به گزارش روز یکشنبه دانشگاه امام صادق (ع)، این کتاب در دو مجلد ۷۰۰ صفحهای در بیروت چاپ، و همزمان در لبنان و ایران منتشر شده است. کتاب «تفسیر القرآن الکریم للشیخ الصدوق» نخستین اثر این دانشگاه است که به زبان عربی و با همکاری یک مرکز علمی خارجی منتشر شده است.
تفسیر شیخ صدوق که مصداقی از احیای امر اهل بیت و احیای تراث شیعی محسوب میشود، برای اولین بار پس از قرنها محرومیت جامعه شیعی از آثار و برکات آن، در اختیار پیروان مکتب اهل بیت و دیگر خوانندگان کتاب قرار میگیرد.
همچنین گردآورندگان این اثر تفسیری، علاوه بر بازسازی تفسیر شیخ صدوق، مقدمه علمی ارزشمندی بر این کتاب نگاشتهاند که گونه شناسی روایات تفسیری موجود در این کتاب، مبانی و روش تفسیری شیخ صدوق، تفسیر موضوعی در آثار شیخ صدوق، بطون آیات، و مقدمه روایی در باب علوم قرآن را شامل میشود. مطالعه این مقدمه برای ورود به تفسیر شیخ صدوق و نیز آشنایی علاقه مندان به میراث تفسیری اهل بیت حائز اهمیت است.
لازم به ذکر است، شیخ صدوق یکی از شاخصترین دانشمندان جهان اسلام است که عمر خود را در راه خدمت به قرآن، حدیث، فقه، معارف شیعه، و پاسداری از فرهنگ مهدویت صرف کرد.وی در صف اول محدثین و علمای اثناعشری جای دارد و یکی از ارکان فقه و معارف شیعه به شمار میرود.
شیخ صدوق "رحمه الله" صاحب تفسیری بر قرآن کریم بوده که در کتب رجالی از آن نام برده شده، و او نیز در برخی آثارش مانند کتاب من لا یحضره الفقیه، الخصال، و التوحید از آن یاد کرده است. کتاب "تفسیر القرآن الکریم"، بازسازی همان تفسیر با استناد به آثار موجود شیخ صدوق محسوب میشود.
همچنین محمود کریمی و محسن دیمه کار، مؤلفان این کتاب، روایات تفسیری شیخ صدوق را به همراه آرا و اجتهادات تفسیری وی با تحقیق کامل در شانزده اثر به جای مانده از وی استخراج کرده، و با استناد کامل و دقیق، این روایات را به ترتیب سورهها و آیات در مصحف شریف تدوین کردهاند.
بخشی از روایات و آرا تفسیری شیخ صدوق نیز از سایرآثار روایی و تفسیری متاخر از وی استخراج شده که از قبیل امالی شیخ مفید، کنزالفوائد کراجکی، امالی و الغیبه شیخ طوسی، دلایل الامامه ابوجعفر محمدبن جریرطبری، مجمع البیان طبرسی، مناقب آل ابی طالب ابن شهراشوب، و بشاره المصطفی عماد الدین طبری است.
بررسی آماری نشان میدهد که در میان آثار شیخ صدوق، بیشترین روایات و دیدگاههای تفسیری در کتاب «من لا یحضره الفقیه» و کمترین آنها در کتاب «صفات الشیعه» یافت میشود.