روزنامه انگلیسی‌زبان «عرب نیوز» که از ریاض پایتخت عربستان منتشر می‌شود، توجه حکام سعودی و متحدان و هوادارانش را به درس‌های تاریخی جلب کرده و نوشته که تحریم، ایرانی‌ها را متحدتر می‌کند.
**تحریم ایران را تغییر نمی‌دهد
«حافظ الغول» پژوهشگر غیرمقیم در «مؤسسه سیاست خارجی» دانشگاه جان هاپکینز آمریکا با انتشار مقاله‌ای در «عرب نیوز» نوشت: تاریخ به ما خواهد آموخت که تحریم، مسئولان ایران را وادار به تغییر نخواهد کرد.
وی افزود: نظام ایران ادامه خواهد یافت و شاید حتی به رغم مشکلات اقتصادی، در میان قشر متوسط ایرانی محبوبیت بیشتری پیدا کند. گویا ایرانی‌ها احساس می‌کنند که با وجود مشکلات داخلی باید در مقابل هر گونه تهدید خارجی متحد شوند؛ درست همانگونه که طی چهل سال گذشته در مقابل تحریم‌های گوناگون آمریکایی و بین‌المللی متحد بوده‌اند.
الغول در نتیجه‌گیری مقاله خود تاکید کرد: اگر بخواهیم تاریخ را مبنای قضاوت قرار دهیم باید گفت که تحریم‌ها در ایجاد تغییر سیاسی در ایران ناکام خواهند شد، همانطور که پیش از این نیز در لیبی، عراق، سوریه، کره شمالی و کشورهای دیگری که آمریکا تحریمی اعمال کرد، شکست خورد.
** قاطعیت ترامپ نتیجه معکوس دارد
دیدگاهی که عرب نیوز مطرح کرده، در مطبوعات آمریکایی نیز طبق روال ماه‌های اخیر به تفصیل تشریح شده و بازتاب یافته است. روزنامه واشنگتن پست که مطالب انتقادی فراوانی علیه دولت آمریکا منتشر کرده است، به کاخ سفید یادآور شد که ایران تسلیم خواسته‌های آمریکا نشده و عزم دولت ترامپ برای فشار بر ایران نتیجه معکوس داده است.
«روزان مک‌مانوس» استاد دانشگاه پنسیلوانیا در یادداشتی در واشنگتن پست نوشت: اقدامات اخیر آمریکا از جمله اعمال تحریم‌های جدید، حملات سایبری و هشدار به استفاده از «نیروی کوبنده» در صورت حمله ایران به «هر چیز آمریکایی» نشان می‌دهد که دولت آمریکا به دنبال نمایش دادن عزم خود برای آوردن مسئولان ایران به میز مذاکره است.
این استاد دانشگاه افزود: تحقیقات من و همکارم «اندرو کاید» آشکار ساخته است که وقتی بر سر چیزی (مثل سلاح‌های هسته‌ای) که توزان قدرت را تغییر می‌دهد، چانه‌زنی می‌شود عزم و قاطعیت بسیار زیاد عملاً نتیجه معکوس دارد.
به نوشته واشنگتن پست، تحقیقاتی که انجام شده، حاکی است که نشان دادن عزم و قاطعیت می‌تواند در مرعوب ساختن دشمنان موفقیت‌آمیز باشد. اما چرا اقدامات دولت ترامپ برای متقاعد کردن ایران به دادن امتیاز ناکام مانده است؟
مک‌مانوس در جواب این پرسشی که خود مطرح کرده است، گفت: یکی از الزامات مهم برای متقاعد کردن دشمنان به مصالحه آن است که آنها متقاعد شوند اگر امتیاز ندهند شما تمایل پیدا می‌کنید که به آنها حمله کنید. اما نکته مهم دیگر آن است که به دشمنان اطمینان دهید اگر امتیاز بدهند به آنها حمله نخواهید کرد.
استاد دانشگاه پنسیلوانیا ادامه داد: اگر دشمنان به این باور برسند که فارغ از هر اقدامی که انجام می‌دهند شما به آنها حمله می‌کنید اشتیاق کمتری برای پذیرش خواسته‌های شما خواهند داشت.
بنا به نوشته مک‌مانوس، اگر عزم و قاطعیت را به عنوان میل به جنگیدن تعریف کنیم عزم بالا به احتمال زیاد این باور را در دشمنان ایجاد می‌کند که اگر به خواسته‌های شما توجه نکنند به آنها حمله خواهید کرد. روی دیگر سکه آن است که عزم زیاد همچنین این باور را به وجود می‌آورد که حتی اگر به خواسته‌های شما تن داده شود در هر صورت به آنها حمله خواهد شد. به همین دلیل است که عزم و قاطعیت بسیار زیاد، آوردن دشمنان به میز مذاکره و چانه‌زنی را دشوارتر می‌کند.
مک‌مانوس نوشته که تحقیقات وی و اندرو کاید نشان می‌دهد وقتی کشورها بر چیزی چانه‌زنی می‌کنند که باعث تغییر بزرگ در توازن قدرت می‌شود، تأثیر دو وجهی عزم و قاطعیت بیش از هر چیز دیگری دردسرساز می‌شود. زیرا هر کشوری پیش از مصالحه‌ای که به تضعیف موقعیت نظامی‌اش منجر می‌شود باید اطمینان حاصل کند که رقیب در آینده از این موقعیت تضعیف شده نظامی برای حمله به آن استفاده نمی‌کند.
شاید آمریکا در تلاش برای مذاکره با ایران «بیش از اندازه قاطعیت نشان داده است.» آمریکا خواستار محدودیت بر برنامه هسته‌ای ایران است و از این منظر خواهان امتیازاتی است که موقعیت ایران را تضعیف می‌کند.
اگر ایران اطمینان نیابد که توافق احتمالی با آمریکا به یک صلح دائمی منجر خواهد شد، غیرمحتمل است که این محدودیت‌ها را بپذیرد. اظهارات جنگ‌طلبانی مانند مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا و جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید نمی‌تواند چنین اطمینانی به ایران بدهد.
در پایان مقاله واشنگتن پست آمده است: اگر مقام‌های ایران به این باور رسیده باشند که فارغ از هر گونه مصالحه‌ای، احتمال حمله آمریکا به قوت خود باقی می‌ماند منطقی خواهد بود که ایرانی‌ها برنامه هسته‌ای خود را حفظ کنند.
**مسیر بازگشت به برجام
واشنگتن پست تنها صدای مخالفان داخلی ترامپ و رویکردهای کاخ سفید در قبال ایران نیست. «بوستون گلوب» دیگر روزنامه‌ای است که اذعان کرده فشار حداکثری آمریکا علیه ایران یک ناکامی بوده است.
این روزنامه در سرمقاله خود نوشت: آمریکایی‌ها اینک محدودیت‌های رویکرد «فشار حداکثری» در سیاست خارجی دولت ترامپ علیه ایران و کوبا را می‌بینند. روابط ما با کوبا در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما رو به بهبود بود. اما دولت ترامپ به دلیل حضور جنگ‌طلبان کوته فکر و کسانی که از هر چیز اوبامایی نفرت دارند، سیاست‌ها و دستاوردهای رئیس جمهوری سابق را معکوس کرده‌اند.
بوستون گلوب افزود: ما همچنین در دوره تنش‌زادیی با ایران قرار داشتیم. اما اینک در دوره تنش، خطرآفرینی، ساقط کردن پهپاد، لغو عاقلانه تصمیم به حمله در دقیقه آخر و خروج از توافق هسته‌ای هستیم.
این نشریه یادآور شد: ترامپ گفته به این دلیل از توافق هسته‌ای خارج شده که محدودیت غنی‌سازی و ذخیره اورانیوم، دائمی نبوده و با انقضای این محدودیت‌ها، ایران برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای آزاد خواهد بود. اما واقعیت آن است که اینگونه نیست. اگر ایران انحرافی به سوی چنین هدفی داشت، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به یمن بازرسی‌های طولانی‌مدت خود می‌توانست از آن مطلع شود.
بوستون گلوب با اشاره به شروط دوازده‌گانه پمپئو برای ایران نوشت: معنای این خواسته‌ها آن است که ایران ملزم شود سیاست خارجی خود را طبق خواسته‌های آمریکا، متحدانش در خاورمیانه و اسرائیل اجرا کند. این غیرواقع بینانه است. دولت آمریکا با زورگویی از شرکت‌ها خواسته تا تجارت با ایران را متوقف کنند و در عین حال سایر طرف‌های برجام را تحت فشار قرار داده تا از این توافق خارج شوند که البته موفق نبوده است.
این روزنامه در جمعبندی دیدگاه خود با بیان اینکه «هدف آن است ایران از لحاظ اقتصادی به زانو درآید» به مقام‌های آمریکایی توصیه کرد، از مسیر فعلی بازگردند و راه دیگری را انتخاب کنند. «بهترین مسیری که آمریکا می‌تواند در قبال ایران در پیش بگیرد آن است که دوباره به برجام بازگردد و بعد از آن تلاش کند که برای تمدید و تقویت این توافق مذاکره کند.»
** یوشکا فیشر: نتیجه راهبرد آمریکا باخت است
«یوشکا فیشر» وزیر خارجه اسبق آلمان از قلب اروپا همچون عرب نیوز سعودی و واشنگتن پست و بوستون گلوب آمریکایی صدای خود را بلند کرده و گفته که نتیجه راهبرد ترامپ و مشاورانش در مقابل ایران «باخت» است.
فیشر در مقاله‌ای که در تارنمای «پراجکت سیندیکیت» منتشر کرد، سوالاتی مطرح کرد: آیا کسی می‌تواند حدس بزند که ترامپ انتظار دارد در مقابل ایران به چیزی دست پیدا کند؟ آیا او طرحی برای حصول یک توافق هسته‌ای «بهتر» از برجام دارد؟ آیا او و مشاورانش تصور می‌کنند که اگر به قدرت کافی از ایران درخواست‌هایی داشته باشند نظام آن کشور تسلیم خواهد شد؟ آیا آنها زمینه را برای تلاش در جهت تغییر رژیم از طریق زور نظامی فراهم می‌کنند؟
فیشر که از ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۵ معاون صدراعظم آلمان نیز بود، در جواب نوشت: به احتمال زیاد خود آنها هم نمی‌دانند. زیرا اصلاً قرار نیست که هیچیک از موارد بالا به واقعیت بپیوندد. خروج آمریکا از برجام یکی از وعده‌های کلیدی ترامپ در مبارزات انتخاباتی بود. اما مشکل اینجاست که خود او و مشاورانش فکر نکرده بودند که بعد از آنچه خواهد شد.
وی بر این نکته انگشت گذاشت که «فضای مانور آمریکا در خاورمیانه از سال ۲۰۰۳ به بعد به طرز قابل‌توجهی کاهش پیدا کرده و موقعیت راهبردی ایران قوی‌تر از گذشته شده است.»
فیشر تاکید کرد: سیاست غرب در قبال ایران، دستکم بعد از سقوط شاه، مبتنی بر توهم بوده است. غرب به رهبری آمریکا مدت های مدیدی است که تحریم‌های اقتصادی بر ایران اعمال کرده است تا نظام این کشور سیاست‌ها و رفتار خود را تغییر دهد. اما این رویکرد در کنار بسیاری دیگر از اشتباهات آمریکا در منطقه عملاً باعث قوی‌تر شدن ایران شده است.
وزیر خارجه اسبق آلمان در بخش‌های پایانی مقاله خود با زدن نقبی به تاریخ «این تمدن باستانی و غرورانگیز» و هشدار درباره هر گونه ماجراجویی در خاورمیانه، به دولت دو سال و چند ماهه ترامپ خاطرنشان کرد: ایران طی بیش از دو هزار سال یک هویت فرهنگی و سیاسی مستقل بوده و جای دیگری نخواهد رفت.