پانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی و تجاری ایران و فدراسیون روسیه و دومین همایش تجاری ایران و منطقه قفقاز شمالی از صبح دیروز (یکشنبه) درقالب ۱۳ کارگروه آغاز به کارکرد. این نشست‌ها به مدت سه روز با حضور مقام‌ها و فعالان بخش خصوصی و دولتی دو کشور در شهرهای تهران و اصفهان برگزار می‌شود. به پیشنهاد وزارت امور خارجه و با تصویب هیأت وزیران، وزارت نیرو متولی کمیسیون مشترک ایران و فدراسیون روسیه شد.
«رضا اردکانیان» وزیر نیرو روز یکشنبه در نشست خبری مشترک با «سرگئی ویکتوروویچ چباتاریف» وزیر قفقاز شمالی روسیه با اشاره به نهایی شدن مراحل الحاق جمهوری اسلامی ایران به منطقه اقتصادی اوراسیا، افزود: این مهم زمینه دسترسی ایران به بازار ۱۸۰ میلیون نفری کشورهای عضو این منطقه را در جهت توسعه روابط اقتصادی، عرضه کالا و محصولات به ویژه در شرایطی که تحت تأثیر تحریم‌های غیرقانونی آمریکا قرار گرفته‌ایم فراهم کرده است.
به گزارش نشریات خبری؛ بررسی امروز (۲۷ خرداد) رسانه‌های دو طیف سیاسی کشور نشان می‌دهد که رسانه‌های نزدیک به جریان اصلاح طلب ضمن انتشار اخباری از برگزاری این اجلاس تحلیل‌هایی نیز در این زمینه ارائه کرده‌اند.
در رسانه‌های منتسب به جریان اصولگرا توجه به این موضوع بسیار کم رنگ بوده و به بازتاب خبری برگزاری این اجلاس و سخنان وزیر نیرو بسنده کردند.
رسانه‌های اصلاح طلب
گزاره های کانونی به کار رفته در گزارش‌های این طیف رسانه‌ای عبارتند از: اقتصاد ایران و کشورهای حوزه آسیای مرکزی و قفقاز از توان هم‌تکمیلی جدی برخوردارند؛ عضویت ایران که از تحریم‌های اقتصادی و سیاسی غرب رنج می‌برد، در چنین اتحادیه‌ای می‌تواند دستاوردهای اقتصادی و سیاسی داشته باشد؛ جمهوری‌ایران یک گام به هدف تبدیل‌شدن به هاب انرژی منطقه نزدیک‌تر خواهد شد.
پیامدهای مثبت الحاق ایران به اتحادیه اوراسیا
- روزنامه اعتماد زیر تیتر نخست خود "به اوراسیا ملحق می‌شویم" نوشت: «رضا اردکانیان» وزیر نیرو از نهایی شدن الحاق ایران به منطقه اقتصادی اوراسیا خبر داد. با پیوستن ایران به این ناحیه اقتصادی می‌توان از بازاری که جمعیتی بالغ بر ۱۸۰ میلیون نفر دارد، بهره برد. این خبر نشان می‌دهد ایران با روسیه به عنوان محور حرکت‌های راهبردی در اوراسیا و نیز سایر کشورهای این منطقه روابط حیاتی برقرار ساخته است و از سوی دیگر، رقابت‌های راهبردی روسیه با بازیگران بزرگ دنیا سبب شده است تا این کشور از راه محاسبه متغیرهای امنیتی و جریان مبادلات انرژی دست به تشکیل اتحادیه اوراسیا بزند با این هدف که تا جای ممکن این منطقه را به سمت ضریب بالاتری از اتحاد سوق دهد. هر درجه که این اتحاد بالاتر می‌رود، رقابت‌های راهبردی در مورد این منطقه نیز مهم‌تر می‌شود.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: در شرایطی که کشورمان از تحریم‌های اقتصادی رنج می‌برد، ایده سوآپ نفتی و همکاری در زمینه انتقال انرژی کشورهای این منطقه هم برای جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت است. از سوی دیگر ایران نقش کلیدی در شاهراه‌های موجود منطقه یعنی جاده ابریشم، راه‌آهن سراسری آسیا، تراسیکا و کریدور شمال و جنوب دارد. اقتصاد ایران و کشورهای حوزه آسیای مرکزی و قفقاز از توان هم‌تکمیلی جدی برخوردارند. اگر چه هنوز حجم مبادلات میان ایران و کشورهای منطقه مطلوب نیست، اما ظرفیت‌های فراوانی برای رشد آن وجود دارد. با توجه به خروج امریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها، ایجاد وابستگی متقابل از طریق عضویت در نهادها و اتحادیه‌های علی‌الخصوص اقتصادی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای می‌توان میزان آسیب‌پذیری اقتصادی کشور را به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش داد. عضویت ایران که از تحریم‌های اقتصادی و سیاسی غرب رنج می‌برد، در چنین اتحادیه‌ای می‌تواند دستاوردهای اقتصادی و سیاسی داشته باشد. عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، کشورمان را به بازارهای کشوهای عضو این اتحادیه که با اکثر آنها زمینه تاریخی و فرهنگی مشترک دارد و سهم ناچیزی در بازار این کشورها دارد، برساند و این موضوع به کشورمان کمک خواهد کرد که از فشار تحریم‌های اقتصادی غرب علیه خود بکاهد و از قرار گرفتن در اتحادیه‌ای که کشور روسیه در آن نقش محوری دارد، بتواند بر وزن و نفوذ منطقه‌ای خود بیفزاید.
- روزنامه اعتماد در مطلبی دیگر با عنوان "فرصت اجلاس اوراسیا" نوشت: روسیه کشوری با حدود ۲۸۰ میلیارد دلار واردات از جهان است. از این حجم از واردات، سهم ایران تنها ۰.۲۲ درصد یعنی کمتر از یک درصد است. از سوی دیگر آمارها نشان می‌دهد که روسیه سالانه یک میلیارد و ۷۷۰ میلیون دلار کل مبادله تجاری با ایران دارد که از این رقم صادرات ما به روسیه ۳۹۲ میلیون دلار و مابقی واردات از روسیه است. با وجود اینکه روسیه یکی از کشورهای همسایه ایران است اما هنوز نتوانسته‌ایم آنگونه که باید از ظرفیت‌های صادراتی به این کشور و بازارهای روسیه استفاده کنیم. با توجه به تحریم‌های ظالمانه غرب و شرایط ویژه‌ای که روس‌ها در واردات مواد غذایی و صنایع سبک به کشورشان اعمال کرده‌اند باید رویکرد جدیدی در توسعه صادرات به این کشور اتخاذ کنیم. مهم‌ترین پیش شرط توفیق در این بازار بزرگ، شناخت کامل بازار روسیه است که قوانین سختی برای واردات دارد. کالاهای ایرانی در بخش بسته‌بندی مواد چیزی از نمونه‌های خارجی کم ندارند، به گونه‌ای که در سال‌های اخیر کالاهای ایرانی توانستند جایگاه خوبی را در این بخش کسب کنند. اما باید به این نکته نیز توجه کرد که هر صادرکننده‌ای برای اینکه بتواند در بازارهای روسیه و به صورت کلی بازارهای خارجی به جایگاهی دست یابد باید از کدهای IR و سایر اسباب برای تسهیل مبادلات استفاده کند. الحاق ایران به پیمان اوراسیا، که در مجلس شورای اسلامی نیز مطرح شده، می‌تواند تسهیل‌کننده حضور تجار و بازرگانان ایرانی در بازار اوراسیا باشد و فعالان اقتصادی ایرانی با دشواری‌های کمتری مواجه خواهند بود. اتحادیه اوراسیا فرصت مغتنمی است که باید به ویژه در بخش‌های کشاورزی و صنایع سبک به خوبی از آن استفاده کنیم.
- "برنامه‌های هسته‌ای در صدر همکاری ایران و روسیه" عنوان گزارشی در روزنامه شرق در رابطه با «پانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی و تجاری ایران و فدراسیون روسیه» است، درباره آن می‌خوانیم: ایران و روسیه دو کشوری که از تحریم‌های آمریکا دچار سختی شده‌اند، می‌کوشند همان‌طورکه روابط سیاسی خود را توسعه داده‌اند، دستی هم بر سر و روی تعاملات اقتصادی خود بکشند. حجم تبادلات دوکشور روندی روبه‌رشد دارد؛ اما مورد قبول طرفین نیست، به‌همین‌دلیل مسئولیت کمیسیون اقتصادی ایران و روسیه به وزارت نیرو واگذار شده است تا این وزارتخانه تحرک بیشتری به تعاملات اقتصادی بین دو کشور بدهد. زمینه‌های مورد علاقه، همکاری بیشتر در زمینه کشاورزی و گردشگری است؛ اما آن‌طورکه «داوود میرزاخانی» دستیار وزیر نیرو در امورکمیسیون دائمی همکاری‌های تجاری اقتصادی ایران و فدراسیون روسیه به «شرق» می‌گوید: در چارچوب انرژی نیز زیرکمیته‌های ویژه‌ای تشکیل شده است تا علاوه بر توسعه فعالیت‌های هسته‌ای ایران برای تولید برق، مسئله تبادل این حامل انرژی بین کشورهای منطقه نیز با جدیت پیگیری شود. به گفته میرزاخانی به‌زودی اجلاس کارشناسی در سطح وزرا بین چهار کشور ایران، ارمنستان، جمهوری‌آذربایجان و روسیه برای توسعه تبادل برق برگزار می‌شود. به این ترتیب جمهوری‌ایران یک گام به هدف تبدیل‌شدن به هاب انرژی منطقه نزدیک‌تر خواهد شد.
دلیل انتخاب وزارت نیرو به عنوان مسئول کمیسیون مشترک اقتصادی و تجاری ایران و روسیه
به گزارش شرق، داوود میرزاخانی در این باره می‌گوید: این تصمیم هیأت وزیران به پیشنهاد وزارت امور خارجه بود. مسئول کمیسیون‌های مشترک به‌صورت متناوب تغییر می‌کند. این تغییرات متناسب با شرایط وزارتخانه‌های مختلف و نوع روابط رخ می‌دهد. برای اینکه تحرک بیشتری به روابط تجاری و اقتصادی ایران و روسیه داده شود، به پیشنهاد وزارت امور خارجه و با تصویب هیئت وزیران، وزارت نیرو متولی کمیسیون مشترک ایران و فدراسیون روسیه شد و از وزارت اقتصاد و دارایی به این وزارتخانه منتقل شد.
امضای قراردادهای اقتصادی لازم بین تهران و مسکو
به گزارش ایسنا، «مهدی سنایی» با بیان اینکه قفقاز شمالی طی سده‌های متمادی نقش مهمی در ارتباطات بین ایران و روسیه داشته است، افزود: این منطقه از نظر فرهنگی و تاریخی شباهت زیادی با ایران دارد و همبستگی و پیوستگی بین ایران و قفقاز شمالی وجود داشته است. سفیر ایران در روسیه با بیان اینکه روابط ایران و روسیه طی سال‌های اخیر از تحرک فراوانی در ابعاد مختلف برخوردار بوده است، گفت: در بخش اقتصادی و تجاری بین دو کشور ظرفیت‌هایی وجود دارد و اسنادی امضا شده است اما خروجی اسناد امضا شده با عمل و اجرایی شدن آن فاصله زیادی دارد. سفیر ایران در روسیه یادآور شد: هیچ سند مهم اقتصادی که درسطح دولتی مورد نیاز دو کشور باشد، امضا نشده باقی نمانده است که از جمله آن اسناد همکاری‌های گمرکی است.
سنایی با تاکید بر اینکه در بخش صادرات بین ایران و روسیه رابطه خوبی وجود دارد، گفت: صادرات آبزیان، مواد لبنی و دامی مجوز گرفته که این موضوع تسهیلات لازم را برای توسعه روابط دو کشور فراهم می‌کند.
رسانه‌های اصولگرا
در ادامه به برخی از عبارت‌های کانونی که در اخبار و گزارش‌های این رسانه‌ها به کار رفته، اشاره می‌شود: قرابت بین روسیه و ایران با توجه به افزایش فشارهای سیاسی و اقتصادی آمریکا علیه هر دو کشور، معنادار به‌نظر می‌رسد؛ با توجه به پتانسیل بسیار بالا بین روسیه و ایران در حوزه تجارت رقم ۱.۷ میلیارد دلار نسبتاکم است؛ تاکید بی سابقه رؤسای جمهوری ایران و دو کشور روسیه و چین بر افزایش همکاری‌های دوجانبه.
قرابت تهران – مسکو
- صبح نو در مطلبی با عنوان "تهران- مسکو نزدیک‌تر از همیشه" نوشت: کشورهای شرقی برای مقابله با زیاده‌خواهی‌های غرب متحدتر از گذشته شده‌اند. روسیه و ایران بیش از هر زمان دیگری به‌هم نزدیک شده‌اند. این قرابت باتوجه به افزایش فشارهای سیاسی و اقتصادی آمریکا علیه هر دو کشور، معنادار به‌نظر می‌رسد.
در شرایطی که ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، هرروز حلقه فشارهای سیاسی و اقتصادی خود علیه جبهه شرق شامل کشورهای ایران، روسیه و چین را تنگ وتنگ‌تر می‌کند، کشورهای شرق هرروز به‌هم نزدیک و نزدیک‌تر می‌شوند. این هم‌آوایی و هم‌سخنی علناً خود را در نوزدهمین نشست سران کشورهای عضو سازمان شانگهای نشان داد. رؤسای جمهوری ایران و دو کشور روسیه و چین در حاشیه این نشست، به‌طور بی‌سابقه‌ای بر افزایش همکاری‌های دوجانبه تأکید کردند.
توافق تجاری جدید ایران و روسیه
به گزارش رجانیوز به نقل از اسپوتنیک، وزیر امور قزاقستان شمالی روسیه گفت در سال ۲۰۱۸ حجم مبادلات تجاری ایران با مسکو بیش از ۱.۷ میلیارد دلار بوده اما دو کشور ظرفیت بالا بردن این حجم مبادلات را به میزان بسیار بیشتر دارند. وزیر روس ادامه داد با توجه به پتانسیل بسیار بالا بین روسیه و ایران در حوزه تجارت این رقم نسبتاکم است. به گفته این مقام روس دو کشور باید هر کاری که می‌توانند انجام دهند تا به یک توافق تجارت دو جانبه جدید دست یابند. ایران و روسیه روابط بسیار نزدیکی در حوزه تجارت انرژی و همکاری در توسعه پروژه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای داشته و دارند.