با شکست ترامپ در تأمین بودجه ساخت دیوار مرزی با مکزیک در میان مخالفت‌های اکثریت دموکرات مجلس نمایندگان، اکنون سیاست های ضدمهاجرتی ترامپ ابعاد دیگری یافته و رئیس کاخ سفید برای متوقف کردن روند هجوم پناهجویان به خاک آمریکا روش‌های دیگری را در پی گرفته است.
یکی از این روش‌ها ایجاد مانع در مسیر پناهجویان قبل از رسیدن به خاک آمریکا می باشد که نیازمند همراهی دولت مکزیک بود. ابزار ترامپ برای واداشتن مکزیک به همراهی با این سناریو تهدید به ایجاد جبهه جنگ تجاری و افزایش تعرفه ها علیه مکزیکوسیتی بود.
ترامپ هنگامی که در سفر آسیایی خود به سر می برد تهدید کرد که در صورت عدم پذیرش توافق مهاجرتی از روز دوشنبه ۲۰ خرداد، تعرفه‌ای پنج درصدی بر کالاهای وارداتی مکزیکی تعلق خواهد گرفت و چنانچه سیاست‌های مهاجرتی مکزیک رضایت‌بخش نباشد، این تعرفه به صورت پلکانی تا ۲۵ درصد افزایش یابد.
مکزیک بعد از چین بزرگ‌ترین صادرکننده کالا به آمریکا است و روزانه حدود یک میلیارد دلار کالا به ایالات متحده صادر میکند و با حدود ۵۲۷ میلیارد دلار مبادلات تجاری دومین شریک تجاری آمریکا بعد از کانادا محسوب می شود.
مفاد توافق ضدمهاجرتی با مکزیک
بر اساس توافق میان آمریکا و مکزیک که از روز دوشنبه ۱۰ ژوئن عملیاتی و اجرا شد قرار شده که ۶۰۰۰ مامور از گارد ملی مکزیک در مرز گواتمالا مستقر شوند تا جلوی ورود مهاجران غیرقانونی از کشورهای یاد شده به امریکا را بگیرند.
تعداد مهاجرانی که از هندوراس، گواتمالا و السالوادور از طریق مکزیک به آمریکا می‌رفتند، این اواخر به شدت افزایش یافته بود.
مطابق آمارهای رسمی، تنها در ماه مه سال جاری، ۱۴۴ هزار نفر از طریق مرز مکزیک وارد ایالات متحده شده‌اند که سه برابر میزان مشابه در سال ۲۰۱۸ و بالاترین میزان از سال ۲۰۰۶ تا کنون است. بسیاری از این مهاجران کودکانی هستند که بدون والدین و یکه و تنها به راه افتاده‌اند. همه ساله صدها هزار نفر از کشورهای آمریکای جنوبی برای فرار از فقر و خشونت، راهی ایالات متحده می‌شوند.
دولت مکزیک طبق این توافق که طی سه روز گفتگوی رو در رو میان هیات مکزیکی به ریاست مارسلو ایبارد، وزیر خارجه مکزیک و مایک پومپئو، همتای آمریکایی او در ۱۷ خردادماه به دست آمد متعهد شده که تدابیری سختگیرانه برای جلوگیری از مهاجرت‌های غیرقانونی اتخاذ کند و همچنین تعهد داده که مانع فعالیت باندهای قاچاق شود. در این بیانیه مشترک بر ادامه مذاکرات برای نهایی شدن و اجرای توافقنامه در ۹۰ روز آینده تاکید شده است.
به علاوه بر اساس این توافق، آمریکا می‌تواند کلیه کسانی را که منتظر رسیدگی به پرونده پناهندگی خودشان هستند، تا زمان تصمیم‌گیری و اعلام نتیجه به مکزیک برگرداند. تا پیش از این مکزیک در موارد استثنایی اجازه چنین کاری را می‌داد.
وزارت امنیت داخلی آمریکا اعلام کرده است که ۹۰ درصد تقاضاهای پناهندگی مهاجران هندوراس، گواتمالا و السالوادور از سوی قضات رد می‌شود اما زمان طولانی رسیدگی به پرونده‌ها، فرصتی فراهم میکند تا متقاضیان به زندگی زیرزمینی روی بیاورند و جای پای خود را در آمریکا محکم کنند.
ماراتن انتخابات و تقلا برای کسب دستاورد
به طور حتم نزدیک شدن به فضای رقابت های انتخاباتی ۲۰۲۰ علت اصلی تلاش ترامپ برای اجرای وعده‌های ضدمهاجرتی خود بویژه در مورد مرز مکزیک می باشد. بخش مهمی از سبد آرا ترامپ را سفیدپوستان راستگرا و مهاجرستیز در ایالت های جنوبی تشکیل می دهد. یکی از شعارهای اصلی انتخاباتی ترامپ در سال ۲۰۱۶ ساخت دیوار مرزی هزاران کیلومتری با هزینه مکزیک بود که نه تنها مکزیک آن را نپذیرفت بلکه حتی ترامپ در تأمین هزینه ساخت آن از طریق بودجه سالانه دولت نیز ناکام ماند.
با این حال ترامپ می خواهد توافق اخیر با مکزیک را به عنوان موفقیت خود در اجرای تعهد مقابله با ورود پناهجویان از مرز مکزیک نمایش دهد. در همین راستا مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده، روز دوشنبه ۲۰ خرداد در جریان یک کنفرانس خبری، توافق بین مکزیک و آمریکا را پیروزی بزرگی برای مردم آمریکا و حرکتی برای کاهش حرکت مهاجران غیرقانونی، در راستای وعده های پرزیدنت ترامپ به مردم آمریکا برشمرد. ترامپ نیز تاکید کرد که این اقدام به‌طور چشمگیری مهاجرت غیرقانونی از مکزیک به سمت آمریکا را کاهش می‌دهد و از میان می‌برد تا بدین طریق خود را پیروز مناقشه بوجود آمده با دموکرات‌ها بر سر بودجه ساخت دیوار مرزی نشان دهد. او به دمکرات‌ها تاخته و نوشت: «چیزی گیر نانسی پلوسی عصبی و مجلس دمکرات‌ها نمی‌آید.»
از سوی دیگر او که از طرح دور زدن کنگره برای تأمین بودجه ۶.۵ میلیارد دلاری ساخت دیوار مرزی از طریق اعلام وضعیت فوق العاده طرفی نبست، در اقدامی تلافی جویانه برای ضربه زدن به پایگاه اجتماعی دموکرات‌ها در حساب توئیتر خود از عزم جدی دولت برای انتقال مهاجران غیرقانونی به این مناطق خبر داد.
روزنامه واشنگتن پست پیشتر در گزارشی مدعی شده بود کاخ سفید در نظر داشته فشار زیادی بر تمام آژانس های مهاجرتی وارد کند تا نام تمام پناهجویانی که از آمریکای مرکزی به این کشور آمده اند، ثبت شده و به «شهرهای پناه دهنده» منتقل شوند.
اصطلاح شهرهای پناه دهنده (Sanctuary Cities) برای تعیین شهرهایی است که بطور کامل سیاست های مهاجرتی دونالد ترامپ را اجرا نمی کنند نظیر شیکاگو یا لس آنجلس.
گفته می شود این ایده از سوی می دیویس، معاون هماهنگ کننده سیاست های مهاجرتی کاخ سفید، در ماه نوامبر برای مبارزه حضور پناهجویان غیرقانونی در آمریکا مطرح شده بود.
پناهجویان قربانی راستگرایی ترامپ
تأثیرات سیاست های ضدمهاجرتی ترامپ علاوه بر فشارهای داخلی بر این قشر گسترده از جامعه آمریکا و ایجاد شکاف اجتماعی در این کشور، در وخیم شدن وضعیت سلامتی و بهداشت مهاجرینی که برای فرار از ناامنی و فقر با طی صدها کیلومتر خود را به مرز آمریکا رسانیده اند، قابل مشاهده است.
عدم رسیدگی بهداشتی به وضعیت پناهجویان متوقف شده در کمپ های مرزی معضلی است که جان آنها را تهدید می کند. با اعلام مرگ یک دختر ۱۰ ساله السالوادوری در ماه گذشته میلادی، در حالی که این کودک یکسال قبل جان خود را در اثر بیماری از دست داده بود اما خبرش تاکنون از سوی مقامات ایالات متحده آمریکا منتشر نشده بود، تعداد کودکان مهاجری که در بازداشتگاههای مرزی آمریکا در مرز مکزیک جان سپرده اند به شش نفر رسید. این شش کودک در هشت ماه گذشته در بازداشتگاههای مرزی آمریکا در مرز مکزیک به بیماری دچار شده و فوت کرده‌اند.
علاوه بر این سازمان های حقوق بشری از تاثیرات مخرب انتقال پناهجویان به خاک مکزیک و احتمال افتادن آنها در دام گروه‌های تبهکار و قاچاقچیان مواد مخدر هشدار می دهند. در واقع طرح موسوم به «ماندن در مکزیک» تازه نیست و پیشتر سازمان‌های حقوق بشری در ایالات متحده به آن ایراد گرفته و از آن رسماً شکایت کرده‌اند.
به گفته این سازمان‌ها، طرح مذکور جان پناهجویان را به خطر می‌اندازد، چرا که آنها مجبورند تا زمان رسیدگی به پرونده‌شان در شهرهایی در مرز تکزاس اقامت داشته باشند که محل فعالیت کارتل مواد مخدر است.
معضلات جنگ تجاری برای ترامپ
ترامپ در پی اعلام توافق با مکزیک همچنین مدعی شد که مکزیک سریعاً حجم زیادی از محصولات کشاورزی را از کشاورزان آمریکایی خواهد خرید. موضوعی که موجب شده تا کارشناسان به انگیزه‌های تجاری پشت پرده این توافق توجه کنند. در واقع پس از به بن بست رسیدن مذاکرات تجاری امریکا و چین، ترامپ که نسبت به عدم خرید محصولات کشاورزی آمریکایی از سوی چینی ها به عنوان ابزار پکن برای مقابله با زیاده خواهی های واشنگتن نگران شده بود نهایتاً مکزیک را برای مقصد جایگزین این محصولات مناسب تشخیص داد.
از سوی دیگر حجم کلان مبادلات تجاری با مکزیک چه به صورت صادرات کالا (وابستگی اقتصادی ایالت های هم مرز با مکزیک به تجارت آزاد با این کشور) و چه به صورت وجود صنایع تبدیلی شرکت‌های امریکایی در خاک مکزیک، موجب شده است تا کارشناسان از نیازمندی ترامپ به حل و فصل مسالمت آمیز قضیه بیش از آنچه در ظاهر خود را پیروز ماجرا عنوان میکند خبر دهند. به قول پی یر گرلن Pierre Guerlain استاد تمدن آمریکایی در دانشگاه پاریس-نانتر این موضوع بیشتر مانند یک نمایشنامه بود که هدف آن خرسند کردن دو جبهه متفاوت است. نخست، جبهه انتخاباتی و جبهه دیگر دنیای کسب و کار است که می‌داند این گونه تعرفه‌ها فاجعه بار خواهد بود.
منبع: تارنمای تحلیلی و خبری الوقت، چهارشنبه ۲۲ خرداد ۱۳۹۸
** ایرنا مقاله _۱۰۴۳