بارندگی‌های اخیر باعث تقویت رشد گونه‌های مختلف گیاهی، انواع گل‌ها و علف‌های موسمی در دشت‌ها، کوهپایه‌ها و مراتع کشور شده و مناظر بکر و سرسبزی را در نقاط مختلف ایران به وجود آورده است.
اما با آغاز فصل گرما و پایان بارش‌ها پدیده آتش سوزی مراتع و منابع طبیعی به یکی از مهمترین چالش‌ها و بحران‌های مناطق مختلف کشور تبدیل شده است.
آتش سوزی یکی از مهمترین وخطرناکترین عوامل تخریب و نابودی جنگل‌ها و مراتع به شمار می‌رود که همه ساله سطوح وسیعی از این منابع ارزشمند را تهدیدی می‌کند و خسارات فراوانی به بار م آورد که جبران آن میلیاردها ریال هزینه در پی دارد.
آتش سوزی در هفته‌های اخیر در استان مرکزی به علت افزایش دما و خشکی برخی از پوشش‌های گیاهی و از افزایش تردد عوامل انسانی در طبیعت گردی و رعایت نکردن موازین ایمنی در بر افروختن آتش، ده‌ها هکتار زمین کشاورزی و مرتع، صدها درخت و درختچه، گیاهان را طعمه‌ی خود ساخت و خسارات مالی و طبیعی زیادی به وجود آورده و علاوه بر ایجاد سیمای سهمگین، موجب صدمات جبران ناپذیری به اکوسیستم زیستی شده است.
در آتش سوزی مراتع و جنگل‌ها علاوه بر سوختن حجم وسیعی از مراتع و درختچه‌های طبیعی، دیدن صحنه‌هایی از سوختن جاندارانی مختلف و تخریب حیات طبیعی دل هر انسانی را به درد می‌آورد.
اما روی دیگر ماجرا این است که عامل انسانی علت ۹۰ درصد این آتش سوزی‌ها است و رها کردن شیشه و پلاستیک در طبیعت، بی احتیاطی و یا اقدامات تعمدی عامل انسانی مؤثر در ایجاد آتش سوزی‌ها است.
استان مرکزی با ۲۹ هزار و ۵۳۰ کیلومتر مربع وسعت، حدود یک و ۸۲ صدم درصد از مساحت کشور را به خود اختصاص داده که ۷۰ درصد آن را عرصه‌های منابع طبیعی تشکیل می‌دهند.
۴۲۰ هکتار از عرصه‌های طبیعی استان مرکزی از ابتدای سال جاری تا کنون دچار آتش سوزی شده است.
به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی با آغاز فصل گرما در کشور و استان مرکزی، ۳۰۰ هکتار از منابع طبیعی استان شامل ۲۷۰ هکتار مراتع شهرستان‌های ساوه و زرندیه و ۳۰ هکتار از جنگل‌های پارک جنگلی فدک اراک دچار آتش سوزی شده است.
«عبدالحسین محمدی» خسارت وارد شده به مراتع و منابع طبیعی ناشی از آتش سوزی در روزهای اخیر را پنج میلیارد و ۴۰۰ میلیون ریال برآورد کرد.
فرماندار خمین، مراتع را سرمایه‌های مهم طبیعی دانست و پیشگیری از آتش سوزی در عرصه‌های مرتعی را تکلیف جدی بخش‌های دولتی و مردمی بیان کرد.
«احمد طهرانی» گفت: آموزش، آگاهی رسانی و مشارکت دستگاه‌های مختلف و همچنین رعایت نکات ایمنی از سوی مردم راهکارهای مؤثر در پیشگیری و کاهش آتش سوزی در عرصه‌های جنگلی و مرتعی است.
وی تاکید کرد: آگاهی از اقدامات بازدارنده در خصوص آتش سوزی اهمیت زیادی دارد و مردم باید بدانند نحوه مقابله با آتش قبل از رسیدن نیروهای اطفای حریق چیست.
فرماندار خمین اظهار داشت: با توجه به بارش‌های مناسب فصلی و افزایش پوشش گیاهی و فرارسیدن فصل گرما احتمال وقوع آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع شهرستان دور از انتظار نیست.
طهرانی با اشاره به اینکه باید از ظرفیت رسانه‌های مجازی و حقیقی در آموزش مردم استفاده شود، گفت: در این رسانه‌ها درباره رفتارهایی که باعث ایجاد آتش سوزی می‌شوند باید به صورت مؤثر و مشروح اطلاع رسانی شود.
وی، نقش سازمان‌های مردم نهاد فرهنگی، اجتماعی و محیط زیستی را در آموزش و فرهنگ سازی درباره پیگشیری از وقوع اتش را تأثیرگذار دانست.
فرماندار خمین خاطرنشان کرد: عرصه‌های مرتعی در زمره سرمایه‌های ملی است و تصمیمات شورای بحران فراتر از مأموریت و روال اداری دستگاه‌ها و قانون جاری است و دستگاه‌های شهرستان باید در حالت آماده باش کامل برای مهار آتش در هر نقطه از شهرستان باشند.
سرپرست منابع طبیعی و آبخیزداری خمین گفت: خمین در جنوب استان مرکزی ۱۷۰ هزار هکتار عرصه منابع طبیعی دارد و سال گذشته ۱۰۰ هکتار از منابع طبیعی این شهرستان به دلیل آتش سوزی از بین رفت.
احمد مجتهدی افزود: از آغاز گرما تاکنون یک مورد آتش سوزی مراتع شامل ۶ هزار متر در روستای خان آباد از توابع این شهرستان گزارش شده است.
وی ادامه داد: آتش سوزی در مراتع ضررهای جبران ناپذیری نظیر کاهش علوفه مورد نیاز دام، از بین رفتن حاصلخیزی خاک، نابودی جانوران کمیاب و از بین رفتن پوشش گیاهی را به مناطق دچار آتش سوزی شده وارد می‌کند.
سرپرست منابع طبیعی و آبخیزداری خمین تاکید کرد: اصلاح و احیای هر هکتار از مراتع شهرستان که بر اثر آتش سوزی دچار آسیب شده به جز مشکلات زیست محیطی و آلودگی هوا حدود ۲۵۰ میلیون ریال اعتبار نیاز دارد.
مجتهدی گفت: افزایش آگاهی مردم نسبت به آتش سوزی مراتع ضروری است چرا که مشارکت مردم در پیشگیری، اصلی مهم در کاهش آتش سوزی در عرصه منابع طبیعی می‌شود.
وی تصریح کرد: برگزاری کلاس‌های آموزشی برای کشاورزان، ارسال پیام‌های آموزشی درباره جلوگیری از آتش سوزی و چگونگی خاموش کردن آتش در فضای مجازی و توزیع بروشور از اقدامات منابع طبیعی برای مقابله با آتش سوزی‌های فصل گرما است.
سرپرست منابع طبیعی و آبخیزداری خمین اظهار داشت: شهروندان، ساکنان روستا و مسافران اگر بدانند که حتی یک ته سیگار در گوشه‌ای از یک علفزار یا جنگل، می‌تواند موجب یک آتش سوزی مهیب شود، در رفتارهای خود برای پیشگیری از آتش سوزی مراقبت بیشتری می‌کنند.
مجتهدی اضافه کرد: بطری‌های شیشه‌ای که در طبیعت ره‌ای می‌شوند با قرار گرفتن در مجاورت نور شدید آفتاب مانند ذره بین عمل می‌کنند و با متمرکز کردن نور خورشید در یک نقطه کانونی، حرارت لازم برای آتش را ایجاد می‌کنند.
سرپرست منابع طبیعی و آبخیزداری خمین گفت: مردم و شهروندان در صورت مشاهده آتش سوزی در مراتع و اراضی طبیعی شهرستان مراتب را با شماره ۱۵۰۴ به کارشناسان این منابع طبیعی اطلاع رسانی کنند.
مسئول خدمات ایمنی و آتش نشانی شهرداری خمین با اشاره به اینکه از آغاز فصل گرما تاکنون ۴۸ مورد آتش سوزی در مراتع وزمین های کشاورزی به این واحد گزارش شده است، گفت: بسیاری از کشاورزان علف‌های هرز کنار زمین‌های کشاورزی را به منظور خلوت کردن این زمین‌ها آتش می‌زنند و این آتش به زمین کشاورزی سرایت می‌کند.
«مهدی کمانی» افزود: تجهیزات و نیروی انسانی واحد آتش نشانی شهری برای خدمات رسانی کافی است اما برای اعزام به روستاها وخاموش کردن آتش سوزی مراتع به دلیلی فاصله زیاد با این مناطق و سرعت آتش گرفتن علف‌های هرز و زمین‌های کشاورزی با مشکل مواجه است.
وی ادامه داد: بیش از ۹۰ درصد از دهیاری‌ها توسط بخشداری بخش مرکزی شهرستان به کپسول آتش نشانی مجهز شدند.
مسؤول خدمات ایمنی و آتش نشانی شهرداری خمین اظهار داشت: ۵۰۰ همیار آتش نشان در شهرستان آموزش دیده‌اند که می‌توانند در آموزش برای پیشگیری و مقابله با آتش واحد آتش نشانی را یاری کنند.
کمانی به کشاورزان شهرستان توصیه کرد در کنار زمین‌های کشاورزی خود جاده هم سطح برای حضور ماشین‌های آتش نشانی در زمان آتش سوزی ایجاد کنند.
وی گفت: باغداران برای جلوگیری از سرایت آتش سوزی‌های احتمالی به باغ‌ها نسبت به کنترل علف‌های هرز اقدامات لازم را انجام دهند.
مسئول خدمات ایمنی و آتش نشانی شهرداری خمین افزود: آتش نشانی شهرهای خمین و قورچی باشی و روستای فرنق فعال هستند و روستاها به تدریج توسط فرمانداری به تجهیزات آتش نشانی مجهز می‌شوند.
کمانی با اشاره به اینکه شهروندان در صورت مشاهده آتش سوزی با شماره ۱۲۵ تماس بگیرند، گفت: آتش نشانی شهر موظف است تا جدول‌های شهری خدمات رسانی کند.
جنگل‌ها و مراتع ثروت و سرمایه فرد، فرد هر ایرانی است و تخریب و آتش زدن آن تجاوز به اموال همه مردم است و یک لحظه سهل انگاری باعث سوختن و نابودی سرمایه ملی متعلق به نسل امروز و نسل‌های آینده می‌شود.
شهرستان خمین ۱۰۵ هزار نفر جمعیت دارد که در ۲ بخش، ۲ شهر و هفت دهستان ساکن هستند.
/ ۳۰۷۵/۹۹۳۰
گزارش از: سعیده مجتهدی