آیت الله محسن اراکی روز پنجشنبه در همایش مطالعات اجتماعی- فرهنگی سادات در مشهد افزود: قوام هویت اسلامی به رسول اکرم (ص) و انتساب به اهل بیت (ع) است و انتساب نسبی طبیعی و مقدمه‌ای مناسب برای انتساب هویتی است.
وی با بیان اینکه امروز زمان رجعت به بیت رسول الله (ص) است ادامه داد: رجعت به این بیت به معنی رجعت به بیت حضرت علی (ع) و فاطمه (س) و اهل بیت (ع) است و سادات و ذریه حضرت فاطمه (س) می‌توانند نقش مهمی می‌توانند در این رجعت ایفا کنند.
معاون پژوهشی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی هم در خصوص اهداف این همایش گفت: این بنیاد با هدف تمدن سازی اسلامی و با هدف تحقق منویات رهبری مطالعات سادات را با همین نگاه تمدن سازانه دنبال می‌کند و در این زمینه پارسال دو همایش برگزار کرده است.
حجت الاسلام علی جلائیان با بیان اینکه همایش مذکور با همکاری مؤسسه "الذریه النبویه" قم برگزار شد افزود: ۲۰ مقاله در خصوص موضوع همایش دریافت شد که برخی از آنها با موضوع دلایل مهاجرت سادات به ایران، سادات محور پیوند تشیع و تصوف و جایگاه سادات در جوامع اسلامی و مبانی آن در این همایش ارائه شد.
وی ادامه داد: برخی موضوعات زمینه ساز اتحاد و جریان سازی است و سادات و ارتباط آنها با اهل بیت (ع) می‌تواند نقش بسیار مهمی ایفا کند و زمینه ساز اتحاد و همکاری شود و باز خود همگرایی می‌تواند زمینه‌ای حرکتهای بعدی شود.
در پایان این همایش از اطلس تاریخی سادات قم نوشته سید حسن حسینی هم رونمایی شد.
سادات در لغت به معنای مِهتران و بنابر تعریف فقهی، عنوانی است برای کسانی که نسب‌شان به هاشم بن عبد مناف (جدّ رسول الله) می‌رسد.
البته در عرف مردم، سیادت بیشتر با نسل حضرت زهرا (س) و امام علی (ع) پیوند خورده است و مشهورترین شاخه‌های سادات نسل‌شان به امامان شیعه می‌رسد. سادات دارای شاخه‌های مختلفی هستند که اصلی‌ترین و مهمترین آنها عبارتند از هاشمی، محمدی، حسنی، حسینی، موسوی و رضوی.
در فقه احکامی ویژه برای سادات ذکر شده است؛ ازجمله اینکه گرفتن زکات از غیر سید برای آنها جایز نیست و بخشی از خمس نیز به سادات فقیر اختصاص دارد.
در دوره بنی امیه و دوره عباسیان تا پایان خلافت متوکل، به جهت ظلم و ستمی که به سادات می‌شد، بعضی از آنها سیادت خود را مخفی کرده و یا مجبور به مهاجرت به نقاط دورتر می‌شدند. قتل عام سادات به دستور معاویه، یزید بن معاویه، مروان بن حکم، عبیدالله بن زیاد، حجاج بن یوسف و نیز عباسیان، نمونه‌هایی از علت مهاجرت آنهاست. ایران، آسیای صغیر، یمن، شام و شمال آفریقا از جمله مناطقی است که سادات در طی قرون به آنجا رفته‌اند.
سادات و علویان در طول تاریخ دارای نمادها و شعارهایی بوده‌اند که با آنها شناخته می‌شدند از جمله: ثبت اسامی آنان در دفتری مخصوص به نام نقابت. در عصر حاضر روحانیون سادات با عمامه سیاه و سادات عادی با لباس، کلاه یا شال سبز شناخته می‌شوند.
۷۵۰۷/۱۹۲۲