سحر تاج‌بخش روز چهارشنبه در نشست خبری افزود: تغییر اقلیم موضوعی نیست که بتوانیم منطقه‌ای به آن نگاه کنیم، اگرچه نگاه خرد اقلیم به آن داریم اما معمولاً تغییرات اقلیمی را به صورت زمانی مثلاً ماهانه یا فصلی بررسی می‌کنیم. ممکن است مثلاً مانند امسال یک سال ترسالی یا بارش‌های خوبی داشته باشیم اما دلیل بر خروج کشور از خکشسالی نیست.
وی ادامه داد: ایران ۱۱ سال با خشکسالی مواجه بوده و بارش‌های اخیر گرچه خسارات زیادی به همراه داشت اما از لحاظ منابع آبی برای سرزمینی که سال‌ها بدون آب بوده است یک نعمت بود.
تاج‌بخش گفت: خشکسالی را می‌توان از چند دیدگاه بررسی کرد که یکی از آنها نگاه آب‌شناسی است. یعنی منابع آبی زیرزمینی ما باید تأمین شود تا بگوییم که از این خشکسالی عبور کرده‌ایم، اما مطالعات نشان می‌دهد که با این بارش‌ها آب مورد نیاز منابع آبی ما تأمین نشده است و بسیاری از منابع در نقاط مختلف کشور همچنان خشک هستند. با وجود اینکه البته معلوم نیست این بارش‌ها همچنان ادامه داشته باشد اگر هم داشته باشد باید چند سال باشد تا آب‌های منابع زیر زمینی تأمین شود.
اگر پیش‌بینی هواشناسی نبود، تلفات سیل اخیر به بیش از هزار نفر می‌رسید
رئیس سازمان هواشناسی تاکید کرد: اگر پیش‌بینی به موقع سازمان هواشناسی و تخلیه به وقت مناطق توسط نهادهای مرتبط نبود؛ قطعاً تلفات سیل اخیر در کشور به بیش از هزار نفر می‌رسید.
در بارش‌های اخیر، سیستم‌های بارشی بسیار فعال و طغیان رودخانه‌ها بسیار عظیم بود و اگر این پیش‌بینی و تخلیه به موقع صورت نمی‌گرفت، قطعاً با تلفات بسیار بیشتری مواجه می‌شدیم. بنابراین پیش‌بینی که در مناطق سیلزده انجام شد خوب و دقیق بوده است.
وی اظهار داشت: نمی‌توانیم از وقوع مخاطرات جلوگیری کنیم، مهم این است که آن را مدیریت کنیم که یک بخش آن پیشگیری و بخش دیگر اقدامات بعد از بحران است. بنابراین قطعاً سازمان هواشناسی هر چه امکانات به روزتر و نیروی انسانی قوی‌تری داشته باشد پیش‌بینی‌ها بهتر و دقیق‌تر خواهد بود.
رئیس سازمان هواشناسی ادامه داد: مثلاً اگر کار ما مدیریت منابع آب پشت سدها باشد، حتماً نیازمند پیش‌بینی نقطه‌ای هستیم که برای حوضه کرخه و کارون در سیلاب اخیر پیش‌بینی نقطه‌ای داشتیم اما اگر بخواهیم آن را به کل کشور تعمیم دهیم، باید یک سامانه جامع و ملی داشته باشیم که تمام حوضه‌های آبریز را پوشش دهد که نیازمند کار توسعه‌ای است.
تأثیر تحریم بر تجهیزات هواشناسی
تاج‌بخش افزود: اگر بخواهیم مدیریت سیلاب نقطه‌ای داشته باشیم، برای هر سیلابی که در کشور اتفاق می‌افتد باید سامانه‌های نقطه‌ای را در تمام نقاط حوضه‌های آبریز به ویژه حوضه‌های اصلی داشته باشیم. برای این کار برنامه جامعی را تهیه و به هیأت دولت تقدیم کردیم که مورد موافقت قرار گرفت و امیدواریم با اعتباراتی که در اختیار ما قرار می‌دهند، بتوانیم این سامانه‌ها را تجهیز و راه‌اندازی کنیم.
وی به نقش تحریم‌ها در تأمین امکانات اشاره کرد و گفت: تجهیزات هواشناسی از سایر تجهیزات وارداتی جدا نیست اما تلاش می‌کنیم سیستم‌های مورد نیاز را با اتکا به تولیدات داخلی فراهم کنیم. قطعاً زمان بر است، این برنامه را با حوزه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری آغاز کردیم، نیازهای خود را به آنها منعکس کردیم و آنها نیز کار را آغاز کرده‌اند اما زمان بر است و تا قبل از آن باید همچنان روش‌های قبلی را ادامه دهیم.
تاج‌بخش اضافه کرد: تا زمانی که بتوانیم استانداردهای بین‌المللی را با تجهیزات داخلی دریافت کنیم، قطعاً باید بخشی از تجهیزات را از خارج وارد کنیم چون اطلاعات ما استاندارد بین‌المللی دارد و اگر تجهیزاتی که در داخل تولید می‌کنیم نتوانند آن استانداردها را تأمین کنند، باید همچنان روش‌های قبل را ادامه دهیم اما به این سمت حرکت کرده‌ایم.
رئیس سازمان هواشناسی افزود: قطعاً دسترسی به تجهیزات های‌تک سخت‌تر است اما همچنان با نمایندگی‌های شرکت‌های مختلف در ارتباط هستیم، فرایندها طولانی‌تر شده اما تلاش می‌کنیم برای دادن سرویس‌های بهتر، تجهیزات مورد نیاز را تأمین کنیم. البته پاسخ مشخصی یا اعلام رسمی و کتبی از این نمایندگی‌ها مبنی بر اینکه تحریم‌ها تأثیر داشته است دریافت نکرده‌ایم. استنباط ما این است که تأثیر داشته چون فرایندها طولانی‌تر شده است.
انسجام شبکه ایستگاهی هواشناسی
تاج‌بخش در ادامه گفت: اکنون ۴ هزار ایستگاه هواشناسی در کشور داریم که با توجه به پیامدهای تغییر اقلیم، باید این شبکه را منجسم‌تر کنیم. الان فاصله هر ایستگاه در کشور بین ۷۰ تا ۱۰۰ کیلومتر است که باید آن را منسجم‌تر کنیم یعنی شبکه را گسترش دهیم و برای آن نیز برنامه‌ریزی کرده‌ایم. البته علاوه بر تجهیزات به منابع انسانی متخصص نیز نیاز داریم، اکنون ۸۰۰ پست بدون متصدی در حوزه دیده‌بانی هواشناسی داریم که رایزنی کردیم تا بخشی از آن را تأمین کنیم.
اعلام احتمال وقوع آتش در جنگل‌ها از سوی سازمان هواشناسی
وی اظهارداشت: قطعاً آتش سوزی‌هایی که بر اثر شرایط جوی باشد و ما پیش‌بینی آن را داشته باشیم، حتماً اعلام می‌کنیم. گاهی گرم بادهایی در جنگل‌های شمالی اتفاق می‌افتد و اگر مرکز پیش‌بینی ما با این شرایط جوی مواجه شود، حتماً احتمال وقوع آتش سوزی را اعلام خواهد کرد. اما باید برای پیش‌بینی‌های بهتر شبکه دیده‌بانی را تقویت کنیم که منوط به انجام برنامه توسعه‌ای است.
بارش‌های پاییز به موقع و نرمال خواهد بود
رئیس سازمان هواشناسی گفت: نقشه‌های هواشناسی ما نشان می‌دهد بارش‌های پاییزه امسال به موقع و در حد نرمال و حدود ۱۰ درصد بیشتر از نرمال خواهد بود. البته این پیش‌بینی بر اساس داده‌های ما تا زمان حاضر است. اما آخرین نتایج را در راستای بررسی اتفاقات مرداد ماه اعلام خواهیم کرد. البته صحت این‌گونه پیش‌بینی‌ها چه در حد داخلی و چه بین‌المللی ۷۰ درصد است.
وی درباره وضعیت دما در کشور اظهار داشت: پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد از اول مهر ۹۷ تا اول تیر ماه ۹۸، دمای کشور در مقایسه با بلند مدت آن چهار دهم افزایش داشته است.
افزایش وقوع پدیده رعد و برق در کشور
تاج‌بخش گفت: قطعاً علت افزایش توفان‌های دریایی و به طور کلی پدیده‌های جوی مانند وقوع سیل، تغییرات اقلیمی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد وقوع رعد و برق در کشور ما افزایش یافته است، همچنین در دنیا رخداد سیل بیشترین پدیده در ۱۰ سال گذشته بوده است. وقتی که تعداد این پدیده‌ها از نرمال تغییر می‌کند علت اصلی آن می‌تواند تغییر اقلیم و افزایش دما باشد.
امسال توفان‌های گرد و خاک نخواهیم داشت
وی اظهار داشت: گرد و خاک یکی از مخاطرات آب و هوایی است که به ویژه بر روی شمال آفریقا و غرب آسیا تأثیر زیادی گذاشته است. نمی‌توانیم بگوییم که اثرات آن کم یا زیاد می‌شود چون وقوع آن فقط به شرایط جوی بستگی ندارد بلکه به عوامل دیگری مانند مدیریت منابع آب، ساخت و سازها و خشکسالی نیز وابسته است.
تاج‌بخش گفت: البته بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی با توجه به شرایط آب و هوایی امسال، توفان‌های گرد و خاک قابل ملاحظه‌ای رخ نخواهد داد اما وقوع آن فقط به شرایط آب و هوایی بستگی ندارد. ممکن است عوامل دیگر تشدید شوند و توفان رخ دهد، یا حتی ممکن است از لحاظ هواشناسی پیش‌بینی کنیم که توفان گرد و خاک رخ می‌دهد اما منابع آبی و پوشش گیاهی سر راه آن باشد و مانع وقوع آن شود.