اصفهان با برخورداری از تنوع اقلیمی و طبیعی، پراکندگی آثار تاریخی و باستانی و با دارا بودن گستره وسیعی از خرده فرهنگ‌ها و تمدن اصیل به جورچینی از مقصدهای گردشگری تبدیل شده به طوری که به اذعان کارشناسان در بیشتر موارد نیاز گردشگران را پاسخ داده و آنها را از سفرهای طولانی به مقصدهای خارج استانی نیز بی نیاز کرده است.
وجود طیف متنوع و منحصر به فرد از روستاها با تنوع قومی، فرهنگی، اقلیمی و آیینی افق وسیعی را در بخش بوم گردی این استان پدیدار کرده است.
علاوه بر گردشگران داخلی، گردشگران خارجی بویژه اروپایی‌ها علاقه زیادی به دیدن مناطق کویری شرق اصفهان دارند از سوی دیگر اقبال گسترده‌ای بین مردم استان برای سفر به شهرها و روستاهای درون استانی در تمام فصول وجود دارد.
گردشگری در اصفهان؛ جاذبه‌ای جهانی
استان اصفهان در برگیرنده شهرستان‌هایی با عناوین اصفهان، آران و بیدگل، اردستان، برخوار، بوئین و میاندشت، تیران و کرون، چادگان، خمینی شهر، خوانسار، خور و بیابانک، سمیرم، شاهین شهر و میمه، شهرضا، دهاقان، فریدن، فریدون شهر، فلاورجان، کاشان، گلپایگان، لنجان، مبارکه، نایین، نجف‌آباد و نطنز با ویژگی‌ها و مزیت‌های خاص و منحصر به فرد است.
خطه اصفهان، که از آن به 'شهر گنبدهای فیروزه‌ای' یاد می‌شود از میدان نقش جهان گرفته تا پل خواجو و سی و سه پل و از کاخ چهلستون تا مسجد شیخ لطف‌الله و مسجد امام، از عمارت هشت بهشت و مدرسه چهار باغ و منارجنبان تا چهار باغ عباسی و کاخ عالی قاپو و از موزه کلیسای وانک تا خانه مشیرالملک اصفهان هر گوشه آن نمادی از تمدن و تاریخ کهن است.
اصفهان شهری اصیل در قلب ایران که مغناطیس آن همه ساله به ویژه در نوروز خیل عظیم مسافران و گردشگران داخلی و خارجی را به سوی خود می‌کشاند.
آمیخته‌ای از فرهنگ و میراث ناملموس و چکیده‌ای از آیین و سنت‌های دیرین و طعم‌های اصیل و سوغات ناب، اصفهان را به اذعان کارشناسان به موزه‌ای جهانی و دهکده ای مفرح تبدیل کرده است.
استان اصفهان دارای ۱۰۷ شهر و یکهزار و ۹۳۴ روستاست که با بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی که یکهزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام‌های میدان نقش جهان، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده است، کانون توجه گردشگران داخلی و خارجی است.
اصفهان با برخورداری از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری بویژه در مناطق شرق و غرب از جمله استان‌های پیشرو در رویکرد به بومگردی محسوب می‌شود بگونه ای که تعداد اقامتگاه‌های بومگردی این استان از سال ۹۲ از ۵۰ باب به ۲۶۳ اقامتگاه در سال ۹۷ رسیده است.
در زمان حاضر از هر ۱۱ شغل، یک شغل مربوط به حوزه گردشگری است و این حوزه تا حدی در اقتصاد اثرگذار شده که بعد از صنایع نفت و خودروسازی از لحاظ میزان درآمد و اشتغال پایدار از صنعت گردشگری، به عنوان اقتصاد سوم جهان یاد می‌شود.
توجه اساسی به صنعت گردشگری به بهبود وضعیت اقتصاد، اشتغال و رونق بازار و رقابتی شدن آن منجر می‌شود، این مهم در استان اصفهان با وجود مزایای منحصر به فرد، با چالش‌ها و کاستی‌های بسیاری مواجه است که رفع آن نیازمند تهیه نقشه راه علمی و هم افزایی نهادهای مربوط است.
حلقه گردشگری اصفهان تکمیل نیست
رئیس اداره سازمان فرهنگی و اجتماعی گردشگری شهرداری اصفهان به ایرنا، گفت: حلقه گردشگری اصفهان با بی توجهی‌هایی که به ظرفیت‌های اطراف شهر و شهرستان‌های مجاور شده است، تکمیل نیست.
علیرضا مساح افزود: گردشگری پیرامون اصفهان و همچنین جنبه‌های مختلف آن مثل گردشگری طبیعی، میراثی و معنوی مغفول مانده و تنها به مرکزیت اصفهان و بازید از چند اثر تاریخی مطرح پرداخته شده و گردشگران به طور معمول این بناهای مطرح را بازدید می‌کنند.
وی ادامه داد: توجه به دیگر ظرفیت‌های موجود در این حوزه موجب تقویت حضور گردشگران و اقبال بیشتر آنها برای ماندن در اصفهان می‌شود که باید برنامه ریزی جدی در این خصوص برای تقویت ظرفیت‌های موجود انجام گیرد.
رئیس اداره سازمان فرهنگی و اجتماعی گردشگری شهرداری اصفهان با بیان اینکه رویدادهای فرهنگی به تقویت گردشگری کمک می‌کند، یادآورشد: برنامه ریزی برای اجرای رویدادهای فرهنگی برای اعتلای این صنعت لازم است چرا که به واسطه رویدادهای زمینه جذب توریست و مسافر فراهم می‌شود.
وی ادامه داد: رویداد و رخدادهای فرهنگی خاطرات خوشی را برای مسافران می‌سازد و زمینه ساز حضور آنها در اتفاقات بعدی را فراهم می‌کند.
مساح با بیان اینکه برای تقویت یک حوزه نیازمند فرهنگ سازی و معرفی قابلیت هاست، اظهارداشت: صنعت گردشگری و منفعت‌های آن برای مردم و مسئولان ناشناخته مانده است و باید برای این موضوع فرهنگ سازی شود و منفعت آن را برای اقشار مختلف بیان کرد.
وی اضافه کرد: با آگاهی بخشی نسبت به منفعت‌های این صنعت، همکاری، همراهی و سرمایه گذاری در این حوزه بهبود و افزایش می‌یابد و نگرش کسب منفعت کوتاه مدت به مننفعت طلبی بلند مدت تغییر پیدا خواهد کرد.
این مسوول گردشگری را نیازمند فرهنگ سازی دانست و گفت: با فرهنگ سازی و آموزش مفاهیم مهم گردشگری ناهنجاری‌های این عرصه مثل تخریب آثار میراث فرهنگی کاهش می‌یابد و رفتارها با همدیگر و گردشگران خارجی بهبود می‌یابد.
وی با بیان اینکه مهارت‌های مورد نیاز گردشگری باید به دانشجویان این رشته آموزش داده شود، اظهار داشت: دانشجویان رشته جهانگردی و گردشگری کمتری مفاهیم اجرایی و حوزه فرهنگی را می‌آموزند که فراگیری چنین دانش‌هایی به رونق گردشگری و فرهنگ سازی در این عرصه کمک می‌کند.
مساح نگارش یادگاری بر روی آثار تاریخی و میراث فرهنگی را معضل این بخش بیان کرد و اضافه کرد: باید این وضع با انجام فعالیت فرهنگی و تلاش دانشجویان رشته میراث فرهنگی اصلاح و ارتقای فرهنگی داشته باشیم.
گردشگری اصفهان، نیازمند تمرکز زدایی
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان در این خصوص به ایرنا، گفت: تمرکززدایی و توسعه متوازن در گردشگری ضروری است به شکلی که تنها کلانشهر اصفهان مقصد گردشگران نباشد و سایر شهرستان‌ها نیز در پذیرش مسافران سهیم شوند.
وی افزود: این اداره کل سعی دارد در سالجاری با برنامه ریزی و اجرای طرح‌های مرتبط شرایطی فراهم کند تا برای نوروزسال های آینده گردشگران در کلانشهر اصفهان متمرکز نشوند و تمامی شهرستان‌های استان بتوانند میزبان مسافران باشند و به این شکل توسعه متوازن گردشگری در استان شکل گیرد.
فریدون اله یاری با بیان اینکه ایجاد انگیزه در هموطنان برای حضور در شهرهایی غیر از کلانشهرها از اهمیت بالایی برخوردار است، تصریح کرد: ابزارهای رسانه‌ای، تولید برنامه‌های تلویزیونی، برپایی رویدادهای فرهنگی و هنری راهکارهای معرفی مناطق و شهرستان‌های کمتر شناخته شده برای بیشتر شدن شمار گردشگران به شمار می‌رود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان افزود: معرفی نقاط کمتر شناخته شده و برخوردار از جذابیت‌های گردشگری در دستور کار است تا در سال‌های آینده شاهد رونق گردشگری در این مناطق باشیم.
وی اضافه کرد: تجربه‌ای که درسال های اخیر به دست آمده نشان می‌دهد تمرکز گردشگران در کلانشهر اصفهان در ایامی خاص مانند نوروز کار خدمت رسانی را سخت‌تر می‌کند، با این وجود که سایر مناطق استان قابلیت‌های زیادی دارند و این ظرفیت کمتر مورد استفاده قرار گرفته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان اظهارداشت: اصفهان به دلیل تنوع قومی و اقلیمی مقصد مناسبی برای مسافران است، اما برخی نقاط این استان باید از حیث زیرساخت‌ها بویژه هتل و اقامتگاه ارتقا پیدا کند.
اله یاری گفت: دیگر شهرهای استان در نوروز ۹۸ نسبت به سال‌های گذشته برای میزبانی از مسافران و پذیرش گردشگران بهتر ظاهر شدند و اسکان و اقامت در این مناطق افزایش پیدا کرد که آن را می‌توان شروعی مناسب برای توسعه متوازن دانست.
بر اساس آمار اعلام شده ۲ میلیون و ۸۷۱ هزار و ۹۲۱ مسافر در ایام عید امسال در استان اقامت کردند که ۵۰ درصد این آمار مربوط به کلانشهر اصفهان است.
توسعه گردشگری نیازمند سرمایه گذاری هدفمند
اله یاری در ادامه با بیان اینکه گردشگری محور توسعه استان به شمار می‌رود، یادآورشد: باید سرمایه گذاری هدفمند در مناطق مختلف برای این صنعت انجام شود و هر بخش بازار خود را در این بخش شناسایی و سرمایه گذاران آن بتوانند با مسوولان محلی برای شناسایی زمینه‌های با استعداد گردشگری اقدام کنند.
وی اضافه کرد: رشد صنعت گردشگری و تحقق این محور توسعه نیازمند بکارگیری تمامی قابلیت‌های این بخش است که شهرستان‌ها یکی از مهمترین منابع در حوزه گردشگری هستند و باید از آن برای تحقق این هدف استفاده شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان با اشاره به فعالیت مسوولان شهرستان‌ها در تقویت صنعت گردشگری، تصریح کرد: مسوولان در هر منطقه با بکارگیری ظرفیت‌های اداری، جذب سرمایه گذار و منابع مالی محلی صنعت گردشگری را فعال کرده اند که این موضوع به کسب منفعت اقتصادی، برندسازی، اشتغال و معرفی ظرفیت‌های متنوع هر منطقه شده است.
وی با اشاره به اقداماتی که در شهرستان‌های استان برای جذب گردشگری صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: مسوولان محلی و سرمایه گذاران در مناطق دارای ظرفیت، فعالیت‌های خود را آغاز کرده اند و این موضوع زمینه ساز جذب گردشگر شده است.
اله یاری شناسایی و مشخص شدن امکانات و بازارها برای گردشگران را به رونق جذب مسافر مهم اعلام کرد و گفت: برای استان اصفهان نباید یک مدل خاص گردشگری معرفی کرد بلکه باید برای هر منطقه یک مدل و برنامه خاص داشت.
وی همکاری و هم افزایی در بخش گردشگری اصفهان را عامل رونق این عرصه دانست و گفت: باید زیرساخت‌ها متناسب با برنامه پیش رو توسعه پیدا کند.
اله یاری وظایف مسئولان و دست اندرکاران صنعت گردشگری این استان را مهم و سنگین توصیف و تاکید کرد تقویت زیرساخت‌های گردشگری این استان به توجه ویژه و اقدامات اساسی و کارهای زیربنایی نیاز دارد.
مشارکت بخش خصوصی، میان بر رونق گردشگری
یک کارشناس گردشگری در این خصوص معتقد است حجم بازدید گردشگران از استان اصفهان به اندازه‌ای است که در برخی فصول در مقاصد شاخص استان مانند شهرهای اصفهان و کاشان، تقاضا از عرضه پیشی گرفته و سرریز می‌شود.
رامین افروز در گفت و گو با ایرنا، اضافه کرد: این مساله فشار مضاعفی را به زیرساخت‌ها وارد می‌کند.
به گفته وی توزیع نامتعادل تقاضا در عرصه گردشگری به حاشیه رفتن سایر ظرفیت‌ها و مزیت‌های گردشگری اصفهان بخصوص در شاخه بوم گردی را به دنبال خواهد داشت.
این کارشناس گردشگری نبود آموزش‌های لازم برای ارائه خدمات به گردشگران، محدودیت آمار و اطلاعات واقعی، کیفیت نامطلوب حمل‌ونقل درون استانی، سطوح پایین امنیتی تردد جاده‌ای، ضعف شبکه‌های، ناکارآمدی خدمات گردشگری و مدیریت بازاریابی، تخریب منابع و جاذبه‌های گردشگری و عدم تمایل سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای توسعه زیرساخت‌های گردشگری و نداشتن توانایی کافی برای سنجش دقیق نیازها و نواقص این بخش را از جمله کاستی‌های گردشگری اصفهان بر شمرد.
افروز با بیان اینکه نخستین برخورد گردشگران با راهنمایان گردشگری است، افزود: فعالیت راهنمایان گردشگری باید تخصصی شود.
وی با بیان اینکه حل مشکلات صنعت گردشگری تنها بر دوش دولت‌ها و مسوولان نیست، افزود: برای دستیابی به این مهم نیازمند مشارکت بخش خصوصی و تلاش تشکل‌های برای جذب سرمایه گذاران هستیم.
تبلیغات و بازاریابی، آغاز جهش در بخش گردشگری
یک کارشناس امور گردشگری و میراث فرهنگی دانشگاه جامع علمی کاربردی و پیام نور اصفهان به ایرنا، گفت: داشته‌های کشورما برای توسعه صنعت گردشگری بسیار زیاد است و به نظر من در اقتصاد کشور، گردشگری می‌تواند جایگزین صنعت نفت شود.
شهرام امیری با بیان اینکه گردشگری سهم زیادی در تولید ناخالص ملی بسیاری از کشورها دارد، گفت: براساس سند ۱۴۰۴، تا این سال باید بتوانیم سالانه ۲۰ میلیون گردشگر جذب کنیم در حالی که اکنون این آمار کمتر از ۱۰ میلیون نفر است.
وی ادامه داد: براساس برنامه سند توسعه ششم استان اصفهان باید سالانه یک میلیون و ۱۰۰ هزار گردشگر خارجی جذب کند در حالی که این آمار برغم توسعه امکانات و افزایش تخت‌های اقامتی استان در حدود ۵۰۰ هزار نفر است.
امیری گفت: صنعت گردشگری ایران باید به توسعه پایدار دست یابد و این هدف دو از دسترس نیست زیرا در دور افتاده‌ترین نقاط کشور، ظرفیت‌های گردشگری وجود دارد.
استاد گردشگری دانشگاه پیام نور اصفهان با اشاره به اینکه تنوع اقلیم در ایران گفت: درسال های گذشته گردشگری فرهنگی مورد توجه بوده است در حالیکه باید برای سایر رشته‌های گردشگری از جمله طبیعت و سلامت، سرمایه گذاری کنیم و با توسعه زیر ساخت‌های آن گردشگران خارجی بیشتری را جذب کنیم.
وی بی توجهی به تبلیغات و بازاریابی را مهمترین مشکل صنعت گردشگری کشور بیان کرد و افزود: آنگونه که باید به این موضوع توجه نکرده ایم و باتوجه به جاذبه‌های زیاد طبیعی و فرهنگی کشور معرفی این داشته‌ها به مردم جهان مورد توجه قرار گیرد.
بر اساس گزارش جدیدی که «سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه» منتشر کرده است، ۴.۲ درصد تولید ناخالص داخلی، ۶.۹ درصد فرصت‌های شغلی و ۲۱.۷ درصد از صادرات خدمات در کشورهای عضو این سازمان وابسته به گردشگری است. تاثیر گردشگری در اقتصاد ایران ۲.۵ تا ۷.۵ درصد اعلام می‌شود اما هنوز هم میزان تاثیر این بخش در اقتصاد ملی ایران مشخص نشده است.
از این رو کارشناسان بر این باورند اگر می‌خواهیم سهم گردشگری در اقتصاد ایران بیشتر شود باید به تکمیل زیرساخت‌های مورد نیاز گردشگری توجه شود و سرمایه گذاری ها در این بخش توسط بخش خصوصی افزایش یابد.
۶۰۲۶۱/۹۸۶۱