به گزارش روزنامه جهان صنعت، بازار جهانی نفت روز پنجشنبه ساعت به ساعت با این اخبار هیجان گرفت و در بالاترین رقم، نفت برنت در واکنش به موشک ایران تا ۶۴.۳۵ دلار بالا رفت که رشدی ۴.۳ درصدی را رقم زد.
بعد از آنکه دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا در توئیتی مداخله جویانه، ایران را به ارتکاب «اشتباهی بزرگ» متهم کرد، قیمت نفت وست تگزاس اینترمدییت (WTI) حدود شش درصد افزایش یافت و به مرز ۶۰ دلار رسید. بر اساس جدیدترین داده‌ها، قیمت نفت وست تگزاس اینترمدییت با افزایش ۴۷.۵ درصدی به قیمت ۹۲.۵۶ دلار در هر بشکه رسید و نفت خام برنت نیز با افزایش ۰۹.۴ درصدی به ۳۵.۶۴ دلار در هر بشکه رسید. با این وجود اما قیمت سبد نفتی اوپک کاهش یافت و به ۶۱.۴۰ دلار رسید.
بهزاد احمدی نیا تحلیلگر بازار نفت معتقد است علت این است که اتفاقات شب‌های جمعه در خلیج فارس، تامین نفت این منطقه را با ریسک مواجه می‌کند و همزمان تقاضا برای نفت‌های دیگر مناطق مانند دریای شمال و آمریکا و کانادا و روسیه را در آینده افزایش می‌دهد. به گفته او معادله هم ساده است، وقتی نفت خاورمیانه به مشکل بخورد، روس‌ها و یانکی‌ها هستند که بازار را تامین خواهند کرد و در ماه‌های اخیر هم به وضوح دیدیم که پوتین با استفاده از موقعیتی که به‌خاطر تحریم نفت ایران و ونزوئلا در بازار ایجاد شد، نفت خام سنگین اورال خود را گران تر از برنت به اروپا می‌فروخت. در واقع مسکو جشن تحریم‌های تهران و کاراکاس را به سور نشسته است.
در مجموع هنوز قیمت و شرایط بازار با آنچه آرزوی جمهوری اسلامی و هدف غوغاسالاران بود فاصله زیادی دارد چراکه تهران امیدوار بود با لغو معافیت‌های تحریمی و محاصره نفتی-اقتصادی ایران، قیمت‌ها به ۸۰ دلار برسد و با برافروخته شدن آتش ناامنی در هرمز، نفت ۱۰۰ دلاری نفس ترامپ و اروپا را بگیرد.
رکود اقتصادی در کمین بازار
تحلیلگران کومرس‌بانک در یادداشتی نوشتند: با توجه به اینکه ۳۰ درصد از ترانزیت نفت جهان از طریق تنگه هرمز عبور می‌کند، واکنش قیمت نفت به تشدید تنش در خاورمیانه نسبتاً ملایم بوده است. در حالی که احتمال وقوع درگیری در خاورمیانه در بالاترین سطح ممکن قرار دارد اما بازارهای نفت این ریسک را نادیده گرفته و در عوض توجه خود را به وخامت اوضاع اقتصادی معطوف کرده‌اند. حدود نیمی از مدیران مالی که در نظرسنجی دانشگاه دوک و دورنمای تجارت جهانی CFO شرکت کرده‌اند انتظار دارند تا اواسط سال ۲۰۲۰ رکود اقتصادی به وقوع بپیوندد.
بیل اوگریدی، استراتژیست ارشد بازار در شرکت مدیریت سرمایه کانفلوئنس در این باره به بلومبرگ گفت: خارج از آمریکا، رشد اقتصاد جهانی آهسته شده است و هر چه تنش‌های تجاری تشدید شوند، احتمال آهسته شدن رشد بیشتر است و اگر رشد اقتصادی چین آهسته شود، برای نفت خوب نیست. بانک آمریکا مریل لینچ در گزارشی پیش‌بینی خود از رشد تقاضا برای نفت را کمتر کرد و برای امسال ۹۳.۰ میلیون بشکه در روز و سال آینده یک میلیون بشکه در روز برآورد کرد. تحلیلگران این بانک هشدار دادند اگر روابط تجاری آمریکا و چین وخامت بیشتری پیدا کند ممکن است برآورد مذکور بیش از حد خوشبینانه باشد. بانک آمریکایی مریل‌لینچ قیمت مورد پیش‌بینی برای وست تگزاس اینترمدییت و برنت در نیمه دوم سال ۲۰۱۹ را به ۵۶ و ۶۳ دلار در هر بشکه اعلام کرد که نسبت به برآورد قبلی این بانک به ترتیب دو دلار و ۵ دلار کمتر بود. این بانک قیمت نفت برنت در سال میلادی آینده را ۶۰ دلار و وست‌تگزاس اینترمدییت را ۵۴ دلار پیش‌بینی کرد. تیم رودرو که بر مدیریت ۵.۱ میلیارد دلار سرمایه در شرکت مونت لوکاس نظارت دارد، به روزنامه وال استریت ژورنال چنین گفت: دلیل اینکه قیمت نفت کاهش پیدا کرده است وجود نفت فراوان است که این موضوع درباره کالاهای بسیاری صدق می‌کند.
بانک آمریکایی مریل لینچ در گزارش خود به عوامل معدودی اشاره کرده که می‌تواند کمک کند قیمت نفت بهبود پیدا کند. نخست اینکه بانک مرکزی آمریکا نرخ‌های بهره را سه دور در ۱۲ ماه آینده کاهش دهد سپس اوپک‌پلاس توافق کاهش تولید را تمدید کرده و به مقابله با اشباع عرضه در بازار کمک کند و سرانجام دولت ترامپ از جنگ تجاری با چین عقب بنشیند.
با این وجود کارشناسان عامل مهم بعدی افزایش‌های اخیر قیمت نفت را اعلام نرخ بهره و افت برابری دلار آمریکا در مقابل ارزهای عمده جهان اعلام کردند. البته افت قیمت دلار بیش از نفت روی قیمت طلا، آلومینیوم و دیگر مواد خام اثر داشت و موجب افزایش قیمت شدیدی شد. در واقع وقتی ارزش دلار افت پیدا کند، کشورهای مصرف کننده نفت که باید برای خرید آن پول‌هایشان را به دلار تبدیل کنند، دلار بیشتری به دست می‌آورند و در نتیجه توان خرید بیشتری دارند پس تقاضا در بازار بیشتر می‌شود و قیمت‌ها بالا می‌روند.
در همین حال، با تقویت احتمال کاهش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو آمریکا امیدها به افزایش تقاضا برای نفت نیز بیشتر شده است. آلفونسو اسپارزا، تحلیلگر بازار نفت در موسسه اوآندا گفت: «احتمال بروز اختلال در عرضه و همچنین تضعیف ارزش دلار (در نتیجه احتمال کاهش نرخ بهره در آمریکا) موجب شده تا قیمت نفت بالا برود.
دود تنش‌های ایران و آمریکا در چشم عراق
مجموعه‌ای از اختلافات در قرارداد و نگرانی‌های امنیتی روند قرارداد ۵۳ میلیارد دلاری اکسون‌موبیل آمریکا با عراق را دچار مشکل کرده است. درست چند هفته پیش قرارداد ۵۳ میلیارد دلاری شرکت بزرگ آمریکایی اکسون‌موبیل با عراق برای تقویت تولید نفت این کشور در میادین جنوبی آن پیشرفت‌هایی کرده بود که نقطه عطفی در آرزوهای این شرکت برای توسعه در عراق بود. ولی حالا ترکیبی از اختلافات در قرارداد و نگرانی‌های امنیتی که باعث آن تنش‌های بین ایران و آمریکا بوده، روند این قرارداد را متوقف کرده است. چهار مقام عراقی که به خاطر حساسیت موضوع نخواستند نامشان فاش شود، گفتند مفادی از این قرارداد که عراق با آن مخالف است جلوی مذاکرات را گرفته است. به گفته این مقامات اولین نکته مهم پیشنهاد اکسون به پس گرفتن هزینه‌های توسعه‌ای بود. هدف این شرکت تقسیم نفت تولید شده در دو میدان نفتی است که عراق با آن مخالفت می‌کند و می‌گوید این کار تجاوز به مالکیت دولتی تولید نفت در این کشور است. یکی از مذاکره‌کنندگان عراق گفت عراق هیچ قراردادی را با مفاد پیشنهادی اکسون امضا نمی‌کند. از سویی دو تخلیه جداگانه کارکنان اکسون از عراق هم جلوی مذاکرات را گرفته است. دلیل این تخلیه نیروها افزایش تنش‌های منطقه‌ای بین ایران و آمریکا بود.
اولین بار در ماه می صدها کارمند سفارت آمریکا به خاطر تهدیدهای امنیتی ایران به خانه فرستاده شدند. دومین تخلیه نیروها در هفته گذشته پس از یک حمله موشکی صورت گرفت که گمان می‌کردند هدف آن این شرکت بوده و به پشتیبانی ایران صورت گرفته است. عراق تنها کشوری در جهان است که هم با ایران روابط دوستانه دارد و هم با آمریکا. دو متحد بزرگ این کشور دشمن هم هستند و بغداد در این میان گیر افتاده است. یک مقام نفتی عراق گفت: «اکسون کارکنان خود را در پاسخ به ناآرامی‌های منطقه‌ای بیرون کشید. سوال اینجاست که چگونه می‌خواهد با توجه به بی‌ثباتی مداوم منطقه‌ای، یک پروژه ۵۳ میلیارد دلاری را مدیریت کند. ممکن است دوباره کار را رها کنند و این برای بخش انرژی عراق خوب نیست.»