رئیس‌جمهور که روز جمعه در بیشکک قزاقستان و در نوزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای شرکت کرده بود، همان شب به دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، رفت تا در پنجمین کنفرانس تعادل و اعتمادسازی در آسیا (سیکا) سخنرانی کند. ایران، قزاقستان، افغانستان، پاکستان، کره‌جنوبی، چین، روسیه، هند، فلسطین، مغولستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان و تایلند از جمله اعضای سیکا هستند. این کشورها برای بحث و تبادل‌نظر درباره مسائل و موضوعات مهم منطقه آسیا گردهم آمده‌اند. حسن روحانی روز جمعه با رؤسای‌جمهوری روسیه، چین و افغانستان دیدار داشت و دیروز هم با «شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی» امیر قطر، «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه و «عبدالله عبدالله» رئیس اجرائی دولت افغانستان و «امام‌علی رحمان» رئیس‌جمهور تاجیکستان دیدار و گفت‌وگو کرد.
بررسی مسائل امنیت و همکاری آسیا، از اهداف اساسی این همایش است. رئیس‌جمهوری اسلامی ایران با حضور در این نشست دستیابی به صلح، ثبات و توسعه در جهان را نیازمند گسترش همکاری و گفت‌وگوهای منطقه‌ای دانست و تاکید کرد: سیاست خارجی ایران مبتنی بر همکاری، هم‌افزایی و یافتن راه‌های دستیابی به منافع مشترک، سود متقابل و در یک کلمه، سیاست برد - برد است. حسن روحانی همچنین در حاشیه این نشست با اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه و امیر قطر دیدار و گفت‌وگو کرد.
حضور سازنده رئیس جمهوری ایران در دو نشست «شانگهای» و «سیکا» نشان می دهد ایران در عرصه سیاست های خارجی هوشمندانه رفتار کرده و نفس تحرکاتش در چارچوب دیپلماسی مثبت است. به گزارش گروه نشریات خبری، بررسی خبرگزاری ها، تارنماها و روزنامه های اصلاح طلب حاکی از آن است که این رسانه ها ضمن بازتاب سخنان حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان در پنجمین اجلاس سیکا، تعامل و اقدامات اعتمادساز ایران و نیز اهمیت دیدارهای دیپلماتیک روحانی را مورد توجه خود قرار داده اند.
پایش روزنامه‌های اصولگرا نشان می‌دهد که سخنان حسن روحانی در اجلاس سیکا در روزنامه‌های کیهان، قدس، رسالت، حمایت، جوان و عصر ایرانیان، اغلب با تیتر «ایران به‌صورت یکطرفه نمی‌تواند در برجام بماند» بازتاب داشته است و در مقابل رسانه های اصلاح طلب با عناوینی چون «سیاست خارجی ایران مبتنی بر سیاست برد-برد است» به این مهم پرداخته اند.
رسانه‌های اصلاح طلب
عبارت‌های به کار رفته در اخبار و گزارش‌های رسانه‌های نزدیک به جریان اصلاح طلب عبارتند از: روند حمایت از مواضع ایران در مواجهه با کارشکنی‌های امریکا؛ حضور در چنین نشست‌هایی می‌تواند به برطرف کردن سوء تفاهمات تاریخی میان ایران و برخی دیگر از کشورهای این منطقه بینجامد؛ روسای جمهوری اسلامی ایران و ترکیه در این دیدار بر مخالفت خود با هرگونه تحریم و یکجانبهگرایی در مناسبات بین‌المللی تاکید کردند؛ روسای جمهوری اسلامی ایران و تاجیکستان تاکید کردند که تمام تلاش خود را برای گسترش روزافزون روابط دو کشور در همه عرصه‌ها که خواست مشترک دو ملت است، بکار خواهند گرفت.
اهمیت دیدارهای دیپلماتیک
روزنامه ایران در گزارشی نوشت: حضور آقای روحانی در اجلاس اخیر سازمان «شانگهای» و «سیکا» و ملاقات‌هایی که با سران کشورهای مهمی چون روسیه، چین، قطر و ترکیه پشت سر گذاشتند در شرایطی صورت گرفته است که تحولات مهمی پیرامون جمهوری اسلامی در رابطه با برجام در حال رخ دادن است، تحولاتی که زیر سایه تنش آفرینی امریکا و شرکای منطقه‌ای‌اش و در مواجهه با ایران رقم می‌خورد. در چنین شرایطی اقدامات دیپلماتیک ایران را که در سطوح بالا جریان دارد چگونه ارزیابی می‌کنید؟ ایران برخلاف آنچه تصور می‌شد که در واکنش به اقدام امریکا از برجام خارج می‌شود، تاکنون نشان داده است این توافق را به عنوان یک سند بین‌المللی به رسمیت شناخته و بر اساس آن حرکت می‌کند. به نظر می‌رسد امریکا با خروج خود از برجام قصد داشت ایران را به انجام یک حرکت رادیکالی وادار کند اما این در حالی بود که ایران هوشمندانه برجام را پذیرفت و در ازای حفظ تعهداتش و پیگیری امور از طریق چارچوب‌های پذیرفته شده حقوقی، انتظار دارد اروپا و دیگر طرف‌های دیگر این توافق یعنی چین و روسیه به تعهداتشان عمل کنند و ساختارهای مالی وعده داده شده را برای تحقق بخشیدن به منافع اقتصادی ایران برقرار سازند. خب در چنین فضایی که جمهوری اسلامی دست پر را در پایبندی به برجام به عنوان یک پیمان بین المللی دارد، می‌تواند پس از سفر مهمی که نخست وزیر ژاپن به ایران داشت، در نشست‌های مهمی که دو وزنه قابل اتکای سیاسی و اقتصادی یعنی روسیه و چین در آن حضور دارند، روند حمایت از مواضع خودش را در مواجهه با کارشکنی‌های امریکا تقویت کند و در حقیقت فضای بین‌المللی را به نفع خود جلب کند.
ایران در ادامه در گفت و گو با بهرام امیراحمدیان، کارشناس برجسته حوزه آسیای میانه و قفقاز می نویسد: نشست‌هایی همچون نشست «شانگهای» و «سیکا» که با حضور طیف گسترده‌ای از قدرت‌های بزرگ و کوچک آسیا برگزار می‌شود، نمونه کوچکی از یک جامعه بین‌المللی است که در فضای متشنج کنونی منطقه تریبون در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار می‌دهد و کشورهای مختلفی این مواضع را دنبال می‌کنند و این خود حائز اهمیت بسیار زیادی است. از سوی دیگر حضور در چنین نشست‌هایی می‌تواند به برطرف کردن سوء تفاهمات تاریخی میان ایران و برخی دیگر از کشورهای این منطقه بینجامد. چنانکه آقای روحانی در نشست سیکا با رئیس جمهور تاجیکستان یعنی کشوری که طی سال‌های اخیر مناسباتش با ایران در وضعیت چندان مطلوبی نبوده است، دیدار کرد. خب اگر چنین ملاقات‌هایی به تعدد رخ دهد، فرصت خوبی برای تنش زدایی و تقویت مناسبات دوجانبه بویژه برای ایران است. آن هم در هنگامه‌ای که باید بر شمار حامیان منطقه‌ای و آسیایی ایران افزوده شود. در مجموع معتقدم نفس تقویت مذاکره و طرح گفت‌وگو حتی با امریکا از سوی رسانه‌ها که به شکسته شدن تابوی مذاکره با این کشور انجامیده، اتفاق خوبی است.
تاکید تهران و آنکارا بر مقابله با یکجانبهگرایی
ایسنا در گزارشی نوشت: حسن روحانی ظهر دیروز در دیدار با رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه گفت: «برای توسعه و تعمیق روابط ایران و ترکیه طی سال‌های اخیر گام‌های ارزنده‌ای برداشته شده و این روند باید متناسب با ظرفیت‌ها و فرصت‌های فراوان، شتاب بیشتری بگیرد.» روحانی همچنین همکاری‌های منطقه‌ای ایران و ترکیه را موثر، موفق و بااهمیت دانست و اظهار داشت: «همکاری‌های دوجانبه و سه‌جانبه، ازجمله با روسیه در حوزه مسائل منطقه‌ای و در روند آستانه، مبارزه با تروریسم و فرآیند ثبات در سوریه بسیار بااهمیت و در راستای تقویت صلح و ثبات منطقه است.» رجب طیب اردوغان رییس‌جمهور ترکیه نیز در این دیدار گفت: مناسبات ایران و ترکیه در همه عرصه‌ها نزدیک و رو به توسعه بوده و تقویت بیش از پیش این روابط در عرصه‌های دوجانبه و منطقه‌ای برای آنکارا بسیار حائز اهمیت است. وی افزود: «ترکیه مصمم است روابط خود را با تهران در همه زمینه‌ها توسعه دهد.» روسای جمهوری اسلامی ایران و ترکیه در این دیدار همچنین بر مخالفت خود با هرگونه تحریم و یکجانبهگرایی در مناسبات بین‌المللی تاکید کردند.
تاکید بر گسترش روابط تهران - دوشنبه
به گزارش مردم سالاری، روسای جمهوری اسلامی ایران و تاجیکستان تاکید کردند که تمام تلاش خود را برای گسترش روزافزون روابط دو کشور در همه عرصه‌ها که خواست مشترک دو ملت است، بکار خواهند گرفت. حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی عصر دیروز و در دیدار رئیس جمهور تاجیکستان که در حاشیه پنجمین نشست سران کنفرانس تعامل و اعتمادسازی در آسیا (سیکا) برگزار شد، با اشاره به اشتراکات فراوان فرهنگی و تاریخی دو ملت گفت: اطمینان دارم که در پرتو اراده دو دولت، مناسبات فی‌مابین در جهت تأمین منافع تهران – دوشنبه و تحکیم امنیت و ثبات منطقه‌ای بیش از پیش تقویت خواهد شد.
حمایت از برجام در بیانیه پایانی سیکا
به گزارش اعتماد، شرکت‌کنندگان در نشست سران کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادساز در آسیا (سیکا) که در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برگزار شد، در بیانیه پایانی خود تایید کرده‌اند که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هیچ جایگزینی ندارد و از همه طرفین شرکت‌کننده در این توافقنامه خواستند تا به تعهدات خویش به طور کامل عمل کنند. در این بیانیه پایانی که نسخه‌ای از آن در سایت رسمی کاخ کرملین منتشر شده، در این باره آمده است: «ما حمایت غیرقابل تغییر خود از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) درباره برنامه هسته‌ای ایران که همچنان دستاورد بزرگی در زمینه موفقیت دیپلماسی چندجانبه است و توسط قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در سال ۲۰۱۵ هم به‌اتفاق آرا مورد تایید قرار گرفته را اعلام و تاکید می‌کنیم که برجام موثر بودن خود را به خوبی ثابت کرده و هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد و از اینکه جمهوری اسلامی ایران به طور کامل به تعهدات هسته‌ای خویش در چارچوب برجام عمل کرده و این مساله را آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد تایید قرار داده، استقبال می‌کنیم و از سایر طرف‌های شرکت‌کننده در این توافقنامه هم می‌خواهیم تا به تعهدات خویش در چارچوب برجام عمل کنند تا اهداف در نظر گرفته شده در این توافقنامه به دست آید».
رسانه‌های اصولگرا
در ادامه به برخی از عبارت‌های به کار رفته در گزارش‌های رسانه‌های نزدیک به جریان اصولگرا اشاره می‌شود: ایران نمی‌تواند به صورت یکطرفه به برجام متعهد باقی بماند؛ هرکدام از کشورهای سیکا با ظرفیت های اقتصادی بالا می توانند در زمان مواجه به یکجانبهگرایی آمریکا با این رفتار خصمانه مقابله کنند؛ عرصه اصلی تقابل و جبهه‌بندی در صحنه بین‌المللی، افول قدرت غرب و احیای دوباره قدرت آسیا است.
سخنان روحانی
«ایران نمی‌تواند به صورت یکطرفه به برجام متعهد باقی بماند» تیتر نخست روزنامه جوان در بازتاب اظهارات روحانی است: ایران به صورت یک طرفه نمی‌تواند تنها طرف متعهد به برجام باقی بماند و سایر کشورها نیز لازم است سهم خود را برای حفظ این توافق مهم بپردازند. گفتنی است قریب به اتقاق رسانه های اصولگرا بر اساس رویکرد خود در تیتر مطالب خود به نقل از رئیس جمهور نوشتند: «ایران به صورت یکطرفه نمی‌تواند در برجام باقی بماند».
ضرورت تعامل و توسعه تعاملات منطقه‌ای
«تعامل با دنیای بدون آمریکا» تیتر نخست روزنامه رسالت است که در بخشی از آن می خوانیم: ایران، قزاقستان، افغانستان، پاکستان، کره حنوبی، چین، روسیه، هند، فلسطین، مغولستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان، جمهوری آذریابجان و تایلند از جمله اعضای سیکا هستند که هرکدام با ظرفیت های اقتصادی بالا می توانند در زمان مواجه به یکجانبهگرایی آمریکا شرایط اقتصادی خود را در فشارهای حاصله کاهش داده و با این رفتار خصمانه مقابله کنند.
موانع گسترش مبادلات تجاری ایران با کشورهای منطقه
احمد انارکی محمدی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با رسالت در رابطه با موانعی که برای گسترش مبادلات تجاری ایران با کشورهای منطقه وجود دارد، می‌گوید: «ثبات همه کشورها به مبادلات فرهنگی و اقتصادی، آنها بستگی دارد و باید مورد توجه قرار بگیرد. اما بخش عمده موانعی که در تبادلات اقتصادی وجود دارد موضوع تحریم‌ها است که مبادلات مالی را دچار مشکل کرده است و باعث عقیم ماندن فعالیت‌های بانکی ما شده است.»
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به امضای موافقت‌نامه اخیر بین ایران و منطقه آزاد اوراسیا عنوان کرد: «نقش اصلی این مبادلات را کشور روسیه بازی می‌کند و ۵۰۲ کالای روسی از جمله چوب وارد کشور می‌شود و ایران نیز ۳۶۰ کالا شامل محصولات کشاورزی و سبزیجات به کشورهای اروسیا و به ویژه روسیه صادر می‌کند و در این موافقت نامه تعرفه‌های اعلام شده که با هزینه مناسبی این تبادلات اقتصادی انجام شود که به نفع ایران است.»
اهمیت سفر روحانی
به گزارش مشرق نیوز، حسن روحانی شامگاه پنجشنبه (۲۳ خرداد ۹۸) برای شرکت در پنجمین کنفرانس "تعادل و اعتماد سازی در آسیا" (سیکا) در تاجیکستان و نوزدهمین اجلاس سازمان همکاری شانگهای در قرقیزستان به شهرهای دوشنبه و بیشکک پایتخت‌های این دو کشور آسیای میانه، تهران را ترک کرد. اهمیت نمادین این سفر، بلافاصله بعد از دیدار رهبر انقلاب با شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن، در آن‌جاست که عرصه اصلی تقابل و جبهه‌بندی در صحنه بین‌المللی، افول قدرت غرب و احیای دوباره قدرت آسیا است که از یک سو، ایالات متحده فرماندهی اردوگاه غرب را بر عهده دارد و در سمت شرقی، جبهه‌ای با محوریت چین و روسیه شکل گرفته است که در حال حاضر، عرصه اصلی تقابل هم «اقتصاد» است و البته قطعاً این تقابل در زیرپوست وقایع، در حوزه‌های سیاسی و نظامی هم در حال پیشروی است.