانه مصرف آبزیان در ایران قبل از انقلاب ۱ کیلوگرم بوده و هرچند در این سال‌ها این میزان افزایش یافته اما روند افزایشی باید شتاب بیشتری به خود گیرد.
وی بیان داشت: گوشت ماهی و آبزیان با داشتن پروتئین با ارزش بالا، چربی‌های با هضم آسان و غنی از ویتامین‌های محلول در چربی و انواع مواد معدنی، جایگاه بسیار مهمی در بین فرآورده‌های حیوانی همچون گوشت، تخم مرغ و شیر را به خود اختصاص داده است.
این مسؤول ادامه داد: پروتئین ماهی حاوی اسیدهای آمینه با کیفیت برابر با پروتئین گوشت قرمز بوده و در مقایسه با گوشت قرمز دارای اسیدهای چرب غیراشباع فراوان و مفید می‌باشد.
کاویانی یادآور شد: گوشت ماهی و سایر آبزیان دارای انواع ویتامین‌های A، B، D، E، K و مواد معدنی مانند فسفر، آهن، سلنیوم، منیزیم، فلوئور، گوگرد، ید، روی و سایر مواد معدنی است که همگی اثرات مهمی در سلامت دارند.
وی گفت: سرطان‌های پروستات، پستان، ریه و روده بزرگ به طور تقریبی ۵۰ درصد شیوع کل سرطان‌ها را شامل می‌شوند که با استفاده از رژیم‌های غذایی حاوی ماهی و آبزیان تا حدی قابل پیشگیری هستند.
مسؤول آموزش همگانی انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور، یکی از موارد توصیه شده در کاهش بروز انواع سرطان را جایگزینی مصرف ماهی و فرآورده‌های دریایی به جای گوشت قرمز اعلام کرد.
وی افزود: دریافت مقدار بیش از حد تن ماهی به دلیل داشتن مقدار زیادی چربی مایع در کنسرو آن، موجب دریافت بیش از حد نیاز انرژی می‌شود، بنابراین توصیه می‌شود موقع مصرف کنسرو تن ماهی از مصرف روغن اضافی آن خودداری کنید.
خواص تغذیه‌ای آبزیان در کاهش بیماری‌ها
آبزی پروری یا پرورش آبزیان ( Aquaculture) از شاخه‌های صنعت است و هدف آن پرورش دادن آبزیان همچون ماهیان، میگوها، گیاهان آبزی و جلبک‌ها برای مصرف خوراکی و صنعتی است.
ماهی و آبزیان با وجود آنکه جز مواد حیوانی محسوب می‌شوند اما چربی موجود در آنها از نظر خواص تغذیه‌ای مانند چربی‌های گیاهی هستند و به علت اسیدهای چرب غیر قابل اشباع امگا ۳ در کاهش بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته‌های قلبی و مغزی و انواع سرطان و دیابت نقش تعیین کننده دارد.
استان هرمزگان با ۲۲ بندر صیادی و صید سالانه افزون بر ۲۷۰ هزار تن انواع آبزی، ۳۰ درصد بنادر صیادی و ۳۶ درصد صید انواع آبزیان کشور را به خود اختصاص داده است که این آمارها نشان از جایگاه و اهمیت فعالیت‌های شیلاتی این استان در کشور دارد.
گزارش: رقیه غلامی زاده
۷۱۹۵/۶۰۴۸