کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) در جلسه روز جمعه (۳۱ خرداد ماه ۹۸) خود بار دیگر تعلیق اقدامات تنبیهی علیه ایران را تمدید کرد. پیش‌تر در اوایل اسفندماه ۹۷، این گروه تصمیم به ادامه تعلیق اقدامات تقابلی علیه ایران گرفته بود، ولی از ایران خواسته بود، اصلاحات مربوط به CFT و پالرمو را تکمیل و اجرا کند. با این حال FATF که ماموریت مقابله با پولشویی و تامین مالی تروریسم را از برنامه‌های اصلی خود می‌داند، به‌دلیل تصویب نشدن دو لایحه در ایران طی ۴ ماه اخیر، خواستار تشدید نظارت کشورهای جهان بر موسسات مالی ایران شده است.
در همین راستا لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس جمهوری خبر داد که دولت از رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام درخواست کرد تا رسیدگی به لایحه پیوستن ایران به کنوانسیون پالرمو تسریع شود. این دو لایحه، دو گام نهایی ایران برای پیوستن به FATF و مرحله‌ای مهم برای برون آمدن ایران از فهرست سیاه یا همان «فهرست متقابل» این نهاد محسوب می‌شود.
به گزارش گروه نشریات خبری؛ بررسی خبرگزاری ها، روزنامه ها و تارنماهای داخلی حاکی از آن است که، رسانه های موسوم به اصلاح طلب که در مقام موافقان پذیرش این لوایح هستند، معتقدند: ابراز امیدواری کردند که در فرصت جدید پیش‌آمده توسط گروه ویژه مالی (FATF)، برای جلوگیری از خسارت تحمیلی ناشی از عدم شفافیت و نقل‌وانتقال پول در تجارت جهانی، اقدامی موثر از سوی مجمع صورت گیرد.
در مقابل رسانه های منتسب به جریان اصولگرا، مدعی هستند که عضویت در این کنوانسیون‌ها فرصت بهانه‌جویی بیشتری را به دشمن خواهد داد و اصرار برخی مقامات داخلی و جریان اصلاح طلب به همکاری با FATF خیانت به کشور است.
بازگشت بخشی از اقدامات تنبیهی گروه ویژه اقدام مالی علیه ایران مسیری برای بازگشت ایران به لیست کشورهای پرخطر برای تجارت است. رسانه‌های اصلاح طلب
عبارت‌های به کار رفته در اخبار و گزارش‌های رسانه‌های نزدیک به جریان اصلاح طلب عبارتند از: از دستور خارج شدن پالرمو و CFT به معنای بایگانی شدن آنها نیست؛ در صورت عدم تصویب لوایح CFT و پالرمو در مهلت مقرر، اقدامات تنبیهی این نهاد علیه تهران شدیدتر از گذشته شود؛ تلاشش برای متقاعد کردن اعضای مجمع به جایی نرسیده است؛ سوال اینجاست چرا باید چشم‌انتظار دوستی کشوری باشد که در ۴۰ سال گذشته همواره روابط پرفراز و نشیبی با جمهوری اسلامی داشته است.
وضعیت بررسی لوایح پالرمو و CFT در مجمع تشخیص نظام
به گزارش آرمان، حجت‌الاسلام محسن مجتهد شبستری عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه دستور کار مرتبط با مصوباتی که باید بازه زمانی برای آنها در نظر گرفته شود چندین جلسه است که وقت مجمع را گرفته، گفت: آنچه مسلم است اینکه لوایح مرتبط با FATF از دستور خارج نشده و بالاخره دیر یا زود در مجمع مطرح خواهد شد. وی افزود: لوایح پالرمو و CFT به دلیل اینکه دستورکار دیگری راجع به زمان‌بندی مصوباتی که باید بازه زمانی برای آنها در نظر گرفته شود در اولویت قرار گرفته، به تعویق افتاد.
به گزارش ایلنا، احمد توکلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره آخرین وضعیت بررسی CFT و پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: این دو لایحه در مجمع فعلاً مسکوت است. مجمع تشخیص دلیلی نمی‌بیند که در بررسی این دو لایحه عجله کند بلکه سر فرصت به این موضوع خواهد پرداخت.
این عضو مجمع تشخیص در پاسخ به این سوال که آیا این دو لایحه از دستور کار خارج شده است؟ گفت: بررسی این موضوع در دستور کار مجمع تشخیص نیست. وقتی می‌گوییم عجله‌ای برای بررسی آن نداریم به این معناست که در دستور کار نیست، اگر برای بررسی آن عجله داشتیم که در دستور کار قرار می‌گرفت و در صحن مجمع بررسی می‌شد. از دستور خارج شدن پالرمو و CFT به معنای بایگانی شدن آنها نیست بلکه به این معناست که فعلاً در دستور کار این روزهای مجمع نیست.
مهلت سه ماه FATF
ایسنا نوشت: رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس حشمت‌ا… فلاحت‌پیشه، با اشاره به مهلت سه ماه FATF، به ایران برای تصویب FATF وCFT اظهار کرد: به نظرم عملاً حالت اضطراری درباره پرونده ایران به وجود نمی‌آید چون جمهوری اسلامی تلاش کرده در این باره به صورت تعاملی عمل کند اما اینکه در بیانیه نهایی FATF مشخصاً از مجمع تشخیص مصلحت نظام نام برده و آورده شده که مجمع این دو لایحه را تصویب و تعیین تکلیف کند، نشان دهنده این است که شرایط سیاسی در FATF رخنه کرده که این طور موضع می‌گیرند و فعالیت زیادی درباره پرونده ایران شکل گرفته که اینگونه به ریز درباره آن صحبت می‌شود.
بازگشت ایران به لیست کشورهای پرخطر
روزنامه اعتماد می نویسد: بازگشت ایران به لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی براساس آنچه که محمدجواد ظریف و سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه و معاون سیاسی او به زبان آورده‌اند، در شرایط تحریم‌های اقتصادی امریکا و تشدید اقدامات خصمانه کاخ سفید علیه تهران، خودتحریمی است بنابراین می‌توان بازگشت بخشی از اقدامات تنبیهی گروه ویژه اقدام مالی علیه ایران و ارجاع کشورهای خواستار همکاری اقتصادی با تهران به توصیه نوزدهم FATF را آغاز خودتحریمی و مسیری برای بازگشت ایران به لیست کشورهای پرخطر برای تجارت دانست و انتظار داشت در صورت عدم تصویب لوایح CFT و پالرمو در مهلت مقرر، اقدامات تنبیهی این نهاد علیه تهران شدیدتر از گذشته شود هرچند که حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در اظهاراتی جداگانه که پانا و ایسنا آن را منتشر کردند، خلاف این موضوع را بیان کرده و عقیده دارد که «در دوران ریاست چین بر گروه ویژه اقدام مالی، ایران به لیست کشورهای پرخطر بازنخواهد گشت».
ممانعت از تصویب لوایح مرتبط با FATF در مجمع تشخیص
به گزارش اعتماد، احمدتوکلی عضو اصولگرای مجمع تشخیص مصلحت نظام در آخرین اظهارات خود درباره لوایح در ارتباط با گروه ویژه اقدام مالی که ایلنا آن را منتشر کرده، در پاسخ به این سوال که بررسی این لوایح در مجمع تشخیص مصلحت نظام به چه عواملی بستگی دارد، از وجود موضوعات متعددی به ویژه «رفتارهای رییس‌جمهوری امریکا» سخن به میان می‌آورد و این یعنی هرچقدر که رفتارهای دونالد ترامپ با تهران دوستانه‌تر باشد، احتمال بررسی و در نهایت تصویب پالرمو و CFT در مجمع تشخیص افزایش پیدا خواهد کرد.
بیان این موضوع از سوی یک عضو مجمع نه‌تنها برای اولین‌بار صورت نمی‌گیرد بلکه پیش از این نیز محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام از تاثیر تروریستی خواندن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توسط وزارت امور خارجه امریکا بر روند بررسی این لوایح در مجمع خبر داده بود، خبری که در نهایت با تعلیق تقریباً ۴ ماهه بررسی CFT و پالرمو در مجمع همراه شد ولی سوال اینجاست که چطور موضوعی همچون FATF که به قوانین داخلی کشورها و سازوکار مالی آنها ارتباط دارد، باید چشم‌انتظار دوستی کشوری باشد که در ۴۰ سال گذشته همواره روابط پرفراز و نشیبی با جمهوری اسلامی داشته است.
اقدام مجمع؛ خلاف قانون اساسی
به گزارش دنیای اقتصاد، البته با وجود تمدید تعلیق ایران از لیست سیاه از سوی FATF، دیروز محمدرضا بادامچی، نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای‌اسلامی، به موضوع بلاتکلیف بودن دو لایحه مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی (پالرمو)» و «مبارزه با تامین مالی تروریسم(CFT)» در مجمع تشخیص مصلحت نظام اشاره کرد و این عمل مجمع را خلاف قانون اساسی خواند. بادامچی در حساب توییتری خود نوشت: «در شرایط تحریم ناجوانمردانه و ضرورت تداوم همکاری اقتصادی با سایر کشورها، لوایح پالرمو و CFT همچنان در مجمع تشخیص مصلحت نظام بلاتکلیف مانده است. وزیر خارجه می‌گوید: تلاشش برای متقاعد کردن اعضای مجمع به جایی نرسیده است. به‌نظر می‌رسد اکنون مجمع تشخیص مصلحت نظام برخلاف اصول ۹۳ و ۹۴ قانون اساسی عمل می‌کند و تعلل در اجرای قانون ایجاد کرده است.» این نماینده مجلس در عین حال ابراز امیدواری کرد که در فرصت جدید پیش‌آمده توسط گروه ویژه مالی (FATF)، برای جلوگیری از خسارت تحمیلی ناشی از عدم شفافیت و نقل‌وانتقال پول در تجارت جهانی، اقدامی موثر از سوی مجمع صورت گیرد.
واکنش آمریکا به تصمیم اخیر FATF درباره ایران
ایسنا نوشت: وزیر امور خارجه آمریکا در اظهاراتی مداخله‌جویانه نسبت به عدم تصویب لوایح FATF انتقاد کرد. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در صفحه توئیتر خود با استفاده از عباراتی واهی نوشت: نظام ایران، سه سال پس از تعهد به برنامه اقدام FATF، در توقف پولشویی سیستماتیک و تأمین مالی تروریسم شکست خورده است. روز گذشته، کارگروه ویژه اقدام مالی اقدام تقابلی را انجام داد و خواست تا دیگر اقدامات تقابلی اعمال شوند. اقدامات مخرب ایران تهدیدی علیه امنیت جهانی است. کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) در جلسه روز گذشته خود بار دیگر تعلیق اقدامات تنبیهی علیه ایران را تمدید کرد. با این حال FATF که مأموریت مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم را از برنامه‌های اصلی خود می‌داند، به دلیل تصویب نشدن دو لایحه در ایران، خواستار تشدید نظارت کشورهای جهان بر مؤسسات مالی ایران شده است.
به گزارش ایسنا، استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا در واکنش به تصمیم کارگروه ویژه اقدام مالی در رابطه با تمدید تعلیق اقدامات متقابل علیه ایران ضمن متهم کردن ایران به پولشویی تهدید کرد که در صورت عدم تطابق با راهنمای جهانی مقابله با پولشویی، نظام مالی ایران به زودی با اقدامات تنبیهی بیشتری مواجه خواهد شد.
رسانه‌های اصولگرا FATF می‌خواهد دست ما را در دور زدن تحریم‌های ظالمانه آمریکا ببندد و به تبع آن، ما را در خاک خودمان زمین‌گیر کند.
در ادامه به برخی از عبارت‌های به کار رفته در گزارش‌های رسانه‌های نزدیک به جریان اصولگرا اشاره می‌شود: رفتن ایران زیر بار تعهدات FATF، چگونه می‌تواند مقابل تحریم‌های آمریکایی بایستد؟!؛ در واقع، قبل از اینکه FATF بتواند فشاری بر روابط بانکی ما وارد کند، تحریم های ثانویه بانکی آمریکا این فشار را وارد کرده؛ ستانداردهای FATF باعث محدودیت در فعالیت های صرافی ها خواهد شد.
غیر قابل اعتماد بودن غربی ها
کیهان با اشاره به یادداشتی در تارنمای خبر آنلاین نوشت: یک سایت دولتی می‌گوید به‌جای اینستکس، درباره FATF مذاکره کنیم این سایت دولتی در گزارشی می نویسد:« ایران هنوز تکلیف خود را در قبال FATF روشن نکرده است. واقعیت اینجاست که اگر ایران تصمیم به عدم پذیرش FATF داشته باشد، نمی‌تواند حتی منفعتی از قراردادهای دوجانبه خود ببرد چرا که مناسبات جهانی در این قالب تعریف شده است.به عبارت دیگر حتی عملی‌شدن اینستکس و راه‌اندازی این کانال مالی نیز، مستلزم پیوستن ایران به اف‌ای‌تی‌اف است.»
کیهان در نقد این یادداشت می نویسد: پیشنهاد سایت دولتی مغالطه چند لایه و غلط اندر غلط است. اولاً طلب ما از اروپا در برجام، لغو تحریم‌های نفتی و مالی و بانکی است، نه اینستکس که مبادله غذا و دارو در ازای پول نفت فروخته شده ایران به کشورهای غیراروپایی است؛ و البته همین وعده توخالی را هم پس از ۵ ماه عملی نکرده است، در واقع، اروپا برای فرار از تعهدات برجامی، به مدت ۱۳ ماه دولت روحانی را سر دواند و از وعده چرایی خروج آمریکا، وعده راه‌اندازی کانال اس‌پی‌وی و سپس اینستکس عقب‌نشینی کرد و در گام چهارم، همان اینستکس را هم عملی نکرد. بلکه برای شانه خالی‌کردن از تعهدات، مدعی شد پیش‌شرط راه‌اندازی اینستکس، پذیرش همه مطالبات FATF از سوی ایران است، و این درحالی بود که در برجام هیچ نامی از FATF نبود، در واقع لغو تحریم‌ها بلاشرط بود. با این وصف می‌توان پرسید اروپایی که ۱۳ ماه است در قول و فعل اعلام یا اذعان می‌کند نمی‌خواهد ونمی‌تواند مقابل تحریم‌های آمریکا بایستد، ولو با رفتن ایران زیر بار تعهدات FATF، چگونه می‌تواند مقابل تحریم‌های آمریکایی بایستد؟!
تبعات منفی پذیرش FATF
کیهان نوشت: این چهارمین بار است که FATF تعلیق ایران از لیست سیاه را تمدید می‌کند. مقامات آمریکایی و اروپایی هم که بیشترین درصد پولشویی و حمایت از تروریسم در کشورهای آنها انجام می‌شود، بارها بر پیوستن ایران به FATF تأکید کرده‌اند که آخرین نمونه آن، تصریح مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا بود. پیش از آن هم رئیسFATF مارشال بیلینگزلی که همزمان معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا هم هست، در پاسخ به سؤال نماینده کنگره آمریکا که «ما چگونه باید فشارها بر حکومت و نهادهای مالی ایران را حفظ کنیم و اطمینان حاصل کنیم که آنها نتوانند شکاف‌هایی برای دور زدن تحریم ایجاد کنند؟» گفته بود: «باید مصرانه از آنها بخواهیم قوانین مقابله با تامین مالی تروریسم و پولشویی لوایح مرتبط با FATF را در ایران تصویب کنند!» با این وضع، اصرار داخلی بر همکاری با FATF خیانت نیست؟
خبرگزاری فارس نیز آورده است: بسیج دانشجویی دانشگاه‌های تهران، امیرکبیر، شهید بهشتی، امام صادق (ع)، علامه طباطبایی، علم و صنعت و خواجه نصیرالدین طوسی طی نامه‌ای به رئیس‌جمهور پیرو اظهارنظر اخیر وی در جلسه هیئت دولت در مورد تصویب و اجرای لوایح مرتبط با FATF تاکید کردند FATF: فرصت بهانه‌جویی بیشتری را به دشمن خواهد داد FATF. یکی از ابزارهای اتاق جنگ اقتصادی آمریکا یعنی وزارت خزانه‌داری است که می‌خواهد دست ما را در دور زدن تحریم‌های ظالمانه آمریکا ببندد و به تبع آن، ما را در خاک خودمان زمین‌گیر کند.
تاثیر FATFبر روابط بانکی
به گزارش فارس حسین حاجیلو کارشناس مسائل تحریم و دیپلماسی اقتصادی در گفت‌وگو با برنامه «روی خط اقتصاد» رادیو گفت‌وگو با اشاره به اظهارات اخیر رییس جمهور درباره لوایح مرتبط با گروه ویژه اقدام مالی FATF گفت: دو لایحه از ۴ لایحه یعنی الحاق به کنوانسیون های پالرمو و CFT هنوز در مجمع تشخیص مصلحت نظام است و آقای رییس جمهور مدعی شدند که اگر این دو لایحه در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب نشود، روابط بانکی کشور محدود خواهد شد.
حاجیلو افزود: نکات مختلفی در این زمینه وجود دارد، یکی از نکات مهم این است که در حال حاضر روابط بانکی ما، متاثر از تحریم های ثانویه بانکی آمریکا، محدود شده است و در واقع، قبل از اینکه FATF بتواند فشاری بر روابط بانکی ما وارد کند، تحریم های ثانویه بانکی آمریکا این فشار را وارد کرده و بخش زیادی از روابط کارگزاری بانکی ما با دنیا قطع شده است و بسیاری از تعاملات به واسطه روش های دیگری مانند صرافی ها و … انجام می شود. صرافی ها در دوران تحریم به عنوان دریچه های تنفسی برای اقتصاد کشور عمل می کنند و اتفاقاً استانداردهای FATF باعث محدودیت در فعالیت های این صرافی ها خواهد شد.