استان آذربایجان شرقی، بر اساس آمار اعلام شده، فاصله زیادی با استان‌های شمالی و جنوبی و حتی برخی استان‌های مرکزی کشور در زمینه تولید و مصرف ماهی دارد.
مدیر شیلات آذربایجان شرقی با اشاره به جایگاه ۱۱ استان در زمینه تولید و پرورش آبزیان در کشور، گفت: ۵۳۸ مرزعه پرورش آبزیان اعم از ماهیان سردآبی، گرمابی و زینتی در این استان وجود دارد که سال گذشته ۵ هزار و ۸۰۰ تن تولید داشتند.
قاسم جعفروند با اشاره به تولید ۸۵۰ هزار زالو در استان آذربایجان شرقی در سال گذشته، افزود: پارسال ۲۶ تن ماهی خاویاری هم به صورت نمونه در استان تولید شد.
وی تعداد مزارع پرورش ماهی در این استان را ۵۳۶ مزرعه اعلام کرد و گفت: برای امسال افزایش ۶.۵ درصدی تولید برنامه ریزی شده است.
جعفروند خاطرنشان کرد: سال گذشته شهرستان میانه با ۳۹ مزرعه و تولید ۱۰۳۰ تن محصولات آبزی رتبه نخست تولید استان را به خود اختصاص داد و سراب با ۹۸۲ تن تولید در جایگاه دوم قرار گرفت.
چالش‌های تولید شیلات در آذربایجان شرقی
مدیر شیلات و امور آبزیان استان آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه بروکراسی بانکی در زمینه پرداخت تسهیلات از دغدغه‌های فعالان آبزی پروری در استان است، گفت: وثیقه سنگین در کنار ارزیابی پایین وثیقه‌های بهره برداران توسط بانک و به موقع پرداخت نشدن تسهیلات سرمایه گذاران و فعالان این بخش را منصرف می‌کند.
جعفروند با اشاره به اینکه در زمینه زراعت پس از سپری شدن فصل مناسب امکان کشت وجود ندارد، گفت: پرورش آبزیان هم وابسته به زمان است و سرمایه در گردش باید در زمان مناسب برای خرید بچه ماهی به دست تولید کننده برسد.
وی یکی دیگر از دغدغه‌های تولیدکننده‌های آبزی را اخذ ۳ درصد تولید به عنوان آب بها توسط شرکت‌های آب و فاضلاب از بهره برداران عنوان کرد و گفت: این در حالی است که آب تنها عامل تولید نیست.
جعفروند الزام بهره برداران برای عقد قرارداد با یک دامپزشک که اصلاً در طول مراحل تولید یکبار هم به مزرعه مراجعه نمی‌کند را هزینه سربار برای تولید کننده عنوان کرد و گفت: این موضوع تنها موجب افزایش قیمت تمام شده آبزیان می‌شود.
وی اظهارداشت: دولت می‌تواند هزینه عقد قرارداد با دامپزشکان را متقبل شود تا ضمن اشتغال زایی، از تولیدکننده هم حمایت کند.
رئیس اداره تکثیر و پرورش آبزیان آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه نوسان قیمت ارز گریبان تولید کننده ماهی را گرفت، خاطرنشان کرد: بخشی از تخم مصرفی مزارع پرورش ماهی از خارج کشور وراد می‌شود.
محمدرضا رزق جو با اشاره به اینکه مزرعه داران خرد و استخرهای تیپ در این شرایط دچار کمبود سرمایه می‌شوند، گفت: سال گذشته تعدادی از تولیدکننده‌ها مجبور به کاهش تولید شدند.
وی با اشاره به اینکه قیمت غذای ماهی هم افزایش یافته است، گفت: این موضوع موجب افزایش قیمت تمام شده و به دنبال آن کاهش تقاضا در بازار می‌شود.
عادل خمسه‌ای، از تولید کننده‌های ماهی در آذربایجان شرقب هم با اشاره به اینکه میزان تولید خود را از ۹۰ تن در سال به ۶۰ تن کاهش داده است، گفت: در شرایط حاضر باید از تولید کننده حمایت شود ولی بر هزینه‌های تولید اضافه می‌شود.
وی با اشاره به الزام سازمان نظام دامپزشکی نسبت به عقد قراداد با دامپزشکان صوری خاطرنشان کرد: در گذشته پروانه تولید هم به صورت رایگان صادر می‌شد.
این تولیدکننده آبزی اظهار داشت: حرکت به سمت خصوصی سازی و واگذاری امور به بخش غیردولتی موجب تحمیل هزینه‌های اضافه بر تولیدکننده شده است.
وی همچنین نسبت به برخی سودجویی ها در زمینه تولید ماهی سالمون تقلبی هشدار دارد و گفت: برخی تولیدکننده‌ها از رنگدانه های غیرطبیعی برای قرمز شدن گوشت ماهی قزل آلا استفاده می‌کنند که در بازار به نام ماهی سالمون عرضه می‌شود.
این تولیدکننده با بیان اینکه ماهی سالمون مخصوص آب‌های آزاد است، گفت: چنین اعمال متقلبانه موجب بدبینی در مصرف کننده و متضرر شدن سایر تولیدکننده‌ها می‌شود.
رئیس اداره تکثیر و پرورش آبزیان استان هم با اشاره به اینکه مسائل بانکی در کنار افزایش هزینه‌های تولید موجب کاهش تمایل به سرمایه گذاری در بخش شیلات می‌شود، خاطرنشان کرد: منابع و زیرساخت‌های تولید آبزی در این استان فراهم است ولی مستلزم سرمایه گذاری بخش خصوصی است.
رزق جو ظرفیت استان آذربایجان شرقی را به جهت داران بودن منابع آبی مناسب برای پرورش ماهی قابل توجه دانست و گفت: در این استان امکان تولید خاویار و تخم آرتمیا که از محصولات با ارزش آبزی محسوب می‌شوند وجود دارد.
چشم انداز تولید شیلات در آذربایجان شرقی
مدیر شیلات و امور آبزیان آذربایجان شرقی با ترسیم افق ۵ سال آینده این استان در زمینه تولید شیلات، گفت: افزایش تولید به میزان ۱۶ هزار تن هدف گذاری شده است که در صورت رفع نیازها و جذب سرمایه گذار قابل تحقق می‌باشد.
جعفروند با اشاره به اینکه در حاشیه رود ارس برای حفر ۳۰۰ حلقه چاه با هدف تولید آبزی مجوز داده شده است، خاطرنشان کرد: سیاست وزارت جهاد کشاورزی، در زیر بخش شیلات افزایش کمی و کیفی تولید است و به این منظور فرصت‌های سرمایه گذاری در اختیار سرمایه گذاران قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه هفته گذشته جشنواره ماهی گیری با قلاب در هشترود برگزار شد، یکی از اهداف برگزاری این جشنواره را معرفی ظرفیت‌های منطقه عنوان و خاطرنشان کرد: همایش فرصت‌های سرمایه گذاری در جلفا برگزار شده و در شهرستان‌های میانه، مراغه، ورزقان و خداافرین هم ظرفیت برگزاری این همایش‌ها وجود دارد.
فیروز طلوع حیات کارشناس شیلات استان هم به برگزاری جشنواره‌های پخت ماهی اشاره کرد و گفت: با کمک رسانه‌ها درصدد ترویج مصرف ماهی به عنوان یکی از سالم تریم و مفیدترین محصولات پروتئینی هستیم.
وی با تاکید بر ضرورت جایگزین کردن محصولات آبزی با دیگر پروتئین‌های حیوانی، خاطرنشان کرد: با توجه به افزایش قیمت گوشت قرمز این فرصت فراهم شده است و باید استفاده کنیم.
طلوع حیات با اشاره به اینکه محصولات آبزی علاوه بر ارزش غذایی به عنوان دارو هم قابل استفاده هستند، افزود: مصرف ماهی از بسیاری از بیماری‌های از جمله فشار خون پیشگیری می‌کند.
وی با اشاره به اینکه سرانه مصرف ماهی در کشور ۱۱ کیلوگرم و در استان آذربایجان شرقی ۷ کیلوگرم است، گفت: بر اساس جمعیت موجود برای رسیدن به سرانه مصرف کشور باید میزان تولید استان به ۳۰ هزار تن افزایش یابد.
وی با تاکید بر تنوع بخشی در زمینه پخت و مصرف محصولات آبزی گفت: به این طریق می‌توان شاهد افزایش سهم ماهی در سبد غذایی خانوار شد.
رزق جو رئیس اداره تکثیر و پرورش آبزیان استان هم با بیان اینکه تکثیر زالوی طبی یکی از اولویت‌های استان است، بر اهتمام بیشتر در زمینه تولید آرتمیا به عنوان محصول خاص این استان تاکید کرد.
راهکارهای افزایش مصرف و تولید محصولات آبزی
مدیر شیلات و امور آبزیان آذربایجان شرقی تأمین نهاده‌های تولید در داخل کشور به منظور کاهش هزینه‌ها، افزایش مراکز عرضه مستقیم ماهی، افزایش غذاخورهای با محوریت ماهی و تنوع بخشی در فراوری محصولات آبزی را از راهکارهای قابل اجرا عنوان کرد و گفت: یکی از اولویت‌های استان تنوع بخشی در تولید انواع ماهی است، البته نه هر ماهی بلکه محصولی که جواب داده باشد و ریسک پذیر نیست.
جعفروند با اشاره به اینکه محور تولید و تقاضای بازار استان آذربایجان شرقی قزل آلاست، گفت: بازار منطقه هم نسبت به واردات این محصول آماده است.
وی با اشاره به اینکه پرورش ماهی در کنار تولید محصولات گلخانه‌ای از اولویت‌های جهاد کشاورزی و جزو طرح‌های اقتصاد مقاومتی است، گفت: تسهیلات کم بهره بدون محدودیت از محل صندوق توسعه ملی برای فعالیت‌های آبزی پروری اختصاص می‌یابد.
جعفروند با اشاره به صدور مجوز تولید ۱۲۵ تن ماهی خاویاری در خداآفرین، خاطرنشان کرد: با ارتقای بهره وری از آب و منابع تولید می‌توان ضریب تبدیل غذای ماهی را ارتقا داد.
وی با بیان اینکه تولید آبزی سوداورترین فعالیت کشاورزی است، گفت: ارزش افزوده محصولات آبزی بیشتر از سایر محصولات کشاورزی است و در زمان ۵ سال امکان بازگشت سرمایه وجود دارد.
جعفروند با اشاره به اینکه در سدهای ملایعقوب و قیرخ آغاج سراب طرح پرورش ماهی در قفس اجرا می‌شود، گفت: موانع اجرای این طرح در سد خداافرین هم حل شده و سرمایه گذار با سازمان آب به توافق رسیده است.
مدیر شیلات و امور آبزیان آذربایجان شرقی نسبت به حمایت از انجام پایان نامه‌های دانشگاهی با محوریت تولید و مصرف آبزی اعلام آمادگی و خاطرنشان کرد: سرانه مصرف ماهی در کشورهای توسعه یافته بیش از ۲۰ کیلوگرم است و در ژاپن به ۷۰ کیلوگرم می‌رسد.
به گزارش ایرنا، آذربایجان شرقی با قرار گرفتن در سه حوزه آبریز ارس، قزل‌اوزن و دریاچه ارومیه و با ۲۰ هزار حلقه چاه، ۶۶ دهنه رودخانه فعال، بیش از ۱۲۰ سد، ۲۵۰۰ رشته چشمه و قنات از ظرفیت بالایی در توسعه آبزی‌پروری برخوردار بوده و می‌تواند به عنوان یکی از قطب‌های شیلاتی کشور در بین استان‌های غیرساحلی مطرح باشد.
هماهنگی و تنظیم: پرویز انصاری
۳۰۷۱/۵۱۸