با انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهوری آمریکا او از همان ابتدا از موضع برتری طلبی و ابتکار روش‌های زورگویانه و مبتنی بر قانون جنگل، بسیاری از تعهدات این کشور در قبال جامعه بین المللی را یکی از پس از دیگری نقض کرد. در این رویکرد حتی نزدیکترین شرکای آمریکا، بنحوی از انحاء مورد تعرض بی رحمانه سیاسی، اقتصادی و حقوقی قرار گرفتند و بسیاری دیگر از کشورها از جمله کشورهای عربی - اسلامی هم از این روند مصون نماندند.
عربستان سعودی به عنوان گاو شیرده معرفی، و ده ها میلیارد دلار به عناوین و ترفندهای مختلف از این کشور دریافت شد. در موضوع فلسطین و منطقه جولان سوریه هم اتخاذ روش حمایت همه جانبه از تروریسم دولتی از سوی صهونیست ها رویه جدیدی از نقض قوانین بین المللی را شکل داد.
در مورد ایران که رابطه‌ای با آمریکا ندارد، رویکرد خصمانه تری به کار گرفته شد؛ خروج از برجام، زورگویی و تهدید نظامی، اعمال تحریم‌های ظالمانه، نقض قوانین و مقررات بین المللی، تروریستی اعلام کردن نیروی رسمی نظامی کشور و … به طور خاص ترامپ بدون هیچ گونه منطق حقوقی به بهانه اینکه برجام مورد رضایت وی نمی‌باشد، از آن خارج شد.
توافق بین المللی که مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل بود و پس از دوازده سال گفت وگو و نشست‌های طولانی ایران و ۱+۵ حاصل گردیده بود. پس از نقض این توافق، ترامپ خواهان گفت وگو با ایران و رسیدن به توافق جدید شد. درخواست گفت وگو در حالی صورت گرفت که برجام امکان دیدار و گفتگوی منظم میان مقامات ایران با دیگر اعضای این توافق، از جمله مقامات دولت آمریکا را میسر ساخته بود و در این چارچوب حتی آقای تیلرسون اولین وزیر خارجه دولت ترامپ «در نشست برجامی» که دکتر ظریف وزیر خارجه کشورمان نیز مشارکت داشت، حاضر بود.
راجع به بروز حوادث پس از انتخابات آمریکا و هویت تصمیم سازان اصلی صحنه کنونی، تحلیل‌های مختلفی مطرح است از جمله: طرح عامل روسی در تعیین منتخب انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و یا نقش آفرینی عوامل دولت پنهان و صحنه گردانان ذی نفوذ در آمریکا که برخلاف میل اکثریت اعضای حزب جمهوری خواه برای پیروزی ترامپ با هدف پیشبرد سیاست‌های خاص چون، تأمین منافع صهیونیست‌ها و باندهای مافیایی فروش سلاح نقش آفرینی نموده‌اند. البته برخی هم بر این باورند که ترامپ فردی کاسب کار، اهل معامله و دارای شخصیتی خاص می‌باشد که در جهت خود نمایی در صحنه قدرت از اتخاذ تصمیمات فرا قانونی و خارق العاده ابایی ندارد.
به هر ترتیب ترامپ در مورد برجام دچار خطای محاسباتی شد، چرا که او ارزیابی دقیقی از واکنش ایران و تحولات بین المللی نداشت. ایران از برجام خارج نشد و پایبندی کامل خود را به مقررات و قوانین بین المللی حفظ کرد. بعلاوه ایران به عنوان عضو همکار و شریک مؤثر جامعه بین الملل، در مسیر برقراری امنیت و حل و فصل بحران‌های بزرگ منطقه‌ای از جمله در سوریه، عراق، یمن و افغانستان عمل نمود و شراکت، تعامل و همکاری قابل تقدیری از خود نشان داد که از چشم جهان پنهان نیست.
در جمع بندی کلی باید گفت که ترامپ از فضای برد- برد برجام کنار رفته و به یک بازنده تبدیل شده است. در مقابل، رفتار ایران با سعه صدر و صبر استراتژیک بوده و راه بازگشت ترامپ و احیای تعهدات آمریکا در قالب برجام را نبسته است. ایجاد فضای لازم جهت انجام تلاش‌های دیپلماتیک مانند سفرهای دوره‌ای دکتر ظریف و پذیرایی از هیأت‌های دیپلماتیک کشورهای دیگر چون عمان، قطر، عراق، آلمان و ژاپن مبین عمق دیپلماسی پویا و فعال ایران در جهت جلوگیری از بروز حوادث خطرناک ناشی از عملکرد یکجانبه گرایی آمریکا است.
امید است دستاورد این رفتار و منش منطقی ایران، بازگشت آمریکا به مسیر توافق بین المللی برجام و تداوم روند برد- برد و ادامه مسیر گفت وگو، تعامل و همکاری باشد. با اینکه مقامات کشورمان در حال حاضر مذاکره با آمریکا را بی فایده می‌دانند، ولی بازگشت آن کشور به برجام، لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ایران و اجرای تعهدات بین المللی آن کشور، می‌تواند مسیر گفتگو را هموار کند.
**کارشناس مسائل بین المللی
تاریخ انتشار: ۲۵ خرداد ۱۳۹۸ - ۱۰:۳۷