به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، انتخابات برای تعیین شهردار استانبول که دیروز یکشنبه دوم تیرماه برگزار شد به پیروزی «اکرم امام اوغلو» نامزد حزب «جمهوریخواه خلق» انجامید.
امام اوغلو در انتخابات فروردین ماه امسال نیز توانسته بود بر «بن علی ییلدیریم» آخرین نخست وزیر ترکیه در سیستم پارلمانی و نامزد مورد حمایت «رجب طیب اردوغان» از حزب حاکم فائق آید اما بر اثر شکایت عدالت و توسعه به کمیسیون انتخابات ترکیه، این کمیسیون رأی به ابطال رأی گیری استانبول داد تا این دو رقیب بار دیگر رو در روی یکدیگر قرار گیرند.
امام اوغلو در انتخابات فروردین ماه تنها با ۱۳ هزار رأی بیشتر به پیروزی رسید اما این بار با اختلاف حدود ۷۷۵ هزار رأی یعنی ۵۴ درصد از کل آرا و فاصله ده درصدی از ییلدیریم به شهرداری استانبول رسید.
در انتخابات پیشین که حزب عدالت و توسعه توانست کمیسیون انتخابات ترکیه را مجاب به وقوع تخلفات مؤثر در نتیجه رأی گیری کرده و حکم ابطال انتخابات را دریافت دارد، اردوغان و نخبگان حزب حاکم کلید آنکارا پایتخت و برخی از شهرهای مهم توریستی این کشور را به رقیب واگذار کردند.
در انتخابات پیشین افت چشمگیر ارزش لیرجدید برابر ارزهایی چون دلار، تورم بی سابقه ۲۰ درصدی طی دو دهه گذشته و افزایش بیکاری به ویژه میان جوانان باعث شد تا مخالفان دولت حربه‌هایی را برای حمله به اردوغان به دست آورند.
از سوی دیگر، از شعارهای اردوغان و همراهانش نیز برمی آمد که آنان قصد دارند این انتخابات را نیز به شکل آزمونی بی بازگشت، حساس و تعیین کننده برگزار کرده و با تهییج هواداران خود به نوار پیروزی‌های پیاپی سیاسی طی دو دهه اخیر امتداد بخشند.
اردوغان در آستانه انتخابات شهرداری‌های ترکیه گفته بود فتح استانبول به منزله فتح ترکیه است و به این شکل حساسیت انتخابات را تا منتها درجه آن بالا برده بود. وی در سال ۱۹۹۴ از طریق پیروزی در انتخابات شهرداری‌ها توانسته بود مدیریت شهری استانبول را در دست گرفته و به سمت نخست وزیری خیز بردارد.
این حساسیت و اهمیت سبب شد تا به قیمت اعتراضات داخلی و حتی خارجی به ابطال نتیجه انتخابات و برگزاری مجدد آن، حزب حاکم یک بار دیگر بختش را برای فتح شهرداری استانبول به عنوان یکی از قدیمی ترین و اصلی ترین دژهای سیاسی خود بیازماید.
تجدید انتخابات مدلی بود که عدالت و توسعه چهار سال پیش توانسته بود با آن از یکی از اصلی ترین چالش‌های انتخاباتی خود عبور کند.
دو سال پس از اعتراضات موسوم به تجمع «پارک گزی» که بزرگترین گردهمایی مخالفان اردوغان بود، انتخابات سراسری ترکیه در خرداد ۹۴ برگزار شد؛ عرصه‌ای که احزاب کُردی و سکولار این کشور با بسیج همه نیروهای خود و شعار مقابله با اقتدارگرایی اردوغان، اکثریت مجلس را از دست ائتلاف حاکم خارج ساختند. در آن انتخابات بود که کُردها توانستند در یک پیروزی خیره کننده ۸۰ کرسی از ۵۵۰ کرسی پارلمانی را به دست آورند.
ناکامی ائتلاف‌ها برای تشکیل دولت موضوعی بود که خواست اردوغان برای برگزاری انتخابات زودهنگام یا به عبارتی تجدید انتخابات را برآورده ساخت. در ادامه، بروز ناامنی و انفجارهایی در شهرهای مختلف ترکیه نگرانی‌های بسیاری را برانگیخت که سبب شد اکثریت مردم این کشور باز هم به حزب حاکم اعتماد کرده و بار دیگر در انتخابات آبان ماه همان سال اکثریت پارلمانی و به عبارتی دولت و قدرت را به حزب اردوغان بسپارند.
اردوغان و حزب حاکم بر اساس تازه‌ترین رأی گیری سراسری و در مجموع همچنان بیش از نیمی از مردم ترکیه را با خود همراه دارند و در جامعه دوقطبی شده این کشور عدالت و توسعه و شخص رئیس جمهوری همچنان طرفدارانی بسیار پرو پا قرص دارد.
این بار اما تجدید انتخابات نتوانست اهداف اردوغان برای فتح دژ استانبول را محقق سازد. اکنون بسیاری از ناظران به امام اوغلو که چندی پیش سیاستمداری بی نام و نشان و شهردار یکی از مناطق کم اهمیت پایتخت اقتصادی ترکیه بود به چشم چهره‌ای می‌نگرند که با پیمودن همان مسیری که اردوغان را به اوج قدرت در رساند، می‌تواند به کنار زدن و جانشینی وی فکر کند.
اردوغان و حزب حاکم بر اساس تازه‌ترین رأی گیری سراسری و در مجموع همچنان بیش از نیمی از مردم ترکیه را با خود همراه دارند و در جامعه دوقطبی شده این کشور، عدالت و توسعه و شخص رئیس جمهوری همچنان از طرفدارانی بسیار پرو پا قرص بهره مندند. تارنمای سازمان رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه (TRT) یک ماه پیش گزارش داد: شورای عالی انتخابات ترکیه نتایج قطعی و نهایی انتخابات شوراها و شهرداری‌های سراسر کشور را که در تاریخ ۳۱ مارس برگزار شد، اعلام کرد. براساس این نتایج، حزب عدالت و توسعه ۵۴.۷۶ درصد، حزب جمهوری خلق ۱۷.۷۱، حزب حرکت ملی ۱۷.۲۰، حزب دموکراتیک خلق‌ها ۴.۲۱، حزب خوب ۱.۷۷ و حزب سعادت ۱.۵۵ درصد آرا در سراسر ترکیه را کسب کرده‌اند.
در انتخاباتی که پارسال در چنین روزهایی برگزار شد هم اردوغان توانست با کسب نزدیک به ۵۲ درصد آرا باز هم قدرت خود را به رخ رقبا کشیده و بر کرسی ریاست جمهوری تکیه زند. حزب عدالت و توسعه نیز ۴۲ درصد آرا را به دست آورد تا با همراهی «حرکت ملی» یعنی حزب راستگرای پایدار در ائتلاف چند سال گذشته باز هم اکثریت پارلمان را در دست گیرد.
تحلیلگران در واکاوی دلایل ناکامی عدالت و توسعه در حفظ شهرداری استانبول دلایل گوناگونی را برمی شمرند که اصلی ترین آن به همپیمانی رقبای اردوغان بازمی گردد. حزب «دموکراتیک خلق ها» به عنوان اصلی ترین تشکل سیاسی کُردها ترکیه در شهرهای بزرگ از معرفی نامزد برای انتخابات شهرداری‌ها خودداری کرد تا رأی هوادارانش را به حساب نامزدهای حزب جمهوریخواه خلق واریز کند. ساختار رأی گیری در انتخابات شهرداری‌های ترکیه و حوزه‌های مرتبط با آن هم به شکلی بود که اکثریت پنجاه و چند درصدی عدالت و توسعه در سراسر کشور در شهرهای بزرگی چون آنکارا و استانبول حاصل نشد و در نهایت مشی سیاسی امام اوغلو نیز به کمک وی آمد تا برتری عدالت و توسعه را پس از ۲۵ سال در بزرگترین شهر ترکیه از میان بردارد.
برخی با اشاره به نحوه تبلیغات و فعالیت‌های سیاسی امام اوغلو اشاره دارند که به رغم تعلق به حزب سکولار جمهوریخواه خلق، همچون نامزدهای اسلامگرا به مساجد می‌رفت و آیات و روایاتی را در مورد تحقق عدالت و مبارزه با فساد به زبان می‌راند و از ضرورت پرکردن شکاف‌های عمیق اجتماعی سخن می‌گفت. مشی آرام وی هر چند با شورآفرینی سیاسی اردوغان متفاوت است اما همچنان که اشاره شد برخی وی را رقیبی بالقوه برای رئیس جمهوری مقتدر ترکیه می‌انگارند. با این حال، تحول در معادلات سیاسی این کشور به دلیل وجود هواداران سرسخت عدالت و توسعه و به رغم شکست در حفظ شهرداری استانبول هرگز برای رقبای اردوغان آسان نخواهد بود.