به گزارش ایرنا، حوزه کتاب و کتابخوانی همواره بنا به اهمیت و ارزشمندی، مورد توجه مسئولان، اصحاب فرهنگ و مردم قرار دارد، بطوریکه فعالیت‌ها برای ارتقای شاخص‌های این بخش پیگیری می‌شود و مورد تاکید است.
کارشناسان و صاحب نظران بر این باور هستند در شرایط سخت اقتصادی از نخستین بخش‌هایی که لطمه بسیاری می بیند، حوزه فرهنگی جامعه است و کتاب و نشر در این میان آسیب پذیری بیشتری نسبت به سایر کالاهای فرهنگی دارد.
کاهش خرید کتاب علاوه بر کتابفروشی ها، صنایع و خدمات وابسته به صنعت نشر مانند چاپخانه‌ها، لیتوگرافی و شرکت‌ها توزیع و پخش را نیز دچالش جدی کرده است و فعالیت‌ها در این قسمت نیز تعطیل یا با رکود عمیقی مواجه شده و واحدهای زیادی در خطر تعطیلی و بیکاری افراد شاغل در این صنعت را تهدید می‌کند.
طی روزهای اخیر کتاب فروشی شهر فرهنگ که از خوشنام ترین و فعال‌ترین کتابفروشی های شهر کرمان بشمار می‌رفت بواسطه مشکلات اقتصادی ناشی از کاهش فروش و بالا رفتن اجاره بهای ملک و غیره تعطیل شد که خبری ناخوشایند برای اهالی و اصحاب فرهنگ و کتاب بود.
بنا به اهمیت موضوع و بیان مشکلات، آسیب شناسی و یافتن راهکارهایی جهت گذر از بحران موجود در حوزه چاپ، نشر و فروش کتاب به سراغ تعدادی از دست اندرکاران، فعالان و مسئولان رفتیم تا نقطه نظرات و مسائل را از زبان آن بشنویم.
خرید کتاب توسط مردم اولویت ندارد
یکی از ویزیتورها و فروشنده یک شرکت پخش کتاب در کرمان به خبرنگار ایرنا گفت: وضعیت فروش کتاب بسیار شرایط بدی را سپری می‌کند، طوریکه سال گذشته روزانه حداقل ۵۰ جلد کتاب توسط مردم عادی خریداری می‌شد، اما از ابتدای امسال به سختی ۱۰ جلد فروش داریم.
حدیث دهقان افزود: فروش کتاب‌های گران قیمت تقریباً متوقف شده است و مخاطبان به سمت انتخاب و خرید کتاب‌های ارزان قیمت رفته‌اند و می‌توان گفت خرید کتاب دیگر اولویت مردم نیست.
وی با اشاره به گرانی کاغذ و افزایش هزینه‌ها برای ناشران تصریح کرد: در مراجعه به کتاب فروشی‌ها سفارشات بسیار پایین است و با هر افزایش قیمت عنوان‌های بیشتری از سبد سفارش حذف می‌شوند.
دهقان اظهار داشت: حتی تخفیف‌های اعمال شده هم با افزایش قیمت بی اثر شده‌اند و جامعه توان یا تمایل پرداخت مبالغ بالا برای خرید کتاب ندارد و بسیاری از همکاران ما شغل خود را عوض کرده‌اند.
وی گفت: در این وضعیت کتاب‌های درسی و دانشگاهی بفروش می‌روند که اخیراً به علت بالا رفتن قیمت این قشر ترجیح می‌دهند از کتاب‌های دسته دوم استفاده کنند.
زنجیره تولید و نشر کتاب در حال نابودی است
مدیرعامل نشر خدمات فرهنگی کرمان گفت: دلیل اصلی گرانی کتاب افزایش شدید ارز و به تیع آن کاغذ است و سایر خدمات نیز مانند چاپ، مقوا، لیتوگرافی و صحافی نیزافزایش قیمت دارند که بهای نهایی یک کتاب را بالا برده‌اند.
محمد مهدی سعیدی افزود: به علت مشکلات اقتصادی خانوارها مبلغی را به عنوان خرید کتاب و محصولات فرهنگی از سبد هزینه حذف کرده‌اند که در دراز مدت اثرات مخربی بر کل جامعه خواهد داشت.
وی بیان کرد: در حال حاضر برخی از عنوان‌های حتی پرفروش کتاب نیز به دلیل کمبود و گرانی کاغذ چاپ نمی‌شوند و به لحاظ فروش عنوان کتاب حدود ۵۰ درصد نسبت به سال گذشته کاهش دارد و میزان فروش ریالی هم به رغم افزایش قیمت پشت جلد ۲۰ درصد افت کرده است.
مدیر کتابفروشی فرهنگ کرمان با بیان اینکه عمده فروش کتاب در حوزه عمومی است اظهار داشت: کتاب‌های کمک درسی و دانشگاهی نیز به دلیل گرانی کاهش فروش داشته و بازار خرید کتاب‌های دسته دوم رونق پیدا کرده است.
وی گفت: افزایش قیمت کتاب بر تمامی اقشار جامعه تأثیر منفی داشته است، بطوریکه حتی مشتریان و افرادی که به صورت منظم از ما خرید می‌کردند تمایلی برای خرید کتاب ندارند و یک یا دو عنوان برای خرید انتخاب می‌کنند.
این ناشر کرمانی افزود: فعالیت ناشران نیز با افت محسوسی نسبت به سال گذشته فعالیت خود را ادامه می‌دهند و عناوین کتاب‌های چاپ شده انگشت شمار شده است.
وی با اشاره به کمک‌های دولت در توزیع کاغذ دولتی افزود: کاغذ به صورت محدود بین تعدادی از ناشران کرمانی توزیع شده است که به هیچ وجه کفاف و جوابگو نیست.
سعیدی تاکید کرد: زنجیره تولید کتاب در حال نابودی است و اگر حمایت‌های لازم از آن انجام نشود، کتابفروشی‌ها و چاپخانه‌های زیادی در استان به زودی تعطیل خواهند شد.
وی با اشاره به سرقت فرهنگی کتاب از راه‌های مختلف بیان کرد: در شرایط سخت فعلی کتاب‌ها به صورت مجازی، زیر زمینی و غیر مجاز بفروش می‌روند که این هم ضربه‌ای دیگر بر صنعت چاپ و نشر است.
کتابفروشی ها برای افزایش فروش راهکارهای خلاقانه ارائه دهند
مدیر کتابفروشی طاقچه کرمان گفت: فروش کتاب‌های ما نسبت به مدت مشابه سال قبل به یک سوم رسیده و این در حالی است که قیمت کتاب تا ۳۰۰ درصد رشد داشته است.
شهرزاد یوسفی افزود: با توجه به افزایش قیمت‌ها، برای کتابفروشی ها جایگزین کردن کتاب سخت شده و هر روز هزینه‌های جانبی نیز بالاتر می‌رود و این صنف باید با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم کنند.
وی تاکید کرد: حذف کتاب از سبد خرید جامعه علاوه بر آثار سوء فرهنگی در دراز مدت، بر معیشت و اقتصاد عده زیادی از افرادی که در این حوزه فعالیت دارند تأثیرات بسیار مخربی دارد و در صورت ادامه این وضع بیکاری گسترده‌ای را در میان این قشر زحمتکش شاهد خواهیم بود.
مدیر کتابفروشی طاقچه تصریح کرد: برخی ناشران با اینکه از کاغذ دولتی برای چاپ کتاب استفاده می‌کنند، کتاب‌های چاپ شده را گران می‌فروشند و باید نظارت لازم انجام شود.
وی با بیان اینکه نهادی بنام انجمن صنفی کتابفروشان در کشور نداریم اظهار داشت: در حال حاضر ناشران کتاب‌های درسی و کمک درسی سیاست‌های کتاب را مشخص می‌کنند و سایر ناشران در این بخش دخالتی ندارند.
یوسفی گفت: خود کتابفروشی ها نیز باید برای مواجهه با شرایط سخت فعلی، راهکارهای خلاقانه ارائه دهند، بطور مثال اخیراً در کتابفروشی قفسه کتاب‌های دست دوم راه اندازی شده است تا مخاطبان از خدمات ارزان‌تر برخوردار شوند و تبادل کتاب نیز انجام شود.
وی با اشاره به حمایت ناکافی دولت از کتابفروشی ها گفت: نهادها، شرکت‌ها و کارخانجات دولتی و خصوصی می‌توانند با خرید کتاب از کتابفروشی ها به رونق اقتصاد این صنف کمک زیادی کنند.
مدیر کتابفروشی طاقچه کرمان بیان اظهار داشت: طرح‌های حمایت از کتاب و برگزاری نمایشگاه‌ها نیز می‌تواند در فروش کتاب مؤثر باشد، هر چند تخفیف‌های اعمال شده باعث می‌شود مشتریان به قیمت پشت جلد بی اعتماد شوند.
وی تصریح کرد: مدیران کتاب فروشی‌ها با مدیریت عرضه و تقاضا و کاهش هزینه‌ها می‌توانند شرایط سخت فعلی را پشت سر بگذارند و چراغ نشر و فروش کتاب را روشن نگه دارند.
کتابفروشان از تسهیلات دولتی استفاده کنند
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان با اشاره به برخی مشکلات اقتصادی گفت: همه به مسائلی نظیر گرانی و افزایش قیمت کاغذ و تأثیر منفی آن بر حوزه چاپ و نشر واقف هستیم که اهالی فرهنگ با آن مواجه شده‌اند.
محمد رضا علیزاده افزود: دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای به حداقل رساندن مشکلات ناشران اقدام به تأمین کاغذ کرده و به همین منظور سامانه‌ای راه اندازی شده تا بخشی از کاغذ مورد نیاز از این طریق توزیع شود.
وی تصریح کرد: تسهیلات ویژه و ارزان قیمت نیز به کتابفروشی ها اختصاص داده شده و تعدادی از کتابفروشان کرمان نیز از این تسهیلات استفاده کرده‌اند و فرصت مناسبی برای سایر فعالان برای دریافت وام وجود دارد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان بیان کرد: طرح‌هایی مانند عیدانه و تابستانی کتاب، پرداخت یارانه در قالب بن خرید و امکان خرید از کتابفروشی های سطح شهر از جمله برنامه‌های حمایتی حوزه کتاب برای کتابفروشی ها محسوب می‌شود.
وی تاکید کرد: برای چاپخانه‌ها و سایر مراکز خدماتی و فنی در صورت فعالیت فرهنگی، تسهیلات لازم ارائه می‌شود تا هزینه‌های تمام شده کتاب کاهش پیدا کند.
علیزاده با اشاره به تعطیلی کتاب فروشی شهر فرهنگ کرمان افزود: این کتاب فروشی از به روز ترین و فعال‌ترین اماکن فرهنگی شهر محسوب می‌شد که به دلایلی همچون موفق نشدن در دریافت تسهیلات و مشکلات اقتصادی در روزهای اخیر تعطیل شد که این امر باعث تأسف اصحاب فرهنگ کرمان شده است.
وی ادامه داد: طی نشستی که با شهرداری و اتاق بازرگانی کرمان داشتیم تصمیم گرفتیم در پرداخت تسهیلات و حمایت از اختصاص مکان جدید به این کتابفروشی مساعدت‌های لازم انجام شود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان اظهار داشت: همه مسئولان و فعالان حوزه کتاب باید دست به دست یکدیگر بدهند تا با تعاملات لازم این وضعیت را پشت سر بگذارند و کتاب به نقطه مناسب خود برگردد.
وی تصریح کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با هرگونه چاپ و نشر غیر مجاز کتاب برخورد جدی می‌کند تا به چرخه نشر آسیب وارد نشود.
مشکلات حوزه نشر، چاپ و فروش کتاب با افزایش قیمت‌ها به اوج خود رسیده و افراد فعال این بخش سختی‌های زیادی را تحمل می‌کنند تا درب‌های کتابفروشی ها بروی علاقه مندان و مخاطبان کتاب باز بماند.
هرچند دولت بنا بر بضاعت و توان خود ازاین بخش راهبردی فرهنگ حمایت‌های لازم را انجام می‌دهد، اما لازم است راهکارها و بسته‌های مشوقی بیشتری برای سرپاماندن اهالی حوزه کتاب و کتابفروشی ها اندیشیده و اجرا شود.
۷۴۳۷ / ۵۰۵۴