صاحب‌نظران و فعالان حوزه اجتماعی و روانشناسی معتقدند والدین و به ویژه مادران با آموزش درست انگاره‌های اجتماعی به فرزندان می‌توانند از بسیاری از مشکلات و بزه‌های اجتماعی جلوگیری کنند؛ در عین حال امروزه نقش پررنگ مادران در جوامع بر کسی پوشیده نیست و زنان پا به پای مردان در عرصه‌های اقتصادی و علمی نیز جایگاهی ویژه یافته‌اند.
با وجود این نقش سنتی مادر در جوامع با نقش مدرن او آمیخته شده است و نیاز به تعریف دوباره جایگاه مادر و معرفی مادران نمونه احساس می‌شود.
نکوداشت مادر به عنوان محور همدلی ایرانیان موضوعی برای گردهم آمدن نمایندگانی از اقوام و ادیان الهی استان فارس در ایرنا فارس بود. میهمانان این نشست درباره جایگاه مادر در جغرافیا و فرهنگ بومی خود سخن گفتند.
کالبد هر جامعه، خانواده و قلب آن مادر است
مدیرعامل بنیاد فرهنگی بین‌المللی مادر در این جلسه با بیان اینکه همه مادران کره خاکی برای این بنیاد جایگاهی ویژه دارند، عنوان کرد: منشور بنیاد مادر خط قرمز آن است و در آن آمده است که این بنیاد، مجموعه‌ای فرهنگی و بین‌المللی است که به‌صورت غیردولتی فعالیت می‌کند و وابسته به هیچ سازمان، نهاد، حزب یا گروهی نیست و هر گونه فعالیت سیاسی در آن ممنوع است؛ همچنین هرگونه تبعیض از لحاظ زبان، رنگ، ملیت، قومیت، فرهنگ، عقیده و مذهب از منظر این بنیاد مذموم است.
غلامرضا محمدی اهداف هفتگانه بنیاد مادر را آشنایی جامعه به ویژه نسل جوان با جایگاه و نقش والای مادر و ارتقا و بازآفرینی ارزش‌های قداست‌آمیز او از منظر خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی؛ تببین و تأثیر نقش مادران در ساختن جامعه‌ای ایده آل؛ پررنگ کردن مسئولیت‌های جامعه به ویژه فرزندان در قبال حقوق مادران؛ آموزش مسئولیت‌های خطیر مادری به زنان جوان در قبال فرزندان و رفتار متقابل آنان نسبت به مادران؛ ایجاد مراکز مشاوره برای مادران؛ فراهم‌آوردن زمینه آموزش از مهد کودک تا دانشگاه و نیز انتخاب مادران نمونه و برگزاری آئین نکوداشت در هر دو سال یک‌بار اعلام کرد.
بنیانگذار بنیاد مادر، از مادر در همه جوامع فرهنگی با عنوان یک شاخص یاد کرد و ادامه داد: کالبد هر جامعه، خانواده و قلب آن مادر است.
نکوداشت مادر، محوری برای همدلی ایرانیان
محمدی با بیان اینکه در حال حاضر آئین نکوداشت مادر در ۲۸ استان کشور و ۲۰ شهرستان و ۲۰ روستای فارس برگزار شده است، عنوان کرد: دغدغه ما این بود که بتوانیم همدلی و همبستگی را حول محور مادر در ایران و در جهان به وجود آوریم.
وی با اشاره به آئین انتخاب مادران نمونه از میان اقوام و مذاهب ایرانی بیان داشت: بنیاد مادر ۱۷ قوم را شناسایی کرده است و طی مکاتبه با همه استان‌ها، از هر قوم سه مادر معرفی خواهد شد و بنیاد مادر یک نفر را به‌عنوان نماینده آن قوم معرفی خواهد کرد، همین روش برای ادیان الهی نیز با رایزنی با نمایندگان آنها در مجلس شورای اسلامی به کار گرفته شده است و آئین نهایی معرفی مادران نمونه در ۱۵ اسفندماه جاری در تهران برگزار می‌شود.
بنیانگذار بنیاد مادر با اشاره به مذاکراتی که با محمدمهدی مظاهری، دبیرکل سازمان فرهنگی اکو از سوی این بنیاد صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: با همکاری این سازمان فرهنگی که هم‌اکنون ۱۰ کشور در آن عضویت دارند، فعالیت فرهنگی بنیاد مادر در گستره جهان نیز ادامه خواهد یافت.
مؤسسه فرهنگی اکو، سازمانی منطقه‌ای است که توسط ایران، پاکستان و ترکیه به منظور توسعه همکاری‌های اقتصادی، فنی و فرهنگی میان کشورهای عضو تأسیس شد. جمهوری اسلامی ایران، پاکستان، ترکیه، افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان عضو آن هستند.
محمدی اظهار داشت: مادر در جامعه مانند ستون چادر عشایر است که همه مسائل را بر دوش دارد و پدر مسئول امنیت و آسایش است و مادر مسئول زندگی اقتصاد و آرامش است.
وی با اشاره به شاخص‌های انتخاب مادر نمونه در این بنیاد گفت: ۵ اصل را برای انتخاب مادر نمونه در نظر گرفته‌ایم؛ بر این اساس مادر نمونه باید فرزند خوب، همسر شایسته، مادری نمونه و شهروندی موفق باشد که یک کار شاخص در حوزه اجتماعی انجام داده باشد.
* محمدی: بنیاد مادر ۱۷ قوم را شناسایی کرده است و طی مکاتبه با همه استان‌ها، از هر قوم سه مادر معرفی خواهد شد و بنیاد مادر یک نفر را به‌عنوان نماینده آن قوم معرفی خواهد کرد
* همین روش برای ادیان الهی نیز با رایزنی با نمایندگان آنها در مجلس شورای اسلامی به کار گرفته شده است
* آئین نهایی معرفی مادران نمونه در ۱۵ اسفندماه جاری در تهران برگزار می‌شود وی با بیان اینکه فرهنگ احترام به والدین باید برای اعضای جامعه تبیین شود، ابراز داشت: سقوط اخلاقی و بزهکاری و ناهنجاری‌های اجتماعی به خانواده می‌رسد. پدر و مادری که مشغول امرار معاش و دغدغه‌های دیگر هستند، از این غافل‌اند که سرمایه اصلی آنها فرزندانشان است.
سرمایه‌گذاری بر تقویت بنیاد خانواده از سرمایه‌گذاری اقتصادی مهم‌تر است
مدیرعامل بنیاد فرهنگی بین المللی مادر اظهار داشت: اگر به جای سرمایه گذاری در بنگاه‌های اقتصادی دیربازده و زودبازده و حتی شرکت نفت بر تقویت بنیاد خانواده سرمایه گذاری کنیم و مادران جوان را آموزش دهیم، ثمره این کانون خانواده هزار برابر سرمایه کارگاه‌های اقتصادی است.
محمدی با تاکید بر اینکه مخالف کار کردن مادران در خارج از خانه نیستیم، اظهار داشت: مادران باید تحصیل‌کرده و در اجتماع باشند؛ اما به صورت پاره‌وقت و بخشی از زمان خود را برای تربیت فرزندان در خانه بگذرانند و بابت آن حقوق کامل بگیرند.
وی ادامه داد: بهمن‌بیگی این تابو را شکست و از زمانی که مدارس عشایری را تأسیس کرد، هر مدرسه‌ای را که دانش‌آموز دختر نداشت، امتحان نمی‌کرد؛ بنابراین اقوام مختلف ناچار بودند دختران را به مدرسه بفرستند تا آنجا که تابوی مدرسه رفتن دختران شکسته شد.
مادر در ایل، به شکل ویژه ای ایثارگر و وفادار است
جایگاه زنان و مادران در ایلات و عشایر ارتقا یافته است
سکینه کیانی همسر زنده یاد استاد محمد بهمن بیگی بنیانگذار آموزش و پرورش عشایری نیز در این نشست با اشاره به تلاش‌های همسرش برای اعتلای جایگاه زن در جامعه عشایری گفت: به دنبال این تلاش‌ها، امروز در عشایر دختران خلبان، مهندس، کارآفرین و پزشک داریم.
نماینده قوم لر در میزگرد خبری ایرنا گفت: الان در جامعه عشایری بانوان حرف اول را در زندگی می‌زنند و افزون بر اینکه به وظایف زندگی روزمره خود و فرزندانشان رسیدگی می‌کنند و برای همسرانشان زنانی نیکو هستند، به رشد شخصیتی و فرد نیز اهمیت می‌دهند و از همین منظر به بانوانی نمونه بدل شده‌اند که مایه افتخار هر ایل است.
وی با یادکرد از زندگی دشوار زنان عشایر در ایل بیان کرد: در ایل یک زن وظایف بسیاری بر گردن دارد، گاه پیش می‌آمد که از بعد از زایمان فرزندش را بغل می‌گرفت و همراه ایل روانه می‌شد، او علاوه بر نقش مادری وظایف اقتصادی را نیز بر دوش داشت و بسیار ایثارگر و وفادارانه کار می‌کرد.
انتخاب مادر نمونه دشوار است
رئیس هیأت کلیسای ارامنه شیراز نیز در این نشست گفت: زنان در جامعه ارامنه فعال‌تر از مردان هستند و احترام به مادر نیز در جامعه ما محوریت دارد.
وی با اشاره به ضرورت ارزش‌نهادن به بانوان جوان و آماده‌سازی آنان برای پذیرفتن وظیفه مادری در آینده ابراز داشت: با پرورش صحیح دختران در آینده با مشکلات کمتری مواجه خواهند شد و آمادگی تربیت فرزندان و بار سنگینی که تنها مادر به دوش می‌کشد را خواهند داشت.
رئیس شورای خلیفه‌گری ارامنه در شیراز انتخاب مادر نمونه در میان اقوام و اقلیت‌ها را امری دشوار خواند و بیان کرد: با آنکه هدف‌گذاری‌ها در انتخاب مادر نمونه مؤثر است، همه مادران به نوعی برای فرزندانشان نمونه هستند و نمی‌توان فداکاری‌ها را مقایسه کرد.
وی خاطرنشان کرد: همه مادران به فرزندانشان حس علاقه بسیاری دارند که حد و مرزی ندارد و بسته به شرایط آنچه برای اجتماع سبب‌ساز است در جایگاه مادر شکوفا می‌شود.
حرمت والدین، مورد تاکید در ادیان الهی
رئیس انجمن کلیمیان شیراز نیز در این نشست نکاتی را مطرح کرد که گویای آن بود حرمت گذاری به والدین از جمله مادر مورد تاکید همه ادیان الهی است.
یوشا باشی با اشاره به تعالیم دینی حضرت موسی (ع) گفت: ۱۰ فرمان حضرت موسی دو قسمت دارد که احترام به والدین در قسمت اول بیان شده است و بعد از آن به ارتباط به خدا می‌رسیم و این بدان معناست که انسان با احترام به والدین به خدا می‌رسد.
رئیس هیأت مدیره انجمن کلیمیان شیراز تاکید کرد: یهودیت را به واسطه مادران داریم و نقش مادر در یهودیت از نقش پدر پررنگ‌تر است. ایام خاصی را داریم که روز بزرگداشت مادر است و در اعیاد سه گانه خود به نقش مادران اهمیت می‌دهیم.
باشی اظهار داشت: در دهه ۴۰ و ۵۰ یهودیت در پایین‌ترین درجه خود در ایران قرار داشت و تنها عاملی که باعث شد یهودیت نجات یابد جدای از انقلاب، رسم و رسومی بود که مادران حفظ کرده بودند.
وی تاکید کرد: در جامعه ما هم مادرانی هستند که خالصانه خدمت می‌کنند؛ گرچه نقش آنان در هیأت مدیره انجمن کلیمیان کمرنگ است؛ اما فعالیت در زیرشاخه‌ها بر عهده مادران و زنان است.
باشی خاطرنشان کرد: همه مادران برای همه فرزندان نمونه هستند؛ اما انتخاب مادر نمونه هدفی والا دارد تا جامعه بداند جایگاه ویژه مادران کجاست؛ گرچه انتخاب مادر نمونه در ایران بسیار دشوار است.
زنان عشایر مرکز ثقل خانواده هستند
علی مهرابی پژوهشگر عشایر که به نمایندگی از ایل باصری در این نشست حضور یافته بود، نیز با بیان اینکه هر جا اسمی از کوچ و کوچ‌روی و ایل است زنی و مادری موفق در خانواده وجود دارد، گفت: مادران عشایر علاوه بر زحماتی که خودشان برای فرزندانشان و کوچ می‌کشند، مرکز ثقل خانواده هستند. مهرابی نماینده ایل باصری:
مادران نمونه ناشناخته بسیاری داریم که باید شناخته
و الگوبرداری شوند.
مهرابی مادران را شایسته ستایش دانست و عنوان کرد: از هزاران سال قبل تا ظهور اسلام که حضرت زهرا (س) نمونه بارز زن نمونه بوده است و تا دوران امروز که مادران شهدا و مادران ایل و قهرمانان کشور را می‌بینیم، جایگاه مادر رفیع است و نکوداشت مادر یعنی نکوداشت کل جامعه.
وی خاطرنشان کرد: وقتی برای زن در جامعه ارزش قائل شوند، حرمت‌ها نگاه داشته می‌شود حرمت زن یعنی حرمت جامعه.
نماینده ایل باصری در استان فارس اظهار داشت: مادران نمونه ناشناخته بسیاری داریم که باید شناخته و الگوبرداری شوند.
حس مادری برای افراد ایل باارزش‌ترین حس است
رسول بیژنی پور که به نمایندگی از ایل عرب در این نشست حضور یافته بود نیز با بیان اینکه اولین کسی که به عنوان مادر می‌توان در عشایر از او نام برد، سکینه کیانی است، گفت: دغدغه‌های ایلات و عشایر را می‌توان در حس مادری او دید. بیژنی پور خاطرنشان کرد: در ایلات و عشایر با دو عنوان مادر ایل و بانوی ایل مواجه هستیم که مادر ایل زهره خسروی و بانوی ایل مهتاب شکوهی است، کسی که هنوز با آداب و رسوم ایل و به صورت سنتی زندگی می‌کند.
دبیر جشنواره موسیقی ایل بزرگ عرب خمسه با بیان اینکه حس مادری برای افراد ایل باارزش‌ترین حس است، ابراز داشت: تلاش می‌کنیم با انتخاب مادر نمونه در ایل عرب الگوی مادری را به‌خوبی تشریح کنیم.
لزوم توجه به جایگاه مادر در اقوام و ادیان
دبیر جمعیت جوانان عشایر فارس نیز در میزگرد خبرگزاری جمهوری اسلامی استان گفت: جایگاه مادر در بین قومیت‌ها و مذاهب بسیار مهم، ارزشمند و رفیع است.
مهران نامداری با بیان اینکه بخشی از خشونت‌ها و ناملایمات در زمانه ما به دلیل فاصله‌گیری از بنیاد اصلی خانواده است، ابراز داشت: در این میان دوری از توصیه‌های مادرانه مهم‌ترین عامل در بروز مسائل ناگوار است و امروز بسیار لازم است به مساله مادر در خانواده اصیل ایرانی چه در قومیت‌ها و اقوام مختلف و در بین مذاهب پرداخته شود.
وی که اصالتاً از ایل قشقایی است، عنوان کرد: فارس از نظر پراکندگی و تنوع قومی قطب عشایر در کشور محسوب می‌شود و ادیان الهی نیز در این استان زندگی می‌کنند.
نامداری با بیان اینکه خانواده رکن اصلی جامعه است و جایگاه مادر هم بسیار والا است، اظهار داشت: در ایل قشقایی همانطور که مادر نقش مادری دارد، با بسیاری مشقات رو به رو است و زن عشایری در ایل و ییلاق و قشلاق با آن شرایط محیطی ویژه نقش مادری را به نحو احسن انجام می‌دهد و نقشی بسیار مهم در اقتصاد خانواده نیز دارد.
دبیر جمعیت جوانان عشایر فارس تاکید کرد: اگر مادران جزئی‌ترین آداب و فرهنگ و رسوم و سنتی را که در آئین‌های اسلامی ریشه دارند، سینه به سینه نقل نمی‌کردند، امروز چیزی از آن برای ما باقی نمی‌ماند.
وی افزود: امروزه یکی از مسائلی که باید به آن پرداخته شود، موضوع مادرانی است که به‌ویژه در حوزه صنایع دستی فعالیت می‌کنند.
مسئول کانون فرهنگی و هنری استاد بهمن‌بیگی ادامه داد: با وجود اینکه عشایر در کانون‌های اسکان سکنی گزیده‌اند؛ اما چون بازار صنایع دستی در شهرها و روستاها به‌درستی تعریف نشده، بسیاری از آثار آنها توسط دلالان به قیمتی ناچیز خرید و فروش می‌شود و هنر مادران و دختران عشایر به درستی عرضه نمی‌شود.
شرکت کنندگان در این میزگرد بر این نکته تاکید کردند که نکوداشت مادر به عنوان محوری برای همدلی ایرانیان به ویژه در شرایط کنونی که جامعه نیازمند تقویت همدلی و هم افزایی است، می‌تواند نقشی مؤثر در تقویت همبستگی اجتماعی ایفا نماید.
۹۸۸۵/ ۲۰۲۷